PvdA wil platformeconomie heroveren: “Keer de bewijslast om”

PvdA-kamerlid Gijs van Dijk wil dat platformen als Uber en Deliveroo per definitie als werkgever gezien worden, schrijft hij een initiatiefnota. In een interview met ZiPconomy licht hij de plannen toe.

Tweede Kamerlid Gijs van Dijk overhandigde woensdag zijn initiatiefnota ‘Herovering van de platformeconomie’ aan minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De PvdA komt met oplossingen die Deliveroo-fietsers, Uber-taxichauffeurs en andere platformwerkers zekerheid moeten geven.

Essentie: platform is per definitie werkgever

De essentie van de nota is dat platformen per definitie werkgevers zijn. “Keer de bewijslast om”, zegt Van Dijk in een interview met ZiPconomy. “Tenzij een platform kan aantonen dat er geen enkele gezagsverhouding bestaat en het platform een bemiddelaar is, is zo’n platform werkgever. En dat betekent dat hij netjes zijn werkgeverstaak moet vervullen.”

Platformen presenteren zich op dit moment als bemiddelaars tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. Vaak onterecht, vindt de PvdA. Maar wie het nu oneens is met het platform, moet dat maar zien te bewijzen. “Het is voor een platformwerker vrijwel ondoenlijk om zelf zijn positie als werknemer aan te tonen”, zegt Van Dijk. “Vanwege deze scheve machtsrelatie keren we de bewijslast om.”

Leuk zo’n FNV’er in de kamer 🙂 Op zich goede stellingen, maar natuurlijk hebben deze niets met platformen te maken en worden platformen gebruikt om een bestaande en relevante discussie te voeren. Die bewijslast omdraaien is natuurlijk juridisch onmogelijk. En terecht.

— Martijn Arets (@martijnarets) 26 juni 2019

De bewijslast omkeren, is dat juridisch houdbaar? Platformexpert Martijn Arets noemt dat op Twitter alvast ‘juridisch onmogelijk’. “Onze onderzoekstak heeft het gecheckt in Europa en het kan”, zegt Van Dijk. “Het is wel een unicum, we moeten in Nederland durven vooruit te lopen.”

‘Platformeconomie zorgt voor werkgelegenheid’

Van Dijk vindt apps als Uber, Deliveroo en Helpling op zich niet verkeerd. “Digitale platforms zorgen voor meer gemak, meer banen en meer innovatie”, zegt de PvdA’er. “De platformeconomie is een soort nieuwe bedrijfstak die zorgt voor meer werkgelegenheid. Dat is mooi, maar het is helaas niet het hele verhaal.”

In zijn brief beschrijft hij dat wie platformwerk doet, niet de voordelen heeft die werknemers in loondienst wel hebben. “Fietsers van maaltijdbezorg-app Deliveroo zijn niet verzekerd als hen onderweg iets overkomt. De schoonmaker van Helpling bouwt geen pensioen op en chauffeurs van Uber krijgen onvoldoende rust om veilig te kunnen rijden.”

Vrij schokkende conclusies. Hoog tijd om de platformbedrijven te heroveren. Daarom lanceren we morgen een initiatiefnota met oplossingen. https://t.co/LxW1BcFWUZ

— Gijs van Dijk (@dijkvangijs) June 25, 2019

Steeds meer fulltimers

Bij Deliveroo-bezorgers denk je al snel aan studenten die bijklussen. Net zoals de meeste krantenbezorgers of oppasstudenten, doen ze het tijdelijk en slechts een paar uur per week.

“Een deel is inderdaad student, en dat is dikke prima”, zegt Van Dijk. “Maar een steeds groter aantal mensen werkt fulltime voor zo’n platform. Je ziet het veel in de taxi-, oppas- en schoonmaakbranche. Die mensen hebben meer bescherming nodig.”

Ze zitten volgens hem in een kwetsbare positie. Ze hebben geen verzekering voor ziekte of arbeidsongeschiktheid, onvoldoende inkomen en geen onderhandelingspositie om bescherming af te dwingen.

‘Sociaal stelsel onder druk’

Van Dijk: “Dit ondermijnt ook de onderhandelingspositie van andere werknemers en de concurrentiepositie van fatsoenlijke werkgevers die hun werknemers wel bescherming bieden. De platformeconomie zet ons stelsel van sociale zekerheden onder druk.”

Hij vertelt dat bedrijven zoals Thuisbezorgd.nl zich zorgen maken. “Zij zien zichzelf wel als werkgever en geven mensen een contract. Maar dat is financieel minder gunstig en gezien de concurrentie van platformbedrijven vrezen zij dat ze dit niet volhouden.”

Tijd voor actie

Van Dijk vertelt dat bedrijven als Uber en Deliveroo sinds het begin van deze kabinetsperiode op de agenda staan. Minister Koolmees schreef eerder dat hij de opkomst van de platformeconomie nauwlettend in de gaten houdt, maar nog geen maatregelen neemt.

“Ik vind dat het wel tijd is voor actie”, zegt Van Dijk. “Vandaar deze nota. We willen de platformeconomie omarmen, maar ook laten werken voor de werkenden. Daarom kom ik met oplossingen die nodig zijn om platformwerkers meer zekerheid te bieden.”

Dienstverbanden en eigen cao’s

Platformwerkers moeten zeker kunnen zijn van een eerlijk loon, een goed pensioen en bescherming bij ziekte en arbeidsongeschiktheid. “De markt gaat daar niet zelf voor zorgen. Dus aan ons de taak om de platformeconomie te heroveren.”

Hoe ziet dat er in de praktijk uit? “Ons systeem is al heel flexibel”, vindt hij. “Leg afspraken tussen platformen en werknemers gewoon vast in een nulurencontract. Dan behoud je de flexibiliteit in het aantal uren en zorg je toch dat een werknemer aanspraak kan maken op sociale zekerheid.”

Hij pleit dus voor dienstverbanden. En een eigen collectieve arbeidsovereenkomst voor platformbedrijven. “Ik kan me voorstellen dat bijvoorbeeld de huidige cao van de transportsector niet past bij Deliveroo-bezorgers. Mijn advies is dus werken aan een eigen cao.”

De nota wordt waarschijnlijk dit najaar besproken.