TNO : maar 30.000 zzp’ers doen aan platformwerk. Veelal jongere hoogopgeleide mannen met specialistisch werk.

TNO publiceert ZEA-resultaten over platformarbeid. Aantal platform-zzp’ers is klein, meestal hoogopgeleid en niet zo kwetsbaar als in maatschappelijk debat wordt gesuggereerd.

TNO onderzocht aan de hand van de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) wie de zzp’ers zijn die werken via platforms waar aanbieders en gebruikers van diensten elkaar digitaal kunnen vinden (bekende platforms zijn Uber en Deliveroo). Ook werd het welzijn van deze groep onderzocht. Het onderzoek wijst uit dat de groep ‘platform-zzp’ers’ beperkt is en dat de samenstelling afwijkt van het beeld dat in de maatschappelijke discussie vaak wordt geschetst. Ook blijkt dat deze groep zich meer zorgen maakt over de toekomst dan andere zzp’ers. Vandaag publiceert TNO de resultaten in ESB.

Afwijkend beeld platform-zzp’er

De omvang van platformwerk onder zzp’ers (die winstaangifte doen) is beperkt: 5,2%. Dit zijn ruim dertigduizend zzp’ers. TNO onderzoeker Sarike Verbiest: “Ons onderzoek wijst uit dat platform-zzp’ers zich, meer dan gewone zzp’ers, zorgen maken over de toekomst van hun onderneming (bijna 1 op de 5 maakt zich vaak zorgen). Wellicht dat ze daarom ook gebruik maken van digitale platforms als extra wervingskanaal voor nieuwe klussen.”

De platform-zzp’ers blijken veelal jongere hoogopgeleide mannen met specialistisch werk op hoog niveau (bijvoorbeeld ICT-specialisten), met veel autonomie en variatie.

Dit wijkt af van het beeld dat in de maatschappelijke discussie vaak wordt geschetst, namelijk dat het bij platformwerkers met name gaat om mensen in kwetsbare posities.

Maatschappelijk debat

De kansen en risico’s van platformarbeid zijn op dit moment onderdeel van het maatschappelijk debat. Zo zouden digitale platformen aan de ene kant voor werkgelegenheid zorgen en ondernemerschap stimuleren. Aan de andere kant zou het bij platformwerkers met name gaan om mensen in kwetsbare posities en slechte arbeidsomstandigheden. Er zijn echter maar weinig empirische data om deze claims te onderbouwen en onderscheid te kunnen maken tussen typen platformwerkers. De data van de ZEA laten zien dat er een specifieke categorie platformwerkers bestaat die lijkt te profiteren van het fenomeen, maar daarmee is nog lang niet de hele populatie platformwerkers in beeld. Sarike Verbiest: “Dé platformwerker bestaat niet bleek uit ons onderzoek. Verder moet, er onderscheid gemaakt worden tussen verschillende typen platformwerkers om te kunnen komen tot passende beleidsmaatregelen, als die überhaupt nodig zijn. ”TNO zal de komende jaren breder onderzoek gaan doen om de populatie platformwerkers beter in beeld te brengen.

Om de kenmerken van platform-zzp’ers te onderzoeken maakte TNO gebruik van de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) 2017. Doelgroep van de ZEA zijn personen die arbeid verrichten voor eigen rekening of risico in een eigen bedrijf of praktijk. In 2016 was dit 64% van alle zzp’ers (ruim 640.000 mensen). Het betreft hier zelfstandig ondernemers die winstaangifte doen.