Waarom de flexiblele arbeidsmarkt vraagt om voorspelbare regels

“Het is niet zo dat heel veel mensen van een vaste baan overstappen naar freelancewerk via platformen”, zei Dennis Pennel, directeur van de World Employment Confederation (WEC). “De platformeconomie zorgt vaak voor extra bijverdiensten naast die vaste baan. Maar dat maakt de behoefte aan nieuwe, moderne regelgeving voor werkenden er niet kleiner op.”

Pennel sprak tijdens de conferentie ‘Collaboration in the Gigeconomy’ in Londen, georganiseerd door internationaal adviesbureau Staffing Industry Analysts (SIA). Deze conferentie ging specifiek over de ‘gigeconomy’ (Een term waarmee soms alleen de echt korte opdrachtjes worden bedoeld maar voor SIA gaat om alle het werk voor opdrachtgevers dat niet in loondienst gedaan wordt.) En als je het hebt over de gigeconomy, dan kun je niet om de thema’s als ‘wetgeving’ en ‘sociale zekerheid’ heen.

“In een nieuw stelsel moet vooral voorspelbaarheid centraal staan”, betoogde Pennel. “Voor werkenden, werkgevers en opdrachtgevers.”

Behoefte aan een nieuw systeem

De gigeconomy en flexiblisering van arbeid zijn wereldwijde fenomen. Daarom is de discussie over een nieuw arbeidsrechts zeker niet beperkt tot Nederland. In veel westerse landen is de aanleiding voor deze discussie hetzelfde: versnippering van werk, een groeiend aantal mensen zonder traditioneel dienstverband (al dan niet gedwongen) en de opkomst van platformen. De overheid heeft minder grip op de inkomstenbelasting, sociale zekerheidspotten worden minder gevuld en arbeidsrechtelijke bescherming bereikt minder mensen.

Pennel legt uit dat steeds meer mensen via platformen bijverdienen naast hun vaste baan. Ook dat is volgens hem een aanleiding om na te denken over nieuwe regels en verhoudingen tussen werkenden en werkgevers. Pennel: “Er zijn steeds meer verschillende vormen van werk en van bemiddeling. Die diversiteit zie je ook terug in de platformen. Op Europees niveau wordt wel gedacht over één regelgeving voor alle platformen, maar daar is de verscheidenheid onder die platformen veel te groot voor.”

“Vaak is er geen nieuwe regelgeving nodig”, vindt hij. “Veel platformen zijn in de kern gewoon een online vorm van arbeidsbemiddeling. Dan horen ze ook gewoon onder de regelgeving van arbeidsbemiddeling te vallen.”

Tussen flexibiliteit en zekerheid

Hij vertelt dat zowel organisaties als werkenden meer flexibiliteit willen. “Maar zekerheid is ook niet alleen iets voor de werkenden. Ook organisaties zoeken zekerheid, bijvoorbeeld de zekerheid dat ze voldoen aan wet- en regelgeving. Een nieuwe balans vinden tussen flexibiliteit en zekerheid is daarom in het belang van iedereen. Van werkenden, werkgevers en opdrachtgevers en van gigworkers.”

Bij zekerheid moet je niet alleen denken aan bijvoorbeeld uitkeringen, vertelt Pennel. Volgens hem gaat het ook om baanzekerheid, inkomenszekerheid en de garantie dat je je kunt ontwikkelingen. “In een onvoorspelbare wereld is regelgeving gebaseerd op ‘voorspelbaarheid’ misschien wel beter dan ‘zekerheid’.”

Wendbaar en voorspelbaar

Er is in dat kader vaak gesproken over ‘flexsecurity’, maar volgens de WEC-directeur heeft dat woord inmiddels een verkeerde betekenis gekregen. “In de discussie op Europees niveau is het vanuit de vakbonden uitgelegd als ‘het uitkleden van de bestaande sociale zekerheid’. Dat is het niet, maar goed, wellicht moeten we naar een nieuwe terminologie.”

Volgens hem gaat het meer om agility, wendbaarheid, dan om flexibiliteit. “Misschien moeten we het daarom niet meer hebben over ‘flexsecurity’ maar om ‘predictagility’.”