Prinsjesdag en de arbeidsmarkt: we zijn er nog lang niet

Puntenwolken en koopkrachtplaatjes. Het is weer de tijd van de Miljoenennota. De eerste van het kabinet-Rutte III. ‘We zijn er nog niet’, schrijft minister Hoekstra. Het kabinet houdt rekening met economische tegenwind en dus brengen ze ons nationale huishoudboekje volgend jaar verder op orde. Qua koopkracht lijkt iedereen er volgend jaar op vooruit te gaan. Op papier, want het zijn slechts cijfertjes.

‘We zijn er nog lang niet’ is een betere kwalificatie. Het kabinet is een jaar aan de slag, maar de arbeidsmarkt is nog altijd in afwachting van de noodzakelijke hervormingen. Ook hier zijn de ‘cijfers’ goed: de werkloosheid historisch laag en de arbeidsparticipatie relatief hoog. Maar achter de cijfers gaat een veranderende wereld van werk schuil die de arbeidsmarkt en ons sociale stelsel steeds verder uit elkaar drijft. Toegenomen diversiteit en dynamiek van arbeidsrelaties verhouden zich slecht met onze wet- en regelgeving.

Arbeidsmarktbeleid als Mikado-spel

Het kabinet neemt weliswaar maatregelen, zoals met de Wet arbeidsmarkt in balans, maar het merkt tegelijk dat het vraagstuk een soort Mikado-spel is met fiscale, arbeidsrechtelijke en sociaalrechtelijke implicaties. Waar te beginnen zonder de rest in beweging te brengen. De regulering van zzp lijkt een schier onmogelijk model te worden.

Het is tijd om ons sociale stelsel om te bouwen naar een stelsel voor alle ‘werkenden’

Daarom wil het kabinet een commissie van wijzen instellen. Die moet met een advies komen over de toekomst van de arbeidsmarkt. De ABU heeft alvast een suggestie. Het is tijd om ons sociale stelsel om te bouwen naar een stelsel voor alle ‘werkenden’, met gelijke toegang, basiszekerheden en individuele keuzemogelijkheden qua niveau van bescherming. Voor pensioen, duurzame inzetbaarheid en ziekte. Zo beprijzen we de rechten en risico’s voor alle werkenden in ons stelsel en zorgen we voor een nieuwe balans tussen solidariteit en vrijheid. En passant realiseren we daarmee meteen de gewenste minimumtarieven voor zzp. Scheelt een hoop gedoe.

Koopkrachtplaatjes zijn belangrijk, een goed werkende arbeidsmarkt is belangrijker. ‘We zijn er nog lang niet’. Ik wens de commissie-Mikado veel succes.