Nodig/niet nodig: de Code Goed opdrachtgeverschap

Is een Code Goed opdrachtgeverschap nou eigenlijk wel nodig? En zo ja, waarvoor dan? Die vraag stond centraal bij de slotdiscussie op een conferentie met dit thema van PZO, het Platform ZZP dienstverleners en AWVN, de eerste opstellers van de code. Een code waarin onder meer ‘gelijkwaardig ondernemerschap’ en het ‘zorgvuldig omgaan met (zakelijke) belangen’ zijn vastgelegd.

De basis – een goed contract, een fatsoenlijk tarief en de omgeving – moet goed zijn, dan de relatie en dan uitdagende opdrachten, zo vertaalt Prof Arjan van den Born de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Hij deed onderzoek naar Goed Opdrachtgeveschap. Het is volgens hem, kortom, een soort piramide van Maslov. Dus als de basis op orde is, kunnen opdrachtgevers dan pas gaan nadenken over investeren in zzp’ers?

“Goed doen” geldt voor alle werkenden

Harry van de Kraats van AWVN gelooft dat met zo’n code onder de arm werkgevers juist worden gestimuleerd na te denken op boardniveau over wat bedrijven willen met ‘alle werkenden’, van zzp’er tot vaste werknemers. En dan dus ook op alle niveaus, dus niet alleen door afspraken over de ‘onderkant’ van de markt, zoals bij de schoonmaak waarover oud NS HR-topman Kees Blokland een presentatie gaf. In deze branche heeft een code wel degelijk een hoop verbeteringen teweeggebracht, omdat opdrachtgevers zich over de intermediairs heen gingen bemoeien met de werkomstandigheden van alle mensen die in het bedrijf werken.

Wat moet zzp’er met code goed opdrachtgeverschap ?

Maar zit de zzp’er daarop te wachten? Wellicht wel degenen die zich aan de onderkant van de markt bevinden. Jurriën Koops van de ABU vindt dat de intermediaire sector wat dat betreft wel boter op zijn hoofd heeft.  “In de crisis was het vaak goedkoop, goedkoper, goedkoopst, maar over duurzame inzetbaarheid ging het niet. Opdrachtgevers zouden moeten kappen met aanbesteden op prijs. Het zou moeten gaan om duurzame inzetbaarheid en de vraag of er voldoende capaciteit is.”

De zaal was het er ook veelvuldig mee eens dat zzp’ers aan de onderkant van de markt beschermd moeten worden. Maar vervolgens ging het over hoe dat dan zou moeten gebeuren. Een opmerking: “Dat vergt je te verdiepen in wat een opdrachtnemer nodig heeft om een bestaan op te bouwen, en dat is voor een bouwvakker weer totaal anders dan voor een consultant.”

Sommigen vinden dan ook dat het employability-verhaal voor de rest prima aan de zzp’er zelf overgelaten kan worden. “Een zzp’er van € 150 per uur kan prima voor zichzelf zorgen”, was een andere opmerking uit de zaal. Ofwel: wie de zzp’er beschouwt als ondernemer, kan vinden dat deze dus zelf moet zorgen dat hij ‘in de markt’ blijft. Aan de andere kant: “Moet je niet ook die zelfstandigen beschermen en verplichten om te investeren in zijn employability en niet alleen makkelijk cashen?”

En als het opdrachtgevers er veel aan gelegen ligt dat de zzp’er zich ontwikkelt, dan moet HR zich er misschien wel meer mee bemoeien dan de afdeling inkoop, die vooral op de kosten let. Daar was niet iedereen het mee eens. Een reactie: “Als je een visie hebt ontwikkeld over hoe je met mensen omgaat, dan maakt het niet meer uit welke afdeling verantwoordelijk is.”

Per sector afspraken maken

Omdat inderdaad niet duidelijk is waarheen en waarvoor de code is, moet die ook per sector worden afgesproken. “Het is natuurlijk niet in beton gegoten”, zo zegt Margreet Drijvers van PZO. “Het is aan sectoren onderling om de afspraken verder in te vullen en specifieke eisen toe te voegen. Wij brengen de code in ieder geval iedere keer wel onder de aandacht. Sommige pakken het op en anderen laten het liggen. Maar we leggen niks op.”

Eind dit jaar gaan PZO en het Platform ZZP dienstverleners de Code Goed Opdrachtgeverschap evalueren. Zo wordt bijvoorbeeld ook duidelijk welke afspraken er gemaakt zijn per sector.