Doorbraak in zzp-pensioen dossier? Plan voor automatisch doorsparen in de maak. Met een opt-out.

Als zelfstandige automatisch mee blijven doen met een bedrijfstakpensioenfonds, tenzij je expliciet aangeeft dat niet te willen. Aan dat compromis werken pensioenfondsen en sociale partners in samenspraak met het ministerie van SZW, zo meldt het FD vanochtend. Deze aanpak moet een middenweg zijn tussen een vrijwillig pensioen en verplichte deelname.

“Geen pensioenakkoord zonder zzp”

Minister Koolmees is druk doende steun te krijgen voor een pensioenakkoord. Bij de sociale partners, maar ook bij de linkse oppositie. Zonder hun steun is het lastig voor bijvoorbeeld het FNV om akkoord te gaan met een plan van Koolmees. Maar steun van een deel van de oppositie is mogelijk ook nodig om wetgeving door de Eerste Kamer te krijgen. De SP heeft al aangegeven de positie van zzp’ers nadrukkelijk te willen betrekken bij gesprekken over een pensioenakkoord.

Pensioengat bij zzp’ers

Dat een flink deel van de zzp’ers volgens onderzoeken (een Motivation onderzoek had het onlangs over de helft) niets of weinig aan pensioenopbouw doet, baart beleidsmarkers zorgen.

Daar staat dan wel tegenover dat de vermogenspositie van zelfstandigen veel hoger ligt (zie hier). “Wanneer alle inkomens- en vermogensbestanddelen worden meegerekend dan blijkt dat 38 procent van de zelfstandigen geen pensioeninkomen van 70 procent van het huidige bruto inkomen zal realiseren. Bij werknemers geldt dat voor slechts 30 procent van de populatie” concludeerden Kees Goudswaard en Koen Caminada in hun bijdrage aan het WRR rapport “Voor de zekerheid”. Duidelijk mag zijn dat de onderwerp “pensioen en zzp” zich niet in een eenvoudige statistiek laat vangen

Voor de pensioenfondsen is het groeiend aantal zzp’ers ondertussen een relevant en acuut thema. Een dalend aantal deelnemers zet de resultaten onder druk.

Automatisch meedoen, met opt-out

Een verplichte pensioenopbouw voor zelfstandigen is politiek niet haalbaar. Zeker niet met dit kabinet. Verder is de grote diversiteit onder zelfstandigen relevant. Immers, er zijn veel verschillende manieren om te werken aan een gezonde financiële oude dag.

Automatisch deel blijven nemen aan een bedrijfspensioenfonds, maar dan met een nadrukkelijke mogelijkheid niet mee te doen, zou een compromis kunnen zijn.

Volgens het FD worden plannen ontwikkeld in een werkgroep van de Pensioenfederatie, waarin fondsen, maar ook bijvoorbeeld kroonleden van de Sociaal-Economische Raad zitten. De plannen bevinden zich volgens betrokkenen nog wel in een pril stadium.

Belangenbehartigers niet enthousiast

“De plannen van de pensioenfondsen hebben maar één doel: hun voortbestaan veilig stellen”, zo reageert Charles Verhoef, voorzitter van Zelfstandigen Bouw: “Het is sympathiek van de pensioenfondsen om zzp’ers de mogelijkheid te geven om daar pensioen op te bouwen, maar het vertrouwen in de fondsen is laag. De verhouding premie en uitkering is niet aantrekkelijk. Daar komt nog bij dat de pensioenfondsen al 10 jaar niet hebben kunnen indexeren. Je pensioen wordt dus ook nog steeds minder waard.” Verhoef vindt dit voorstel een zwaktebod. “Doe het dan met een echte vrijwillige deelname aan een fantastisch pensioen.”

Ook PZO en ZZP Nederland reageren in een gezamenlijke verklaring negatief: “De zzp‘er kan door sommige fondsen als melkkoe gebruikt worden. Dat mag nooit de bedoeling zijn van zoiets. We zijn er niet om ouderwetse pensioenfondsen in leven te houden. Ook wordt hier door organisaties van werknemers en pensioenfondsen – en dus niet de zelfstandige ondernemers zelf – bepaald wat goed voor zzp’ers is. Dit gaat zo over de ruggen van zelfstandigen.”

PZO en ZZP Nederland stellen niet tegen experimenten voor een betere pensioenvoorziening te zijn, maar wel dat dit gebeurt zonder de zzp-organisaties zelf te betrekken. “Wij zijn deze bemoeienissen zat. ‘Praat met ons’ is de boodschap.”

“De pensioenfondsen zouden zich eens bezig moeten houden met het  maken van een echt nieuw pensioenstelsel waar iedereen dolgraag aan wil meedoen. En die een aantrekkelijke verhouding kent tussen premie betalen en uitkering”, aldus Verhoef van Zelfstandigen Bouw.

FNV Zelfstandigen daarentegen omarmt dit idee, zo laat Marjan van Noort, Manager Expertise Centrum Zelfstandigen van het FNV weten. “Dit sluit aan op onze visie. Gemakkelijk blijven meedoen met een pensioenfonds, maar ook met een keuze om daarvan af te zien als je bijvoorbeeld je pensioen al prima zelf regelt hebt.”