Revolutie arbeidsmarkt door gig-economie blijft uit

Er is een groeiend leger van gig-workers, wat overigens een zeer diverse groep is. Dit varieert van mensen die af en toe een snipperbaantje hebben tot de goed betaalde hoogopgeleide, schaarse specialisten. En ook het aanbod varieert van kleine klussen tot langlopende interim-opdrachten. Dienstverleners zoals UberWork en marktleider Upwork faciliteren met hun online platforms en Apps opdrachtgevers en freelancers en brengen hen overal ter wereld, direct in contact.
Ook in Nederland heeft de uit Amerika overgewaaide gig-economie voet aan de grond gekregen. Een groot consultancybedrijf als EY heeft ook hier inmiddels een eigen platform (GigNow) om toptalenten aan te aantrekken.

Maar zet die gig-economie de arbeidsmarkt echt zo op z’n kop als trendwatchers en arbeidsmarktgoeroe’s ons enkele jaren geleden voorspelden? Of is het niet meer dan ‘oude wijn in nieuwe zakken’ en wordt dankzij de technologie alleen maar een deel van vraag en aanbod van het bestaande werk anders, efficiënter, bij elkaar gebracht. Is het telefoontje van het uitzendbureau niet gewoon vervangen door een App-bericht? Kortom, hoe groot is de invloed van de gig-economie op de markt voor flexibele arbeid eigenlijk?

Ontwikkelingen in de VS

Om te weten hoe die gig-economie zich bij ons zal ontwikkelen, moeten we kijken naar de ontwikkelingen in de VS, dat nog altijd voorop loopt op dit gebied. En juist in Amerika wordt nu de verwachting van een explosieve groei van de gig-economie getemperd. Zo wijst nieuwszender National Public Radio op cijfers van het U.S. Bureau of Labor Statistics (BLS), het Amerikaanse CBS, waaruit blijkt dat er zelfs een daling is van werk dat via de gig-economie tot stand komt.

En ook vooraanstaande arbeidsmarktexperts van de Princeton University die in 2015 een explosieve groei en ontwrichtende invloed op de arbeidsmarkt voorspelden, hebben hun verwachtingen bijgesteld en moeten toegeven dat de invloed van de gig-economie hooguit bescheiden is. Iets wat ook Amerikaanse economen onderschrijven.

BLS schat dat in 2017 ongeveer één procent van de beroepsbevolking in de VS bestaat uit gig workers die via digitale platforms aan werk komen. Dat zijn nog altijd 1,6 miljoen mensen, een aanzienlijke leger kluswerkers, maar toch, echt groot is het aandeel in de totale beroepsbevolking niet.

Invloed gig beperkt

Ook uit een rapport van de BCG Henderson group blijkt ook de beperkte invloed van de gig-economie op de arbeidsmarkt. In de Westerse, volwassen, economieën zou het aandeel werkenden dat afhankelijk is van digitale arbeidsmarktplatforms voor hun inkomen, inderdaad variëren tussen de 1 en maximaal 4%.

Aan de hand van dit rapport stelt zakenblad Forbes dat de gig-economie wel degelijk zijn intrede heeft gedaan in vrijwel alle sectoren in Amerika, van de bouw, onderwijs, zorg, transport tot de agrarische sector. Het type gig-werker varieert van mensen die schoonmaakwerk verrichten, Uber-chauffeurs tot software developers en management consultants. Vraag zou er voor hen overigens voldoende zijn, aangezien 40% van de Amerikaanse bedrijven verwacht dat gig-werkers in de toekomst een groter deel van hun personeelsbestand zullen uitmaken.

Disrupters van de arbeidsmarkt?

Uber, Lyft en TaskRabbit krijgen veel aandacht en worden in de media dagelijks aangehaald als voorbeelden van grote ‘disrupters’ van de arbeidsmarkt, maar ook Gig Economy Data Hub stelt dat slechts één procent van alle werkenden gebruik maakt van deze online platforms. Bovendien stelt de Gig Economy Data Hub dat minder dan de helft van alle gig-werkers in de VS volledig afhankelijk is van de gig-economie voor hun primaire inkomen. De meeste klussen erbij, aanvullend op een parttime of fulltime baan.

Go-Jek

Dat geldt overigens niet voor de opkomende economieën, waar de gig-economie nog wel degelijk stevig doorgroeit. Volgens BCG Henderson groeit het werk dat via gig-platforms tot stand komt met meer dan 30% in opkomende economieën. Voorbeeld dat de verschillen illustreert is Uber en de Indonesische tegenhanger Go-Jek. Waar Uber het financieel moeilijk heeft verovert Go-Jek op dit moment Azië en wordt de waarde van deze in 2015 gestarte ritjes-app nu al geschat op $10 miljard. Inmiddels klussen al een miljoen (brommer)chauffeurs voor Go-Jek en daar blijft het niet bij. Go-Jek breidt de dienstverlening razendsnel uit in Azië.

Werk niet wezenlijk anders

Dus ja, de gig-economie is er en zal zich verder blijven ontwikkelen. Een hype is het niet. Digitale technologie heeft onmiskenbaar een grote invloed op de markt voor inhuur van werk. Het brengt vraag en aanbod van werk directer, sneller en efficiënter (lees: minder bemiddelingskosten) bij elkaar. Online arbeidsmarktplatforms maken voor het vinden van een geslaagde match slim gebruik van internet, algoritmes en social media. En ook de freelancer en opdrachtgever kunnen elkaar voor klussen snel en gemakkelijk vinden.

Maar dat van het (verwachte of gevreesde) idee van het omver werpen van de traditionele arbeidsmarkt niets terecht komt, lijkt wel duidelijk. Volgens Forbes ligt dat aan het feit dat onze manier van werken (nog) niet wezenlijk is veranderd. Bedrijven zijn nog altijd op dezelfde manier georganiseerd en ook werkenden zoeken nog altijd naar vast of tijdelijk werk in organisaties met structuren zoals wij die nu kennen. Het beeld dat werkenden voortaan allemaal vrij ondernemend en freelancend van klus naar klus hoppen, is een mythe die inmiddels wel doorbroken lijkt. Gig-werken is er, maar de enorme impact van de gig-economie op de arbeidsmarkt blijft uit. Klussen via online platforms is meer een nieuwe variant binnen de brede vormen van dienstverlening op de inhuurmarkt.

Bronnen: Forbes/National Public Radio

Lees ook: Deze invloed hebben online platformen op de toekomst van werk