Individueel pensioenpotje ook aantrekkelijk voor zelfstandigen

Zou er vandaag op Prinsjesdag  nog wat uit de hoge hoed komen over de hervorming van het pensioenstelsel?  Is het door premier Rutte beloofde individuele pensioenpotje nu eindelijk in zicht? Sjaak Zonneveld, oprichter BrightPensioen en auteur van o.a. ‘Het nieuwe werken aan je pensioen’, heeft er vooralsnog een hard hoofd in. Vandaar dat hij afgelopen donderdag een petitie voor persoonlijke pensioenpotten (pensioenpetitie.nl) is gestart. De pensioenpetitie wordt onder andere gesteund door ONL, Zelfstandigen Bouw en ZZP Nederland.

De petitie heeft als doel de regering te overtuigen van het belang van een eerlijk en flexibel pensioen voor iedereen. Van de verpleegkundige in loondienst die verplicht voor haar pensioen spaart bij pensioenfonds Zorg en Welzijn tot de zelfstandige professional, van wie sommigen nu helemaal niets opzij zetten.

Persoonlijke pensioenpotten

Daarvoor moet het huidige collectieve pensioenstelsel volgens Zonneveld en vele anderen omgevormd worden naar een stelsel met persoonlijke pensioenpotten. Er zou een direct verband moeten komen tussen de premie die je inlegt en het pensioen dat je krijgt uitgekeerd. In het bestaande collectieve pensioenstelsel ontbreekt dit verband.

Een ander belangrijk obstakel waar we nu mee te maken hebben is de zogenaamde ‘grote verplichtstelling’. Dat betekent dat je bent aangesloten bij een bepaald pensioenfonds op basis van het werk dat je doet. Ook al presteert zo’n pensioenfonds niet goed, je kunt er niet weg. Nederland neemt met dit systeem van verplichte winkelnering binnen Europa een uitzonderingspositie in. Momenteel wordt onderzocht of deze Nederlandse wetgeving nog wel binnen de EU-wetgeving past.

‘Individuele pensioenpotten zijn eerlijker en flexibeler en passen beter bij de huidige arbeidsmarkt’, aldus Zonneveld. Het zou ook een oplossing kunnen betekenen voor zelfstandige professionals die nu niets of te weinig aan pensioenopbouw doen en daar ook niet toe verplicht worden onder de huidige wetgeving. Een ontwikkeling die veel politieke partijen zorgen baart. Maar de huidige coalitie heeft bijvoorbeeld plannen uit het verkiezingsprogramma van het CDA om een koppeling te maken tussen de zelfstandigenaftrek en pensioenopbouw niet overgenomen.

Helft zzp’ers niet bezig met pensioen

Uit recent onderzoek blijkt dat ruim de helft niet bezig is met zijn oudedagsvoorziening.  Het is overigens niet zo dat ze nergens terecht kunnen voor hun pensioen; er zijn de laatste jaren verschillende mogelijkheden bijgekomen die pensioensparen makkelijker hebben gemaakt. Toch gebeurt het niet. Gebrek aan kennis, onwetendheid en angst voor fiscale complexiteit weerhoudt de zelfstandige er veelal van. Volgens Zonneveld blijkt dat de meerderheid van alle zelfstandigen niet goed op de hoogte zijn van de fiscale ruimte die iedere ondernemer heeft en die belastingvoordeel betekent.

Een systeem met individuele pensioenpotjes voor ieder werkend persoon in Nederland zou daarom ook voor zelfstandigen kunnen werken. Het appelleert in ieder geval aan hun gevoel van individualisering. Mocht het ooit zover komen, dan zou een goede informatieve en landelijke campagne niet alleen werknemers kunnen begeleiden van een collectief naar een persoonlijk pensioen, maar juist ook de zelfstandigen over de streep kunnen trekken en overtuigen van het nut van pensioenopbouw. Zelfs als het voor hen niet verplicht wordt, zoals voor de mensen in loondienst.

De petitie wordt veel gedeeld, maar is tot nu toe nog niet vaak genoeg ondertekend om een vuist te maken. Zonneveld wil met zijn petitie ook jongeren bereiken die volgens hem ‘geen idee hebben dat ze zwaar de dupe zijn van het bestaande onlogische en oneerlijke pensioenstelsel’. ‘Probleem is dat het hen geen zier interesseert. Wellicht kunnen belangrijke influencers hier iets in betekenen, zoals Tim Hofman of Arjen Lubach’, aldus Zonneveld. Beïnvloeding van de politiek is een andere belangrijke reden voor de petitie. De regering is volgens hem nu al zo lang zonder enig concreet resultaat met de sociale partners over hervorming van het pensioenstelsel in gesprek. Daar moet beweging inkomen. Uit de geruchten die hij heeft opgevangen zal die vandaag op Prinsjesdag echter opnieuw achterwege blijven.

tekst: Annemieke Diekman