Aanpak scherpste kantjes van ‘flex’ moet werkgevers aanzetten tot meer ‘vast’

“Werknemers, flexkrachten en zzp’ers zijn onbedoeld elkaars concurrenten geworden. Flexibiliteit is noodzakelijk voor het aanpassingsvermogen van bedrijven en de economie, maar te veel flexibiliteit kan op de lange termijn ook negatieve gevolgen hebben voor het verdienvermogen van de Nederlandse economie en bedrijven. De institutionele verschillen tussen vaste en flexibele werknemers dragen er (…)  toe bij dat te veel keuzes worden gemaakt op basis van kosten en risico’s. “

Een paar fragmenten uit de Miljoenennota 2019 die duidelijk maken wat het kabinet voor ogen heeft met de (flexibele) arbeidsmarkt. De scherpe kantjes van flex moeten er af. Vooral werkgevers/opdrachtgevers zal het wat lastiger gemaakt gaan worden om af te wijken van het traditionele ‘vast contract’.

Aanpak schijnconstructies, geen concurrentie via payroll

Concurrentie op arbeidsvoorwaarden via payroll en schijnconstructies met zzp’ers benoemt het kabinet als de scherpste kantjes van flex. Dat zal dan ook centraal staan in het beleid, al wordt ook in deze kabinetsstukken nog niet echt duidelijk wat nu precies onder schijnconstructies verstaan wordt.

Het kabinet wil in de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) rechtspositie van oproepkrachten en payrollwerknemers versterken. Hoe dat er precies uit gaat zien, staat nu nog niet uitgewerkt. Het kabinet wil de WAB dit najaar aan de Tweede Kamer voorleggen, met een beoogde ingangsdatum van 1 januari 2020. Gelijktijdig met de vervanging van de Wet DBA dus.

“Ook maakt het kabinet het aantrekkelijker om een vast contract aan te gaan, onder andere door toevoeging van een cumulatiegrond aan de redelijke gronden voor ontslag, een verruimde proeftijd, meer balans in de opbouw van de transitievergoeding, en een gedifferentieerde WW-premie naar contracttype.”  Daarnaast wordt de ketenbepaling aangepast om daarmee “ flexibele contracten beter te laten aansluiten bij de aard van de werkzaamheden”.

Vervanging Wet DBA. Zonder minimumtarief?

Over de vervanging van die Wet DBA schrijft het kabinet:  “het maken van nieuwe wetgeving rond zzp is geen eenvoudige opgave. De afgelopen maanden is gestart met de uitwerking van maatregelen. Het kabinet is daarin verder gekomen, maar heeft ook nog werk te verrichten.“

Het kabinet houdt vast aan haar plannen voor verschillende per deel van de markt.  “Om aan de onderkant van de arbeidsmarkt zelfstandigen vaker bescherming te bieden, is in de toekomst in bepaalde gevallen verplicht sprake van een arbeidsovereenkomst.”  Opvallend dat hier het woord minimumtarief niet meer genoemd wordt, maar wel ‘in bepaalde gevallen’.

Over de bovenkant van de markt schrijft het kabinet: “Tegelijkertijd wordt aan de bovenkant van de arbeidsmarkt meer zekerheid gegeven aan zelfstandige ondernemers die werken tegen een hoog uurtarief.”

Eind oktober, begin november moet over de uitwerking meer duidelijkheid komen als minister Koolmees zijn hoofdlijnenbrief vervanging Wet DBA naar de kamer gaat sturen.

ZZP-maatregelen

Het kabinet gaat het inzetten van zzp’ers wat lastiger maken, gelijktijdig wordt er ook geknabbeld aan de financiële voordelen van zelfstandigheid.  (Lees ook de analyse van Pierre Spaninks: Miljoenennota 2019: belastingdruk omlaag, behalve voor bovenmodale zzp’er). De fiscale voordelen kunnen alleen tegen het lage tarief verkregen worden. Met de Wet DBA wil het kabinet de onzekerheid voor zelfstandigen wegnemen. “ZZP’ers die bewust kiezen voor het ondernemerschap wordt niets in de weg gelegd.”

Ambitieus, zeker in tijd

Het kabinet heeft het over een “ambitieus plan voor een eerlijke arbeidsmarkt”. Ambitieus in tijd is het zeker. De doelstelling van het kabinet is vrij duidelijk. Hoe een en ander concreet wordt ingevuld moet nog voor het eind van het jaar duidelijk worden. Dat is nog een hele kluif voor de ambtenaren en het kabinet. Dan moet voor werkgevers een stukje duidelijker zijn wat nog wel en wat niet meer kan in het organiseren van de gewenste flexibiliteit.

Tijdens de ZiPconomy/Werf& WebinarWeek geeft advocaat Hendarin Mouselli namens TCP op 25 september een webinar over Prinsjesdag, de arbeidsmarkt en de gevolgen voor inhuur flexibele arbeid. Zie hier voor meer informatie.