ZiP Factcheck. Zzp’ers spekkopers? Over de fiscale verschillen tussen zelfstandigen en werknemers

Met dit stukje begeef ik me op glad ijs. Het maken van bruto/netto berekeningen is geen eenvoudige opgave en al helemaal niet om vergelijkingen te maken. Maar naar aanleiding van enkele discussies op sociale media over de recente ING-cijfers over de inkomens van zelfstandigen, wil ik toch even iets kwijt over hoe het nu zit met het verschil in belastingen. Het ING-onderzoek had het immers over ‘bruto inkomen’.

We betalen allemaal inkomstenbelasting

Werknemers en zelfstandigen betalen dezelfde inkomstenbelasting. Het enige verschil: een deel van de zelfstandigen (iets minder dan de helft) maakt aanspraak op de zelfstandigenaftrek (een vast bedrag) en krijgt MKB-winstvrijstelling (een percentage). Zelfstandigen met een eenmanszaak (dus niet met een BV) kunnen deze fiscale voorzieningen krijgen als ze meer dan 1.225 uur per jaar aan hun bedrijf besteden.

Beide groepen betalen ook ‘premie volksverzekeringen’ (voor onder meer de AOW) en een “inkomensafhankelijke bijdrage ZVW”. Beide groepen krijgen de heffingskorting en arbeidskorting. Werknemers betalen automatisch premie voor sociale verzekeringen en pensioen, zelfstandigen kunnen dat zelf doen, de kosten daarvan zijn in de regel aftrekbaar.

Wat zijn de appels en de peren?

Nu is het lastig en voor discussie vatbaar wat je dan precies met wat moet vergelijken. Het brutoloon van werknemers of de loonkosten van die werknemers? De omzet of de winst uit onderneming (=omzet minus kosten)?

Als je het hebt over verschil in belastingdruk, lijkt het mij het meest zuiver om het brutoloon (inclusief vakantiegeld) te vergelijken met ‘winst uit onderneming’, dus omzet minus kosten, ook wel ‘belastbare winst’, verminderd met de aftrekbare premie AOV en pensioen. Dat bedrag is uiteindelijk je ‘belastbare winst’.

Verder houden we geen rekening met andere aftrekposten als hypotheekrente of bijtelling vanwege een auto of huis, noch met eventuele andere toeslagen. Dit omdat dat veelal afhankelijk is van de persoonlijke situatie.

Als je een en ander doorrekent, kom je op deze cijfers:

Voor lagere inkomens geldt dat dat veelal parttime zelfstandigen zijn. Ze komen dan niet aan de 1225 uur en krijgen geen zelfstandigenaftrek. Voor hen gelden dus niet de fiscale voordelen. Voor zelfstandigen met winst uit onderneming boven de 130.000 wordt al snel een BV fiscaal aantrekkelijk. Zelfstandigen met een BV (minderheid) zijn hier niet meegenomen.

Als je de verschillen in percentage te betalen belasting naast elkaar zet, dan kom je op dit plaatje:

(Toch even maar een disclaimer: de berekeningen zijn afkomstig van https://loonwijzer.nl/salaris/brutonetto en de rekentool van https://www.ikwordzzper.nl Voor zover ik kan beoordelen betrouwbare bronnen).

Het percentage dat werkenden betalen aan belastingen verschilt dus vooral bij de wat lagere inkomens. Dit komt vooral doordat de zelfstandigenaftrek een vast bedrag is. Het effect daarvan neemt af naarmate het inkomen stijgt. Het verschil neemt boven de 80.000 weer iets toe omdat zelfstandigen vanwege die zelfstandigenaftrek en MKB-vrijstelling later in de hoogste belastingschijf terecht komen.

Zelfstandigen spekkoper?

Martin Visser noemde de zzp’ers vanwege deze fiscale verschillen vorige week ‘spekkopers’. U mag zelf beslissen of die kwalificatie juist is. Als je naar de cijfers kijkt lijken zelfstandigen inderdaad minder belasting te betalen. Maar, als je een beetje verstandige zelfstandig ondernemer bent, dan snap je dat je ook meer móét verdienen ten opzichte van een werknemer (nog even los van dat je marktwaarde door extra kennis en expertise vaak ook meer waard is). Je moet immers ook een buffer opbouwen voor de periodes dat het wat minder gaat. En met de extra inkomstenbelasting die je over het opbouwen van die buffer betaalt, verdwijnt het fiscale voordeel al snel als sneeuw voor de zon..