Vrije keuze om te onderhandelen?

Vrije vogels of de vogelvrijen. De tijd van de stereotype beelden van zzp’ers is wel zo’n beetje voorbij. Tegelijkertijd blijven zzp’ers een beetje ‘een vreemde eend in de bijt’ die je niet makkelijk in een hokje stopt. Zzp’ers hebben werknemers- en ondernemerskenmerken – ze worden dan ook aan werkgevers- en werknemerszijde vertegenwoordigd bij de SER. En hun dubbele inborst maakt ze – tot nu toe – een lastige categorie om beleid voor te maken.

Tot nu toe, want dat laatste kan veranderen door het Mededingingsbeleid aan te passen, zodat zzp’ers ook onbelemmerd collectief kunnen onderhandelen. De machtsverhoudingen zijn nu scheef. En dat raakt zelfstandigen in veel sectoren. Boeren, geconfronteerd met inkoopovermacht van grote supermarkten. Journalisten en fotografen die door concentratievorming een klein aantal grote uitgeefconcern tegenover zich zien. Fysiotherapeuten versus zorgverzekeraars. En niet zelden is het de overheid zelf, die zich als monopolist gedraagt tegenover zzp’ers, waardoor bijvoorbeeld tolken en vertalers in de knel komen.

Natuurlijk moeten we daarbij nadenken over randvoorwaarden. We moeten consumenten beschermen tegen het samenspannen van zzp’ers en er mogen geen kartels ontstaan. Maar het is unfair om zzp’ers niet de mogelijkheid te bieden samen op te trekken tegen al te grote inkoopmacht van opdrachtgevers.

Eerder noemde de SER de positie van werkenden in de culturele en creatieve sector zorgwekkend. Dat hangt samen hun zwakke onderhandelingspositie. Als zzp’ers zonder dreiging van kartelboetes collectief mogen onderhandelen, is dat een stap in de goede richting. Die vrijheid draagt bij aan een gelijk speelveld. En aan een meer volwaardige sociale dialoog voor zzp’ers.

Laat zzp’ers dus vrij in hun keuze om zich te organiseren!

(Deze column is eerder verschenen in het SER-magazine)