Fiscale voordelen voor zzp’er subsidiëren getuigt vooral slecht opdrachtgeverschap. Dat van De Volkskrant bijvoorbeeld.

Goed dat er belastingvoordelen voor zzp’ers zijn, zo worden ze gecompenseerd voor de onrechtvaardigheden die er in delen van de zzp-markt zijn, zo stelt Pieter Klok – kort samengevat – in het hoofdredactioneel commentaar van de Volkskrant van vorige week zaterdag.

Op dat sympathiek ogende standpunt valt, naast een aantal inhoudelijke onjuistheden, wel wat af te dingen. Zeker gezien de praktijken in de (schrijvende) media.

Correcties op betoog

Vier op de tien zzp’ers betaalt door aftrekposten geen inkomstenbelasting, maar ze krijgen wel allemaal een AOW-uitkering of bijstand als dat nodig is. Door een slechte onderhandelingspositie en lage tarieven  kunnen sommige zzp’ers geen geld opzij zetten voor pensioen en een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Goed daarom dat ze die aftrekposten krijgen, zo analyseert Klok de zzp-markt. Hij heeft een punt.

Maar het is wel goed om een paar zaken te corrigeren. Zzp’ers betalen namelijk wel premie volksverzekeringen en dus premie voor de AOW. Zzp’ers krijgen geen bijstand. De Bijzondere bijstand zelfstandigen (Bbz) is een lening. De fiscale voorzieningen voor zzp’ers gelden bovendien alleen voor hen die meer dan 1.225 uur per jaar werken (bijna fulltime). Meer dan de helft van alle zzp’ers heeft ook andere inkomstenbronnen (bijvoorbeeld  een baan) naast de onderneming. Als zij toch geen inkomstenbelasting betalen, dan komt dat door kortingen die alle werkenden krijgen . Die hebben dus niets te maken met de fiscale voorzieningen voor zzp’ers. Maar dit terzijde.

Wie subsidieert die lage inhuurtarieven?

Klok vindt die aftrekposten terecht vanwege de slechte onderhandelingsposities die zzp’ers in sommige branches hebben. Als er één branche kenmerkend die stelling is, dan is het wel de media en de geschreven media bij uitstek. Zeker in de dagbladjournalistiek zijn de tarieven zo laag dat je daarvan inderdaad geen fatsoenlijke verzekeringen kunt betalen. Van Het Algemeen Dagblad, net als De Volkskrant onderdeel van De Persgroep, is bekend dat zij freelancers € 15 per uur betalen. De gemiddelde freelance journalist maakt een omzet van € 27.000,-, zo bleek dit jaar uit onderzoek van de Monitor Freelancers in de Media. Die fiscale voorzieningen hebben deze freelancers dus keihard nodig om in leven te blijven.

Je kunt je de vraag stellen of we die via de zelfstandigenaftrek gesubsidieerde lage inhuurtarieven wel moet willen afwentelen op de maatschappij. Want dat is wat er in feite gebeurt.

Collectieve afspraken met freelancers

Het zou passender zijn als de media, waaronder de Volkskrant zich als goede opdrachtgevers zouden opstellen en fatsoenlijke tarieven gingen betalen. Minister Koolmees overweegt minimumtarieven voor zzp’ers te gaan invoeren, die mijn inziens nog aan de lage kant zijn. Het zou de Volkskrant sieren om vooruitlopend hierop deze tarieven in te voeren. Of beter, een initiatief te nemen om binnen de branche een convenant af te sluiten over een minimumtarief.

Met het oog op Europese regelgeving is het ACM niet zo happig op dergelijke branchebrede afspraken. Misschien kan de Persgroep wat dit betreft wat leren van Deliveroo, maar dan met positieve intenties. Deliveroo zoekt bewust de grenzen van de wet op en dwingt de politiek zo uitspraken te doen. Er ligt al een kamerbreed aangenomen motie om onderhandelen in ‘kwetsbare’ sectoren mogelijk te maken. Gewoon gaan doen, en dan maar zien wie dat durft tegen te houden. Zeker als dat gebeurt met de juiste intenties.

En uiteindelijk gaan de lezers deze –uiteindelijk toch niet zo grote– kostenstijging betalen. Consumenten zijn in zijn algemeenheid bereid de verbeterde werkomstandigheden van de kwestbaren in de arbeidsmarkt te betalen, zo werd vorige week tijdens een conferentie van de OESO terecht geconstateerd. Gezien het sociale betrokken profiel van de gemiddelde Volkskrantlezer moet dat voor de krant van Peter Klok geen probleem zijn.