Werk met liefde, juist in de ‘gig economy’!

Iedereen heeft wel een competitieve collega op de afdeling. Liever streven ze anderen voorbij dan dat ze samenwerken. Ze willen de beste zijn. En klimmen vaak hoog in de organisatieladder. Je zou ze de ‘takers’ kunnen noemen. Ze ‘nemen’ liever dan dat ze ‘geven’. “Toch staan eigenbelang en andermans belang niet tegenover elkaar. Je kunt op beide scoren.” Aan het woord is organisatiepsycholoog Aukje Nauta. Tijdens een workshop op HR Horizon, het evenement voor HR- en inhuurprofessionals van Brainnet, ging zij in op het onderwerp ‘Werk met liefde’. Nauta: “Je hebt drie soort werknemers: givers, takers en matchers. Het klinkt tegenstrijdig maar juist ook de givers schoppen het uiteindelijk ver in de organisatie.”

Werk is liefde

Een giver op het werk is iemand die afspraken nakomt, ontwikkelingen bijhoudt, met nieuwe ideeën komt, betrokken is, collega’s helpt, altijd positief is, nooit ruzie maakt, veel energie heeft, een vraagbaak is voor anderen. “Een liefdesrelatie kan niet zonder ‘giving’. Maar als het om werk gaat is dat niet zo vanzelfsprekend. Zeker in de steeds groter wordende de deel- of gigeconomie worden arbeidsrelaties losser en daarmee zeker niet altijd ‘liefdevoller’. Digitale platforms zoals Deliveroo zien de mensen steeds meer als ‘middel’ voor productiviteit. Dus wie niet snel genoeg naar z’n volgende adresje fietst krijgt een appje: “Kan je het vinden?” Dat klinkt betrokken, maar betekent eigenlijk: Schiet eens op.

Givers

Een mooi voorbeeld van hoe het wel moet: Een hoveniersbedrijf die masseurs, diëtisten en psychologen inhuurt voor zijn medewerkers. Het idee: hoveniers doen fysiek zwaar werk dus moeten ze behandeld worden als topsporters. Het kost de ondernemer €25.000 per jaar, maar het ziekteverzuim is van 3,2% naar 0,8% gezakt. Bovendien groeide het hoveniersbedrijf flink de afgelopen jaren: van 35 naar 135 man.

Ter vergelijking: tuinders die hun personeel minder goed behandelen. In een onderzoek werden 19 goede en slechte tuinders vergeleken. De minder goeie gaven korte contracten, een laag loon en werknemers werkten in onveilige omstandigheden. De goede tuinders deden precies het tegenovergestelde. De winst bij tuinders die minder investeerden in hun werknemers was lager.

Op grote schaal

Goed werkgeverschap is een keus. Niet altijd een makkelijke. Als bedrijf koop je immers ook werk in. Denk aan een gemeente die zorg of schoonmaakpersoneel inkoopt. En uiteraard is goed werkgeverschap eenvoudiger te regelen voor kleine bedrijven. Maar ook grote bedrijven kunnen met kleine aanpassingen beter voor hun mensen zorgen. Chemieconcern DSM helpt werknemers fysiek en mentaal sterker te worden door alle rookruimten te vervangen door stilteruimten. Nauta: “Als je iets weghaalt moet er iets voor in de plaats komen. Dus mogen rokers op cursus om van hun verslaving af te komen.”

En nu doen

Als duurzame inzetbaarheid zo belangrijk is, én het organisaties bovendien veel kan opleveren, staat het dan ook op de strategische agenda? Nog veel te weinig volgens Nauta. Eén factor die belangrijk is voor duurzame inzetbaarheid is autonomie van werknemers. Maar wie de onderzoeken van de afgelopen jaren erbij pakt ziet dat de autonomie van werknemers al jaren dalende is.

Dus: waar te beginnen? Nauta: “Als psycholoog geloof ik in de kracht van het kleine”. Een mooi voorbeeld zijn I-Deals. Dat zijn unieke, individuele afspraken met een medewerker. Zoals een werknemer die graag surft en met zijn werkgever afspreekt dat hij een vrije dag mag opnemen bij windkracht 7. Of een medewerker die een dag per week thuiswerkt terwijl dat niet gebruikelijk is in de organisatie.

Is I-Deal dan geen vriendjespolitiek? Of geldt hier niet het recht van de sterkste? Nauta: “De afspraak moet uiteraard wel transparant zijn. Je moet het aan collega’s kunnen uitleggen.” Volgens Nauta is een I-Deal is een simpele manier waarop we het werk kunnen aanpassen aan de mens in plaats van andersom. “Het unieke talent kunnen zien van onze medewerkers. De ander écht zien staan. We zijn immers afhankelijk van elkaar.”

(tekst: Juliette de Swarte)