Zorgsector lost verzuim en verloop op met meer flexibele inhuur. Zzp-kosten in de zorg hoger dan ooit.

De inzet van ingehuurd personeel nam toe van 6,6 procent naar 7,1 procent, het hoogste niveau ooit. Dat blijkt uit de EY Barometer Nederlandse Gezondheidszorg 2019. Daarin nam het accountantsbureau alle jaarverslagen van grote zorginstellingen onder de loep.

Ook zorgpersoneel veroudert

“De vergrijzing heeft dubbele impact in de Nederlandse zorgsector”, vertelt zorgsector-specialist Rob Leensen van EY. “Enerzijds ontstaat er meer vraag naar zorg en anderzijds daalt het aanbod van beschikbaar arbeidspotentieel.”

De winst van de zorgsector zakte in 2018 naar 1,6 procent. Verzuim en verloop zijn de grootste oorzaken, legt Leensen uit. Het verzuim neemt toe van 5,7 procent naar 5,9 procent en het verloop groeit van 14,2 procent naar 15,7 procent.

Vicieuze cirkel

Het personeelstekort blijft toenemen, waarschuwen de onderzoekers. Het leidt namelijk tot hoge werkdruk, waardoor meer mensen overspannen raken, thuisblijven of een andere baan zoeken.

Door dit hoge verzuim moeten zorginstellingen vaker een beroep doen op extern personeel, zoals uitzendkrachten of zzp’ers. En de kosten van externe krachten hoger zijn dan de prijs van vast personeel, schrijft EY. De totale uitgaven aan ‘personeel niet in loondienst’ (PNIL) bedroegen in 2018 zo’n 2,6 miljard euro, een groei van 75 procent ten opzichte van 2014. Toen waren de kosten voor externe inhuur 1,5 miljard euro. 

Zzp is niet per se duurder

Dat een ingehuurde kracht (vaak zzp’er, deze groep stijgt fors de afgelopen jaren) duurder is dan een werknemer, dat klopt niet helemaal. SoloPartners, de branchevereniging voor zzp’ers in de zorg, berekent dat een zzp’er op basis van kosten per uur niet duurder is dan een medewerker met een dienstverband. “Wel brengt bijvoorbeeld het torenhoge verzuim in de zorg extra kosten met zich mee”, schrijft de branche.

Niet alleen de zzp’er moet betaald worden, maar ook de zieke medewerker krijgt doorbetaald. Dat de kosten stijgen komt volgens SoloPartners dus niet door het uurtarief van de zzp’er, maar vooral door de groei van verzuim in de zorginstelling.

• Lees ook: Werkgevers en zorgverzekeraars jagen verpleegkundigen de zorg uit
• Lees ook: Aantal zzp’ers in de zorg blijft groeien. ‘De oplossing is goed werkgeverschap’

Minder verloop in privéklinieken en academisch ziekenhuizen

Er zijn grote verschillen per provincie. In de Randstad hebben zorginstellingen de grootste percentages flexibel personeel. In Utrecht gaat gemiddeld 9,5 procent van alle personeelskosten naar externe arbeid. In Overijssel is het slechts 5,3 procent.

Verder schilt de situatie per type instelling. Personeelsverloop en inzet van extern personeel in academische ziekenhuizen en privéklinieken is een stuk lager dan in de geestelijke gezondheidszorg, ouderzorg en gehandicaptenzorg.

Meer budget en meer aanacht voor personeel

Als dit zo doorgaat, moeten deze zorginstellingen hun tarieven verhogen, vrezen de onderzoekers. Leensen legt uit dat de instellingen door de hoge personeelskosten geen geld overhouden om te innoveren. “En juist innovatie is van groot belang om de zorgverlening efficiënter te maken. Wij roepen de overheid daarom op om grotere budgetten beschikbaar te stellen voor innovatie in de zorg.”

Daarnaast moeten de instellingen zelf aan de slag, staat in het rapport. Zij moeten manieren vinden om personeel gemotiveerd te houden, bijvoorbeeld met talentmanagement, opvolgingsplanning en meer waardering.