Organisaties moeten op dieet

‘Te veel bureaucratie is werkgeluk-killer numero uno’ zegt Jeroen Driessen. Hij schrijft organisaties een dieet voor om tot een lagere Bureaucratie Mass Index te komen.

Organisaties zijn vaak te dik. Natuurlijk is het belangrijk om genoeg spek op de botten te hebben voor als het even tegenzit, maar veel organisaties hebben een te hoog BMI. Deze afkorting staat in dit geval niet voor Body Mass Index, maar voor Bureaucratie Mass Index. Er zijn gewoonweg te veel regels en procedures binnen organisaties om gezond te kunnen functioneren.

Rupsje Nooitgenoeg

Begrijp me niet verkeerd, want zaken moeten goed geregeld zijn, maar dat hoeft niet altijd met regels geregeld te worden. Te veel regels, richtlijnen en procedures maken organisaties traag, niet wendbaar en onslagvaardig. Wat vreemd is, is dat ik vrijwel niemand ken die blij is met al die regels. Iedere regeerperiode wordt er weer een nieuwe commissie aangesteld die zich druk gaat maken over de toenemende regeldruk. Het resultaat? Nog meer regels. Als ondernemer moet je ervoor waken dat je als een soort veredelde regelneef van vergadering naar vergadering drentelt om te toetsen of iedereen volgens de regels heeft gespeeld. En wanneer dat niet het geval is, welke regels we dan in moeten stellen om ervoor te zorgen dat dit de volgende keer wel gebeurt. Het is echt om gek van te worden; een vicieuze cirkel van bureaucratie, waarin als een Rupsje Nooitgenoeg iedere extra regel het geheel exponentieel doet groeien in complexiteit.

‘Bullshit Jobs’

Al die regels worden gemaakt, geïmplementeerd, uitgevoerd en getoetst door mensen. Niet voor niets is het aantal managementfuncties in de afgelopen 50 jaar veel harder gestegen dan het aantal uitvoerende banen. Er ontstaat bijna een beeld van een paar mensen die het echte werk doen en de rest in een soort van papieren werkelijkheid elkaar bezighoudt met van alles en nog wat. Een wereld vol ‘Bullshit Jobs’, zoals de tegendraadse antropoloog David Graeber in 2013 beschreef in zijn gelijknamige boek. Het boek naar aanleiding waarvan de Nederlandse historicus en filosoof Rutger Bregman de uitspraak deed in een uitzending van Tegenlicht dat ‘een kwart van de beroepsbevolking twijfelt aan het nut van zijn baan’. Nou vind ik dat je dat soort uitspraken en boeken met een tikkeltje zout moet nemen, maar ik heb wel het gevoel dat er een kern van waarheid in zit.

Purpose en pleasure

Om werkgeluk mogelijk te maken, zijn twee componenten van groot belang: purpose en pleasure. Je moet iets doen wat ertoe doet voor jezelf en anderen en je moet iets doen wat plezier brengt. De tragedie van bureaucratie is dat enerzijds een grote en sterk groeiende groep mensen werk doet waarvan zijzelf en/of anderen vinden dat het laag scoort op ‘purpose’. Anderzijds scoort het werk van die andere groep (zoals leraren, zorgverleners etc.) steeds lager op ‘pleasure’, doordat ze voortdurend ‘van hun echte werk worden afgehouden’, omdat ze moeten voldoen aan de regels van de regelneven.

Kortom, te veel bureaucratie is in mijn ogen werkgeluk-killer numero uno en aangezien de doelstelling van de Driessen Groep ‘werkgeluk mogelijk maken’ is, weiger ik mezelf over te geven aan de grillen van het veelkoppig regelmonster.

Dieet

Nou hoor ik je denken; da’s mooi, maar wat kan ik eraan doen? Mijn dieet voor een lagere Bureaucratie Mass Index is als volgt:

Minder controleren van elkaar, meer vertrouwen in/op elkaar.
Minder aansprakelijkheid vrezen, meer verantwoordelijkheid
Minder toestemming vragen (en niet krijgen), meer vergiffenis vragen (en krijgen).
Minder woorden, meer daden.
Oftewel, regel het gewoon!