Josien van Breda-Hoekstra 7 mei 2019 4 reacties Print Solidair of solitair? Over de noodzaak van een verplichte AOV voor zzp’ers.“De vrijheid van een zzp’er om zijn eigen boontjes te doppen, is niet onbegrensd” vindt Josien van Breda, voorzitter van het Platform zzp-dienstverleners. Een zzp’er is een echte ondernemer die helemaal zelf beslist wat hij of zij met zijn of haar zelf verdiende geld doet. Dat is de gangbare opvatting onder zzp’ers en de zzp-organisaties. Bemoeien met andermans zaken Zo schrijft ZZP Nederland naar aanleiding van het plan van AWVN voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers: “Stichting ZZP Nederland is het beu, dat vakbonden en nu ook een werkgeversorganisatie zich maar steeds willen blijven bemoeien met andermans zaken. Daarbij tracht men nog steeds om het stigma van het klassieke werknemersmodel op zelfstandige ondernemers te plakken.” Een belachelijk standpunt, als je het mij vraagt. De vrijheid van een zzp’er om zijn eigen boontjes te doppen, is niet onbegrensd. Zzp’ers leiden geen geïsoleerd bestaan. Zij werken en leven in verbondenheid met anderen. Vrijheid is begrensd. Die grens begint op het punt waar je anderen tot last bent, bedoeld of onbedoeld. Solitair in plaats van solidair Even terug naar arbeidsongeschiktheid. Werknemers dragen wel bij aan het stelsel van werknemersverzekeringen, maar zzp’ers niet. Van die zzp’ers is een flink deel hoogopgeleid en in de positie om een goed uurtarief te vragen, terwijl ze in loondienst ook bovenmodaal zouden verdienen. Deze premies komen niet in de premiepotten terecht. En andersom geldt hetzelfde, lager opgeleiden verdienen minder, betalen minder premie, zijn relatief vaker ziek en leunen dus zwaarder op het sociale stelsel. Werknemers zijn verplicht solidair en zzp’ers kunnen solitair zijn. Dat versterkt elkaar: meer hoogopgeleide gezonde mensen worden zzp’er, de premies moeten stijgen om de uitkeringen te kunnen betalen, hierdoor zullen nog minder mensen werknemer willen blijven en worden werkgevers terughoudender om mensen aan te nemen. Hierdoor komen er meer zzp’ers enzovoort, enzovoort. En zo wordt het verschil tussen de haves en de haves not alsmaar groter. Uiteindelijk leidt dat tot een samenleving, waar ik niet in zou willen leven. Solitair in plaats van solidair. Zzp-proof Kortom, zzp’ers geniet van je vrijheid, maar realiseer je dat deze niet onbegrensd is. En dat je ook prima kunt ondernemen met een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Deze verzekering moet wel fair zijn, dus met een premie en uitkering die inkomensafhankelijk zijn, gemaximeerd tot bijvoorbeeld de hoogte van het minimumloon met een opt-out als je zelf iets hebt geregeld en de mogelijkheid om je bij te verzekeren. En als ik een zzp-belangenbehartiger zou zijn, dan zou ik zorgen dat ik bij vakbonden en werkgeversorganisaties aan tafel zit om te zorgen dat nieuwe regelgeving zzp-proof is. In plaats van werkgevers en werknemers te verwijten dat ze zich met andermans zaken bemoeien. Dit is namelijk een zaak van iedereen. aov, ondernemer, zzp'er Print Over de auteur Over Josien van Breda-Hoekstra Josien van Breda is voorzitter van I-ZO Nederland, dé vertegenwoordiger van zzp-intermediairs Daarnaast is ze onder andere arbeidsmarkt adviseur en voorzitter van Stichting Fairwork. Tot eind 2017 was zij directeur van FNV Zelfstandigen en Raadslid (plv) van de SER. Bekijk alle berichten van Josien van Breda-Hoekstra
Persoonlijk vind ik als zp dat het onderwerp erg groot gemaakt wordt. Ik heb zelf een aov en als er iets verplichts zou komen met een eventuele opt out kan ik daar wel mee leven. Zeker als dit hetgene is dat we moeten ‘inleveren’ om belangrijkere discussies in ons voordeel te beslechten. Waar ik wel van wakker heb gelegen in het verleden was de hele discussie over de status en wanneer je nou wel of niet zelfstandige bent. Een discussie vooral aangezwengeld om fiscale motieven (zeg maar afgunst) en niet om de vraag wat nu echt ondernemerschap en ondernemend gedrag is. Deze discussie zorgde voor minder aanbod van opdrachten en tast rechtstreeks de bestaanszekerheid van een zp aan. Als we die bestaanszekerheid kunnen versterken – geen discussie meer over net wel of net niet ondernemer en grijze gebieden – dan wil ik daar best een financieel veertje voor laten. En laten we ook vooral kijken naar de toegevoegde waarde van de zp op de arbeidsmarkt en economie; die zou weleens veel groter kunnen zijn dan de zogenaamd ‘misgelopen’ belastingen. Over solidariteit: Het percentage belasting dat ik nu betaal is inderdaad lager dan in loondienst. Maar het nominale bedrag dat ik aftik is nu veel hoger doordat mijn inkomen hoger is. En dat inkomen is hoger doordat werkgevers bepaalde risico’s niet meer hoeven te dragen. De hogere inkomsten door het zelf dragen van risico spekt dus al de staatskas. Die hogere risico’s (bijvoorbeeld werkloosheid in een recessie) moet je als zp zelf dragen dus moet je voor kunnen sparen. Een lagere belastingdruk voor zp’ers maakt dat mogelijk.
Ik vind het vooral verschrikkelijk dat de vakbonden, de FNV voorop, zelfstandig professionals in het keurslijf van werknemersschap probeert te wringen. Waar ik wel voordelen in zie is een collective verzekering voor de AOV. Simpelweg omdat er nu te veel ZP’ers onverzekerd door het leven gaan en dat op termijn een groot probleem gaat worden. Of deze verzekering verplicht moet worden daar valt nog over te discussiëren, maar ik zie wel een taak van de overheid om acceptatie en premies zodanig te houden dat het ook een haalbare kaart wordt voor ZP’ers. Een goede manier die ik daarvoor zie is een groot collectief en mij betreft kan dat voortkomen uit stimulatie maatregelen door de zelfstandigenaftrek voorwaardelijk te maken. Geen verzekering, geen aftrek zeg maar.
Verplichte AOV? graag, maar dan wel onder de hoed van de overheid, en niet in handen van verzekeraars. Solidair? dat is alleen voor minder verdieners. Ben nu een modaal inkomen alleen al kwijt aan puur alleen de belastingen. Solidair? niet voor U meneer, U verdient te veel. Ik mag alleen maar betalen, mijn hele leven al. Solidair? potjes zijn er voor iedereen behalve mij, en dan lees ik bovenstaand stuk als zou ik niet solidair zijn. Typisch vakbond.
Als ondernemer ben ik in de basis een voorstander van keuzevrijheid en niet teveel verplichtingen. Maar in het geval van AOV is daar toch wat nuance nodig. Hiervoor zijn twee redenen: 1. Antiselectie: Een private verzekeraar zal de medische keuring toepassen om mensen met een zo laag mogelijk risicoprofiel te verzekeren tegen een gunstige premie. Zodra het risicoprofiel toeneemt, neigen ze naar uitsluiten van onderdelen en vraag je je af waar je je dan nog voor verzekert. Antiselectie waardoor alleen mensen met laag risico hier terecht komen. Het UWV daarentegen moet iedereen accepteren voor de vrijwillig af te sluiten arbeidsongeschiktheidsdekking, maar bij hen is de premie tamelijk hoog. Dit is dus vooral interessant voor mensen met verhoogd risico; ook een onwenselijke vorm van antiselectie. 2. Voldoende discipline bij ‘zelf regelen’: Uiteraard kan een ondernemer ook zelf een buffertje opbouwen voor arbeidsongeschiktheid en pensioen, maar hiervoor moet hij dan wel de discipline opbrengen. Het verschil in belastingdruk tussen een werknemer en een ondernemer is in mijn beleving bedoeld om dit verschil op te vangen. Maar dan moet de ondernemer dat dus wel (kunnen) doen. Als het verschil in belastingdruk resulteert in afbraaktarieven van zzp’ers (a la Deliveroo, PostNL), ontstaat op de langere termijn wel een maatschappelijk probleem. Ik zou het dus een logische keuze vinden als de ondernemersvoordelen (zelfstandigenaftrek) gekoppeld worden aan of de ondernemer al dan niet voorzieningen treft voor arbeidsongeschiktheid en pensioen.
