ZZP: zelfstandig, maar niet alleen. 8 procent neemt personeel aan. Helft werkt samen.

De helft van alle zzp’ers ziet zijn of haar omzet groeien. Het aantal starters blijft (licht) groeien en het percentage ‘stoppers’ is, na een piekjaar in 2016, weer gedaald. 8% van alle zzp’ers heeft de afgelopen jaren personeel aangenomen. De helft werkt structureel samen met anderen. Dat alles blijkt uit onderzoek in het KvK Ondernemerspanel, gepubliceerd in het rapport  KvK zzp-dynamiek, 2017

Groeien, maar niet in personeel

Acht procent van de zzp’ers heeft in de afgelopen drie jaar personeel aangenomen. De meeste zzp’ers doen dat dus niet. Soms doen zij dat niet omdat ze belemmeringen zien.

De meest genoemde reden (29% van de zzp’ers) is dat hun dienstverlening in grote mate gekoppeld is aan hun persoon. Zelfvoorzienend zijn (26%) is hier nauw mee verwant. Bijna een kwart (24%) neemt geen personeel aan om financiële risico’s te voorkomen. Bijna een vijfde (19%) begint niet met het aannemen van personeel omdat ze gebruikmaken van ingeleende krachten. Zelfstandig blijven ondernemen (zonder personeel aan te nemen) is dus enerzijds een bewuste keuze, maar anderzijds ziet bijna een kwart van de ondernemers ook financiële risico’s.

Zelfstandig, maar niet alleen

Het aantal zzp’ers dat personeel aan neemt is dus beperkt. Veel zelfstandigen werken wel structureel en regelmatig tot vaak samen met andere partijen. Bijna de helft werkt regelmatig samen, in verschillende vormen. Een derde werkt samen met andere zzp’ers (33%). 31% met andere bedrijven en/of met klanten (29%). 12% werkt regelmatig tot zeer vaak samen met kennisinstellingen.

Samenwerken wordt hoofdzakelijk gedaan voor het delen van kennis en vaardigheden, het delen van kennis en vernieuwing en het opbouwen van een netwerk. Daarnaast worden ook schaalvoordelen en gezamenlijke acquisitie genoemd.

Vernieuwing zorgt voor groei

Verschillende factoren kunnen omzetontwikkeling beïnvloeden. Uit analyses op basis van onderzoek in het KvK Ondernemerspanel kwam naar voren dat vernieuwing een belangrijke rol speelt. Zowel productinnovatie, het betreden van nieuwe markten en het toepassen van technologische vernieuwingen hebben een positieve invloed op de omzetontwikkeling.

Bijna de helft (45%) van de zzp’ers heeft in de afgelopen drie jaar nieuwe producten of diensten op de markt gebracht. Van deze groep vernieuwers heeft de helft deze nieuwe producten of diensten voornamelijk zelf ontwikkeld, een vijfde (19%) heeft dit vooral door andere bedrijven laten doen en een derde (32%) heeft dit samen met andere bedrijven of instellingen gedaan. Daarnaast heeft meer dan een derde van de zzp’ers in de afgelopen drie jaar procesvernieuwingen (38%) en organisatorische of marketing vernieuwingen (37%) gerealiseerd.

Zakelijke dienstverlening

De meest voorkomende sector waarin gestart wordt in 2017 is de de Zakelijke dienstverlening (vooral organisatie- en adviesbureaus, de categorie waar vaak ook interim-managers en interim-professionals ondergebracht worden). Deze sector was goed voor 28% van de zzp-starters en nam 3% toe ten opzichte van 2016.

Andere sectoren met relatief veel groei zijn Bouw (vooral in woning- en kantorenbouw), Gezondheid (vooral in de thuiszorg), Detailhandel (veel parttimers starten internetwinkels) en Cultuur, Sport en Recreatie (veel nieuwe schrijvers en podiumkunstenaars).

Binnen de Zakelijke dienstverlening startte in 2017 bijna een kwart in de activiteit Organisatie- en adviesbureaus. De activiteit Overige specialistische dienstverlening is goed voor plek 2 maar heeft wel 6% minder starters geregistreerd ten opzichte van 2016. Advies management en bedrijfsvoering was eveneens een veel voorkomende activiteiten om in te starten, bovendien nam deze toe met 16%.

Het  netwerk blijft de sleutel tot nieuwe opdrachten

De meeste zzp’ers houden zich bezig met het leveren van diensten. Bijna een derde (31%) van de zzp’ers die diensten aanbiedt, besteedt regelmatig aandacht aan het vinden van nieuwe opdrachten en 14% doet dat continu. Bijna een kwart (23%) doet dit enkel indien het noodzakelijk is. Het is opvallend dat 20% nooit op zoek gaat naar opdrachten omdat opdrachtgevers hen benaderen. Daarnaast geeft 8% aan voldoende opdrachtgevers te hebben.

Bij het vinden van nieuwe opdrachten spelen het formele netwerk (83%) en eerdere tevreden klanten (74%) de grootste rol. Daarnaast worden ook collega-ondernemers (48%), informeel netwerk (43%) en social media (41%) ingezet.

Bijna de helft draait meer omzet

• Bijna de helft van de ondernemers heeft de omzet zien groeien in de afgelopen drie jaar.
• 14% zag zelfs een toename in omzet van meer dan 20%.
• Circa een kwart van de zzp’ers is in omzet stabiel gebleven
• De overige 24% heeft de omzet zien krimpen.

Aantal zzp’ers blijft groeien

Het totale aantal in het Handelsregister geregistreerde zzp’ers groeide in de afgelopen vijf jaar met 31% naar 1.162.562 op 1 januari 2018. In 2017 nam het aantal fulltime zzp’ers met 5% (44.625) toe tot 927.319 op 1 januari 2018; het aantal parttime zzp’ers (die minder dan 15 uur per week in hun bedrijf steken) groeide met 7% (16.164) tot 235.243.

Uit de gegevens in het Handelsregister blijkt dat de gemiddelde leeftijd van een startende zzp’er in 2017 36,7 jaar is. Dat is bijna een jaar jonger dan in 2014. Toen was de gemiddelde leeftijd nog 37,6 jaar.

De gemiddelde leeftijd van de totale groep zzp’er steeg van 44,4 jaar in 2013 naar 45,3 jaar op 1 januari 2018. De parttime zzp’er is gemiddeld 44,9 jaar oud. De gemiddelde leeftijd van alle ondernemers in Nederland is iets hoger, namelijk 46,2 jaar.

Uit tellingen in het Handelsregister blijkt dat de meeste zzp’ers zijn gevestigd in de provincies Noord- en Zuid-Holland en Noord-Brabant. Afgezet tegen de beroepsbevolking zijn er na de provincie Noord-Holland relatief veel zzp-starters in de provincies Zuid-Holland (fulltimers), Utrecht (full- en parttimers), Flevoland (full- en parttimers) en Groningen (parttimers).

Het geboorteland van de ondernemer is ook een kenmerk dat in het Handelsregister wordt bijgehouden. Veertien procent van alle ondernemers op 1 januari 2018 is niet in Nederland geboren; van de zzp’ers is dat 16% en van parttime zzp’ers is dat 9%. Bij startende ondernemers zijn de percentages hoger: 22% van alle starters in 2017 is niet in Nederland geboren. Bij de zzp’ers was dit 25% en bij de parttime zzp’ers 13%.

De KvK Zzp-dynamiek geeft een beeld van de ontwikkelingen bij zzp’ers. Naast de tellingen op basis van het Handelsregister biedt het rapport ook de uitkomsten van onderzoek in het KvK Ondernemerspanel. Het KvK Ondernemerspanel is representatief samengesteld en bestaat uit ruim 4.000 startende en ervaren zzp’ers en mkb’ers, die gemiddeld acht keer per jaar gevraagd worden aan een onderzoek mee te doen en een vragenlijst in te vullen.