‘Collectief is het beter op te brengen’. Marjan van Noort (FNV ZZP) over een betaalbaar pensioen en AOV

Niet iedere zzp’er heeft z’n zaakjes altijd even goed op orde. ‘Dat is lang niet altijd een kwestie van niet willen,’ zegt manager Marjan van Noort van het Expertise Centrum Zelfstandigen van de FNV. ‘Sommige risico’s kun je eenvoudigweg bijna zelf niet dragen. Langdurige ziekte bijvoorbeeld, is voor heel veel zzp’ers eigenlijk niet op te vangen. De kosten zijn te hoog. Als FNV willen we daarom heel graag dat er een collectief iets voor zzp’ers komt. Nu is het nog zo, dat een stukadoor zich maar tot z’n 55e kan verzekeren en daarvoor 500 tot 700 euro moet betalen. Terwijl een consultant een paar honderd euro per maand betaalt en zich wél tot z’n 68e kan verzekeren. Dat moet anders.’

Solidariteit

‘Solidariteit vinden we daarbij heel belangrijk,’ vervolgt Marjan. ‘We zijn al bijna twintig jaar bezig om hier een oplossing voor te vinden. In 2004 werd de (verplichte) WAZ afgeschaft, de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen. Sindsdien proberen we al met verzekeraars tot een oplossing te komen. Dat is niet gelukt en er zijn nog steeds te veel zelfstandigen niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Dat heeft meerdere redenen. Mensen die hun risico laag inschatten, verzekeren zich niet. Die denken ‘Ik word toch niet ziek’, of ‘Mijn partner lost het dan wel op’. En mensen die hun risico hoog inschatten betalen een hoge premie. Daarbij komt, dat bijvoorbeeld bij een stukadoor juist de risicovolle onderdelen waarvoor hij zich wil verzekeren, zoals ellebogen en schouders, uitgesloten zijn van verzekering. Is dat de verzekeraars te verwijten? Ik denk het niet, want hun verdienmodel is verzekeringen verkopen. De conclusie is dus dat het niet anders te regelen is dan collectief, en dus verplicht. Veel zzp’ers vinden het woord verplicht heel vervelend, maar het is de enige manier waarop iedereen zich tegen een normale premie kan verzekeren.’

Achterban

Marjan: ‘We hebben het uitgebreid met onze achterban besproken. Iedereen heeft zijn of haar mening hierover kunnen geven. De sectorraad, die namens leden beslissingen neemt over de te varen koers, heeft het begin dit jaar goedgekeurd. De meerderheid van de geraadpleegde leden vindt het ook een goed idee. Vooral omdat het op deze manier voor iedereen betaalbaar wordt.’ Het voorstel voor een collectieve verzekering betreft langdurige ziekte. Marjan: ‘Kortdurende ziekte is wel op te lossen. De meeste zzp’ers kunnen wel een maandje overbruggen, of zijn bijvoorbeeld lid van een broodfonds. Het gaat echt om langdurige arbeidsongeschiktheid en uitval. Dus langer dan ongeveer twee jaar. Om hier een goed stelsel voor te ontwikkelen gaan we in overleg met verzekeraars en met het verbond van verzekeraars. Ook hebben we de minister van Sociale Zaken, Koolmees, een brief geschreven waarin we uitleggen dat dit ons het beste lijkt.’

Pensioenmogelijkheden

‘Ook voor pensioenen voor zzp’ers zouden we graag betere regelingen willen maken. Helaas zijn we nog niet zover als we met de AOV zijn. Het komt erop neer dat we vinden dat ook zelfstandigen goede toegang moeten hebben tot pensioenfondsen en dat er fiscale mogelijkheden voor zzp’ers moeten komen om mee te doen in die fondsen.’ De ideeën van de FNV zijn gebaseerd op drie pijlers. De 1e pijler is de AOW, het minimum dat er is. Dat moet zodanig zijn dat het voldoende is om van rond te komen. De 2e pijler zijn de pensioenfondsen. Daar spaar je als werknemer via een pensioenfonds voor. Als je een dienstverband had en nu zzp’er wordt, kun je aanvragen om als zzp’er je pensioensparen uit je dienstverbandtijd door te zetten. We willen een lobby beginnen bij de pensioenfondsen en de federatie om ervoor te zorgen dat alle zelfstandigen zich bij een pensioenfonds aan kunnen sluiten. Dat zullen we ook richting Den Haag kenbaar maken. We hopen dat zij ons gaan steunen in de vraag aan pensioenfondsen om het mogelijk te maken dat die voortzetting na je dienstverband ook geldt als je niet in dienst bent geweest.’

3e pijler

Zzp’ers hebben op dit moment alleen maar de mogelijkheid voor de 3e pijler: banksparen, wat gezien de huidige rente nauwelijks wat oplevert, of zelf een pensioenverzekering die je na je pensioen over moet zetten naar een lijfrente. ‘Een betrekkelijk dure oplossing die lang niet iedereen kan betalen,’ zegt Marjan. ‘En bovendien kent dit een eindtijd. Hoe langer je verzekerde uitkering duurt, des te duurder. Als je met velen bent, kun je met velen beleggen. En als je dat via een pensioenfonds doet, krijg je een levenslang pensioen. Dat geldt nu voor mensen met een loondienstverband, maar het is dus voor zzp’ers ook beter om het zo te regelen.’

NU

De FNV pleit voor een proef met pensioenfondsen. Marjan: ‘Er is nu een aantal pensioenfondsen dat regelingen voor zzp’ers heeft. Het beroepspensioenfonds voor huisartsen bijvoorbeeld, of het BPF voor zelfstandige schilders. Zo’n oplossing willen we voor alle zzp’ers, zodat zzp’ers qua pensioen net zoveel kunnen als mensen in loondienst. Daar vraagt de huidige tijd ook om. Het is anders dan 30 jaar geleden. Toen verkocht je als zelfstandige je winkel, of verkocht je als boer je bedrijf aan je kinderen. De zzp’er van nu heeft alleen een computer en een telefoon. Of misschien een klusbus. Ze hebben niet zoveel meer te verkopen. Daar zit dus geen of niet veel pensioen in. De AOW is nu bijna 900 euro voor een alleenstaande. Prima als je daarvan kunt leven, maar zo niet: denk dan na over een oplossing! Ook al zeggen veel zzp’ers ‘Ik regel het zelf wel’, het blijkt dat dat niet gebeurt. En als je er pas op je 45e over gaat nadenken dan ben je te laat. Daarom moet er nu wat gebeuren!’