‘Overal waar je informatie wil delen, kan de blockchain interessant zijn’

Wie blockchain zegt, denkt al gauw aan bitcoins. Maar de toepassing gaat tegenwoordig al veel verder. Eigenlijk tot op alle terreinen waar informatie gedeeld wordt en er flinke transactiekosten zijn. Een recente bijeenkomst van The Future Group bood een interessant eerste voorproefje…

Blockchain? Het is net als tieners en seks, zegt Tim de Knegt. ‘Er wordt heel veel over gepraat, maar daar blijft het veelal bij.’

Ja, de bitcoin, die kennen we allemaal wel. En ook over andere cryptocurrencies kunnen we vrijwel dagelijks in de krant lezen. Maar de blockchain-technologie erachter zou in principe voor nog veel meer toepassingen van nut kunnen zijn. Alleen: de succesvolle voorbeelden daarvan zijn vooralsnog erg schaars.

Tot de nok toe gevuld

De Knegt is namens het Rotterdamse havenbedrijf een van degenen die daarin verandering wil brengen, vertelde hij op een drukbezocht evenement van The Future Group, begin deze maand in het Utrechtse hoofdkantoor van de Rabobank. Dit ict-ondernemerscollectief met verschillende maatschappen had de bijeenkomst georganiseerd om kennis te delen en te inspireren met allerlei Nederlandse initiatieven op blockchain-gebied.

De Rabo-zaal was in no-time uitverkocht en zat dan ook tot de nok toe gevuld, onder meer om te horen wat Exact en de Rabobank zelf op dit moment al doen met de ‘gedistribueerde database’ die blockchain doen. Ook Tim Rutgers van fintech start-up Bloqhouse was present, om te laten zien hoe particulieren via de blockchain zelf goedkoop kunnen gaan beleggen in vastgoed, zonder dat allerlei partijen kosten afromen.

BlockLab

Maar het meest concreet van allemaal was toch wel De Knegt, die als Manager Strategic Finance & Treasury van het Havenbedrijf in de grootste haven van Europa met allerlei ideeën bezig is over wat de blockchain voor zijn organisatie kan betekenen.

Dat doet hij vanuit het zogeheten BlockLab, een plek waar door partners, klanten en het Havenbedrijf zelf volop geëxperimenteerd kan worden met de technologie. Die experimenten richten zich nu echter eens niet op virtuele munten, maar op energie en logistiek.

De reden om iets met blockchain te willen doen? Tja, de logistieke wereld kent nu eenmaal ook veel inefficiëntie, zegt hij. Net als de financiële wereld. ‘Dus waarom zou in de logistiek niet ook kunnen wat in finance kan gebeuren?’

Veel efficiencywinst haalbaar

Overal waar je informatie zou willen delen, kan de blockchain interessant zijn, aldus De Knegt. De twee kwartiermakers, nu Blockchain Leads van het BlockLab, schreven vorig jaar op verzoek van de Gemeente Rotterdam een whitepaper over de kansen die blockchain biedt voor de haven en stad. Vooral logistiek en energiedistributie bleken daarbij interessante opties. ‘Toen hebben we samen met de Gemeente en Innovation Quarter in 4 maanden besloten dat we de kracht van deze technologie moeten gebruiken als voordeel voor ons cluster en onze klanten. Daar is BlockLab uit voortgekomen.’

Verwacht geen totaal publieke blockchain van het havenbedrijf, zegt hij. Een systeem à la de bitcoin, maar dan voor energie? De Knegt ziet het niet gebeuren. ‘Maar wij denken wel aan private blockchains, in verschillende ketens, met een aantal partijen. Daar is veel efficiencywinst haalbaar, verwachten wij.’

Zijn ambitie? ‘We willen de eerste haven in de wereld zijn waar blockchain de basis is van logistiek processen.’ Eén van de pilots gaat schuil onder de naam DELIVER. Hierbij wordt met ABN Amro geprobeerd het vele papierwerk in het logistieke en financiële proces te minimaliseren, door informatie gedeeld op te slaan. ‘De bank kan zo bijvoorbeeld elke keer een stukje meer financieren’, zegt De Knegt. ‘Eerst de verkoper, dan de carrier, dan de douane, dan de koper, de hele keten wordt zo controleerbaar in kaart gebracht en vastgelegd. Het moet de snelheid en betrouwbaarheid van de logistieke transacties verhogen, maar ook kosten en risico’s verlagen.’

Papierwerk van 1 meter hoog

Bij ‘een beetje transactie’ kunnen nu zomaar 20 partijen betrokken zijn, aldus De Knegt. ‘Wij grappen wel eens: om 1 meter lange rozen van Kenia naar Rotterdam te krijgen, heb je ook zo papierwerk van 1 meter hoog nodig.’

Met een private blockchain zou een groot deel van dat papiergeschuif in de keten wel eens tot het verleden kunnen behoren. Al heb je het dan formeel mogelijk eerder over een zogeheten ‘distributed ledger’ dan een blockchain.

Zeker als je dat combineert met de zogeheten autonomous containers waarmee een instituut als Fraunhofer nu experimenteert, en de Glass Box container waar ABN Amro, IBM en Maersk aan werken, is er volgens De Knegt een mooie toekomst voor de blockchain in de logistiek mogelijk. ‘Want daardoor kun je bijvoorbeeld rozen langer in leven laten in de container.’

Nog heel wat water door de haven

Ook op het gebied van energie is er veel mogelijk als je via de blockchain informatie deelt, zegt hij. ‘Rotterdam is de grootste maritieme energiehub in de wereld op het gebied van raffinage’, aldus De Knegt. ‘Die rol willen we graag blijven houden, ook als onderdeel van de energietransitie.’

Er zijn nu al enkele projecten gaande. Daarbij gaat bijvoorbeeld energie van windmolens direct naar afnemers, of er is het project van TOBLOCKCHAIN, samen met Engie en Green Village, dat zich richt op peer2peer-energiehandel.

Als hij het zo opsomt, lijkt het heel wat. Maar De Knegt beseft aan de andere kant ook maar al te goed dat er nog heel wat water door de haven moet stromen voordat de blockchain-technologie er vaste voet aan de grond heeft gekregen. ‘Al blijft het zo dat de enige manier om het te leren is door het te doen, onderweg fouten te maken en hier weer van te leren.’

Here to stay

En ja, dat is dus toch weer een beetje zoals die tieners met hun eerste schreden op het liefdespad, zo vat ook dagvoorzitter Erik van Gemert van The Future Group de middag samen. Maar de ‘mysterie’ die vaak nog rond het onderwerp blockchain kleeft, is met deze sessie hopelijk wel weer een beetje doorbroken zegt hij. Want door zulke concrete voorbeelden te laten zien, is één ding in elk geval wel duidelijk: de blockchain is here to stay.

Je kunt dus maar beter nu vast beginnen met nadenken over hoe het jouw organisatie zal raken. ”Wij zijn als The Future Group altijd bezig met de dag van morgen. Vernieuwing, zowel technologisch als sociaal gezien, staat bij ons centraal. Het principe van consensus en transparantie, dat zit gebakken in blockchain komt ook sterk terug bij ons. Daar gaat het om de manier waarop wij , als ondernemerscollectief, onze assets (arbeid, kennis etc.) hebben georganiseerd.”

Meer informatie, onder meer over andere aankomende evenementen, zie: The Future Group