Conclusie eerste zzp-verkiezingsdebat: gemeente moet ondernemers vooral de ruimte geven

De opkomst was lager dan verwacht tijdens het eerste zzp-verkiezingsdebat in Amsterdam georganiseerd door ZZP Mokum en ZZP Nederland. Maar de politici zaten er en het ging ergens over. Namelijk wat de gemeente kan doen voor zzp’ers. Of moet de lokale politiek zich juist zo min mogelijk met zelfstandigen bemoeien?

Samenhorigheid in de buurt

Kleine ondernemingen kunnen veel bijdragen aan de wijk. Daar zijn alle politici het wel over eens. De kleine ondernemer zorgt voor meer samenhorigheid in de buurt, houdt de buurt levendig, zorgt dat er netwerken ontstaan. Maar wat daarbij de rol van de gemeente is, daar hadden de woordvoerders van de PvdA, CDA, D66, Groenlinks, VVD en SP zo hun eigen ideeën over.

Chris Popma, VVD: “Wij zijn er voor alle ondernemers, groot en klein. Dus ook voor zzp’ers.” Paul Guldemond, D66 wil zelfstandigen een stem geven in de gemeente, niet alleen als burger maar ook als ondernemer. Dorrit de Jong, GroenLinks wil vooral ondernemers die duurzaam bezig zijn ondersteunen. De PvdA zet zich vooral in voor mensen die niet uit eigen keuze flexwerker of zzp’er zijn geworden. Carolien de Heer: “Om zelfstandigen te laten floreren moet je uitwassen tegengaan.” Tot zover niet heel verrassende standpunten vanuit de partijoogpunten.

Aanbestedingen opknippen

ZZP Nederland vindt dat aanbestedingen vanuit de gemeente toegankelijker voor zzp’ers moeten worden. Robert Brand, SP: “Amsterdam is de laatste jaren verslaafd geraakt aan multinationals. De Gemeente moet aanbestedingen opknippen en juist kleinere ondernemers een kans geven. In geval van gelijke kwaliteit, kies voor de ondernemer in de buurt.”

Carolien de Heer, PvdA zag haar oude stadsdeel de Pijp snel veranderen door vercommercialisering. “Wat in het centrum al lange tijd gaande is, gebeurt daar nu ook: grote ketens trekken naar de buurt wat ten koste gaat van de bakker op de hoek.” In stadsdeel de Baarsjes, waar ze nu woont, zag ze een goed ondernemersinitiatief ontstaan. Na de moord op een juwelier een aantal jaar geleden zijn ondernemers aan de slag gegaan met de buurt. Met ‘Ik Geef om de Jan Eef’ riepen ze buurtgenoten op om vaker boodschappen te doen in eigen straat, de Jan Evertsenstraat. Het initiatief is inmiddels een stille dood gestorven door geldgebrek maar het laat volgens de Heer wel zien dat je ondernemers de ruimte moet geven.”

Een ander voorbeeld is de Zeedijkbuurt waar de gemeente met de NV Zeedijk sinds 1984 panden aankoopt en stuurt op wat er in die panden komt maar ook wat daaromheen gebeurt. De Heer: “Dat kun je alleen samen met kleine ondernemers doen.”

Maarten Post, voorzitter van Stichting ZZP Nederland en debatleider tijdens de avond: “Moet de gemeente ondernemers dan ook subsidiëren?” Politici denken niet dat zelfstandigen daarop zitten te wachten. Wat ze wel willen, daar is iedereen het over eens, is dat ambtenaren niet te moeilijk doen. Volgens alle vijf partijen is de gemeentelijke bureaucratie een groot obstakel voor kleine zelfstandigen. Brand: “Het systeem is moeilijk te veranderen, maar er moet wel echt een knop om.”

Ondernemer in de bijstand

Een probleem wordt het als een ondernemer strandt en bij de gemeente moet aankloppen voor een bijstandsuitkering. Post “Ik zie veel jonge mensen in het diepe springen met een beetje vakkennis maar ze hebben geen idee hoe je bijvoorbeeld klanten kunt werven.”

Post vraagt zich af of je dat kunt voorkomen door ze goed te informeren over de risico’s van het ondernemen. “Is dat niet beter dan achteraf in het kader van armoedebestrijding deze problemen proberen op te lossen?” Als voorbeeld noemt Post een initiatief in Zoetermeer. Die stad heeft samen met ZZP NL en de opleidingen een samenwerkingsverband opgezet voor het leren van ondernemersvaardigheden.

Loket voor ondernemers

Popma is voor een ondernemersloket in elk stadsdeel. Waar stad, stadsdeel, en ondernemer elkaar kunnen vinden. De Jong, GroenLinks, vraagt zich af of een ondernemer bij de gemeente moet aankloppen voor advies over ondernemen. “Daar zijn andere organisaties voor, zoals ZZP Mokum.” Die gedachte lijkt ook het publiek te delen. “Wat weten ambtenaren nou over ondernemen? Wie nooit zelfstandige is geweest, kan daar ook niet over adviseren, zeker ambtenaren niet.” aldus Anush Avetisyan, coach voor beginnende ondernemers: “Het is de gemeente die recentelijk nog zo’n 8000 mensen met een bijstandsuitkering het ondernemerschap heeft in gedwongen. Op advies van een duur consultantbedrijf. Die aanbesteding hadden ze moeten opknippen en bij ondernemers kunnen uitzetten.”

Popma verduidelijkt dat niet gaat om een adviesloket over ‘Hoe te ondernemen’ maar een aanspreekpunt waar ondernemers hulp krijgen bij het navigeren in de gemeentelijke bureaucratie. Want het moet ondernemers vooral niet te lastig gemaakt worden. Alle vijf de partijen zijn dan ook van mening dat de gemeente een faciliterende rol moet hebben als het om ondernemers gaat. Popma: “Hoe meer de gemeente zich ermee bemoeit, hoe meer dat leidt tot regelgeving. Kijk niet te snel naar de gemeente. Kijk eerst wat je kunt doen samen met de zpp’ers die er zijn.”

Dit is een bijdrage uit een korte reeks artikelen over de Gemeenteraadsverkiezingen 2018 en zelfstandige professionals.