Over de WAB en het waterbedeffect van het arbeidsmarktbeleid

Minister Koolmees heeft de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) aangeboden aan de Tweede Kamer. In een persbericht noemde de minister de wet een ‘grondige opknapbeurt voor de arbeidsmarkt’, bedoeld om de tweedeling op de arbeidsmarkt aan te pakken.

Vandaag is de hoorzitting in de Tweede Kamer. Ook de ABU zal daar aantreden. Niet alleen om commentaar te leveren op wat de Wab wél regelt, maar vooral om onze zorgen te uiten over wat het kabinet nog niet regelt. Namelijk de positie van de zelfstandige aan de basis van de arbeidsmarkt. Die regelgeving is voorlopig uitgesteld tot 1 januari 2021.

Platformen

Uitstel in een razendsnel digitaliserende arbeidsmarkt is vragen om problemen. Eerder dit jaar kondigde Uber aan met Uber Works op de markt te komen. Voor ‘klussen’ in de horeca en de beveiliging. Ook Temper roerde zich onlangs en sprak over uitbreiding naar retail en recreatie. Straks doen ‘ondernemers’ ‘klussen’ achter de kassa in winkels, in de bediening, bij de garderobe en als beveiligers bij festivals. Het moet niet gekker worden.

ING publiceerde deze week een onderzoek naar de potentiële impact van platformwerk. Het haalde de voorpagina van het FD. Schrik niet: tweehonderdduizend tot een miljoen banen zijn, afhankelijk van technologie en regelgeving vatbaar voor platformisering door ‘zelfstandigen’.

Platformisering is niet disruptief maar de combinatie met haperende regelgeving en verkeerde prikkels vormt een explosief mengsel.

In die snel veranderende arbeidsmarkt introduceert de minister forse beprijzing van flexibel werk, zonder het lek van deze markt te dichten. Regelgeving voor zzp’ers is namelijk nog ongewis en de introductie loopt niet synchroon. De WAB gaat de ‘onbalans’ op de arbeidsmarkt dus niet verhelpen, maar op zijn best verplaatsen. Dat is wat de Raad van State in hun advies het ‘waterbed-effect’ noemt.

Platformisering is niet disruptief maar de combinatie met haperende regelgeving en verkeerde prikkels vormt een explosief mengsel. Om dat gevaar te ontmantelen is het op zijn minst nodig dat de Wab en de nieuwe regels voor zzp’ers op hetzelfde moment worden ingevoerd. Anders dreigt het beeld uit het ING-rapport versneld werkelijkheid te worden.