Filosofie en het probleem van de lekkende kraantjes

Hoe kun je filosofie gebruiken om beter met je problemen om te gaan? In zijn nieuwe boek De Organisatiefilosoof gaat ontregelaar en dwarsdenker Ben Kuiken op zoek naar antwoorden op deze vraag. Onder het motto van Einstein dat je ‘de problemen die je hebt niet kunt oplossen met dezelfde manier van denken als waarmee ze zijn ontstaan’, laat Ben zien hoe je ook anders over je problemen kunt denken, er anders naar kunt kijken en er anders over kunt praten

Organisaties zitten vol lekkende kraantjes, schrijft Ben in zijn nieuwe boek De Organisatiefilosoof: problemen die nog opgelost moeten worden, maar waarbij dat zelden lukt. De hoge werkdruk, communicatieproblemen tussen afdelingen, gebrek aan ondernemerschap, te weinig aandacht voor de klant… Managers én professionals zijn er maar druk mee. Zo druk zelfs, dat ze nauwelijks nog toekomen aan hun eigenlijke werk, zoals boeven vangen, les geven, zorg verlenen of gave producten maken en verkopen. Dat geeft nóg meer druk, leidt tot stress en frustratie bij de professional en ondermijnt de kwaliteit van het geleverde product of dienst. En ondertussen blijven die kraantjes steeds opnieuw lekken, en komen er steeds weer nieuwe kraantjes bij.

Dure cursus

Maar zou de manier waarop we over deze lekkende kraantjes denken, hoe we ernaar kijken en erover praten misschien het échte probleem kunnen zijn? Bijvoorbeeld het idee dat ze allemaal oplosbaar zijn. En dat we bovendien weten hoe dat moet: plan, do, check, act. Sla er de managementboekjes maar op na of doe een dure managementcursus; dan kun jij het ook. En zo zijn we voortdurend bezig om problemen op te lossen (managers noemen dat eufemistisch ‘brandjes blussen’).

Maar lang niet alle problemen zijn oplosbaar. Sommige zijn complex en stellen ons voor een dilemma waarbij we moeten kiezen tussen twee kwaden. Neem het probleem van de werkdruk: dat werk enige druk met zich meebrengt, is niet zo gek. Je krijgt er tenslotte voor betaald. Bovendien maakt druk creatief en zet het je aan tot betere prestaties. Maar het moet ook weer niet te gek worden. Het is dus een voortdurend zoeken naar de balans tussen werkdruk en geen enkele druk. Het hele jaar vakantie gaat op den duur ook vervelen. Wees blij dat je af een toe wat werkdruk ervaart!

Filosofische tools

Op deze praktische manier zet De Organisatiefilosoof je aan om anders naar de werkelijkheid te kijken en naar de problemen die daar keer op keer de kop opsteken. Het boek reikt de lezer de filosofische tools aan om anders te denken, anders te kijken en anders te praten over die problemen. Hierdoor ervaar je ze minder als een probleem, of verdwijnt het probleem zelfs helemaal als sneeuw voor de zon. En kun je weer lekker aan de slag met de dingen die er echt toe doen, zoals boeven vangen, les geven…

Over de auteur

Ben Kuiken (1965) studeerde filosofie aan de Universiteit van Utrecht en was jarenlang werkzaam als schrijvend journalist voor onder meer Filosofie Magazine, Intermediair en Management Team. Hij schreef eerder De laatste manager, Fuck de regels en Eerste hulp bij nieuw organiseren. Hij geeft lezingen en adviseert organisaties bij nieuw organiseren.