Minister Koolmees: ‘Nederland moet vrijheid en zekerheid constant afwegen’

“Juiste voorbereiding en toerusting zijn cruciaal voor toekomst arbeidsmarkt” stelt minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) in een opiniestuk in het Financieele Dagblad van gisteren. “We moeten leren omgaan met een constante afweging tussen vrijheid en zekerheid”.

De arbeidsmarkt kent een steeds snellere transformatie, door ontwikkelingen als globalisering, robotisering en individualisering. Het leidt tot een “vloeibare samenleving waarin je alles kunt kiezen, maar niets kunt vasthouden”, zo parafraseert de minister het gedachtegoed van de Poolse filosoof Zygmunt Bauman. “Je bent vrij, maar je staat er ook alleen voor. Voor de een betekent dat vrij baantjes trekken, voor de ander voelt het als spartelen in het diepe.”

Groeit het aantal zzp’ers nog wel?

Verder constateert Koolmees in het stuk dat het “aantal zzp’ers flink groeit, net als de arbeidsrelaties waarin intermediairs een rol spelen. Deze ontwikkelingen laten Baumans dilemma goed zien: flexibele arbeidsrelaties bieden oneindig veel keuze en vrijheid, maar tóch zitten sommige mensen vast – bijvoorbeeld omdat ze zich gedwongen voelen zzp’er te worden.”

Dat het aantal zzp’ers als percentage van de werkzame beroepsbevolking al sinds 2015 niet meer groeit, is de minister blijkbaar ontgaan. En nog een andere kleine nuancering van deze uitspraak van de minister: volgens het CBS wat in 2017 niet meer dan ruim 11 procent  ‘gedwongen zzp’er’ en gezien het record aantal stoppende zzp’ers (Q1/2 2018 ) is het wel aannemelijk dat dat percentage aan het dalen is.  

Geen glazen bol, geen voorstellen. En vooral geen vragen meer vooruitschuiven.

Koolmees brandt zijn vingers niet aan een voorspelling hoe de arbeidsmarkt in 2040 eruit zal zien. Met concrete beleidsvoorstellen komt hij in zijn stuk ook niet. Wel stelt hij – niet onterecht – dat “het  contrast steeds groter wordt tussen de snelheid waarmee de wereld verandert en die waarmee we over die veranderingen praten.”  Zie hier ook zijn – vaak moeizame – gesprek met de polder.

“Pas als het opeens echt goed tegenzit — bijvoorbeeld bij grote ontslagen, of juist een tekort aan personeel — komen we in de actiestand. Maar dan is het vaak al te laat” zo stelt hij. “Zelf denk ik dat we onze aandacht beter kunnen verschuiven van vergezichten naar het hier en nu.  Hoe bereiden we onszelf nu voor op straks? En welke aanpassingen zijn er nu nodig?” en “Passen de principes en instituties uit het verleden nog wel bij de ontwikkelingen van nu en morgen?” Koolmees wijst daarbij onder andere op de arbeidsovereenkomst, ontwikkelt in een heel andere tijd dat de onze.  “Biedt het arbeidsrecht nog wel de bescherming die we mensen willen geven?”

“We kunnen deze vragen niet langer voor ons uit schuiven, juist omdat de arbeidsmarkt wél voortbeweegt. Door de discussie over de toekomst te verschuiven naar het hier en nu zetten we een stap in de richting van nieuwe zekerheden in een veranderende wereld”, zo besluit de minister zijn betoog.

Zie hier voor het volledige opinieartikel van minister Koolmees: FD