“Helft zzp-ers wil graag een kerstpakket ontvangen.” Een leuk discussieonderwerp met een serieus kantje.

Een op de vier zzp’ers krijgt een kerstpakket van zijn opdrachtgever. Een op de vijf vindt dat ze die helemaal niet moeten krijgen. En een op de drie geeft juist een cadeau aan de opdrachtgever. Terugkerende vragen elk jaar. Maar er zit ook een serieus tintje aan.

Het is een jaarlijks ritueel: de discussie over het kerstpakket en zelfstandig professionals. Met twee vragen die best fundamenteel zijn. Geef je als opdrachtgever ook een kerstpakket aan je ingehuurde zelfstandigen? En moet je als zelfstandige nu een kerstpakket krijgen of er een geven? Je bent immers leverancier van je eigen arbeid.

Een leuke discussie voor de vele netwerk-kerstborrels die er aan zitten te komen. Maar er wordt ook serieus onderzoek naar gedaan. Zo laat het Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek van Intelligence Group zien dat zelfstandigen best wel een kerstpakket willen.

Daaruit blijkt dat 39% van de zelfstandigen een kerstpakket van hun opdrachtgever krijgt. Dit is minder dan deze groep zou willen. Iets meer dan de helft (53%) van alle zzp’ers zou namelijk graag een kerstpakket willen ontvangen. Met name jonge zzp’ers tot 30 jaar (71%) waarderen een kerstpakket/cadeau(bon). Van de mensen in loondienst krijgt 82% een kerstpakket van de werkgever.

Lees ook : Neem zzp’ers serieus als ondernemer. Geef ze geen kerstpakket.

Scheiding werknemers en zelfstandigen

Horen zelfstandigen nu wel of geen kerstpakket of andere presentjes te krijgen? De meningen hierover zijn verdeeld. Twee derde van de werknemers vindt dat zzp’ers en werknemers gelijk behandeld moeten worden als het presentjes betreft. Opvallend genoeg is dat een hoger percentage dan wat zelfstandigen zelf vinden: van die groep vindt de helft (53%) dat wat betreft kerstgeschenken zij hetzelfde moeten worden behandeld als werknemers.

Volgens 18% van de werknemers moeten zelfstandigen wel een presentje krijgen, maar wel een kleinere dan werknemers in loondienst. En 17% vindt dat zelfstandigen géén presentjes horen te ontvangen. Eén op de vijf zelfstandigen vindt ook dat ze niets met kerst horen te krijgen.

Detail: mannelijke werknemers en zelfstandigen zijn vaker dan hun vrouwelijke collega’s van mening dat zelfstandigen minder of niks horen te ontvangen.

Een derde van de zelfstandigen deelt zelf uit met kerst

Een deel van de ZZP’ers krijgt een kerstpakket, maar geven ZZP’ers zelf ook iets aan de opdrachtgever? Een derde van de ZZP’ers geeft een presentje met kerst aan de opdrachtgever. Bijna de helft (47%) van de zelfstandigen geeft een presentje aan de opdrachtgever bij bijzondere gebeurtenissen, bijvoorbeeld met kerst, Sinterklaas, Pasen, verjaardagen, geboortes of andere speciale gelegenheden. 53% geeft nooit een presentje aan een opdrachtgever.

Deze cijfers zijn gebaseerd op het Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek (AGO) dat Intelligence Group al sinds 2003 elk kwartaal uitvoert.

Wat vindt de Belastingdienst?

En dan de serieuzere kantjes van dit onderwerp. Ik hoor nog steeds mensen zeggen dat je absoluut geen kerstpakket aan zelfstandigen moet geven omdat ze dan door de Belastingdienst als schijnzelfstandigen worden gezien of dat je ze niet op een kerstborrel mag uitnodigen. Uitgever Sanoma heeft onder dat mom het volgende in de modelovereenkomst opgenomen; “freelancers worden niet uitgenodigd voor feestjes van Sanoma, ontvangen geen geschenken.”

Dat is natuurlijk onzin. Voor het aantonen van schijnzelfstandigenheid zal de Belastingdienst (of arbeidsinspectie) met flink wat meer bewijs moeten komen. In hun handboek loonheffingen staat de vraag “Moet de werkende meedoen aan bedrijfsactiviteiten, zoals teamuitjes.” Cruciaal is hier het woordje ‘moet’. Maar ook dan is dat niet meer dan een indicatie voor de aanwezigheid van een gezagsrelatie.

Goed opdrachtgeverschap is maatwerk

Je freelancers uitnodigen voor een kerstborrel of ze een cadeau geven, dat kan dus gewoon. De vraag blijft of je dat ook moet willen als opdrachtgever.

Eerder dit jaar deed de Tilburg University op ons verzoek een vervolgstudie naar het onderwerp goed opdrachtgeverschap. De onderzoekers keken met name waar freelancers nu wel en niet op zaten te wachten. Opvallend vond ik dat ook in dat onderzoek er een flinke groep was die het prettig vond dat bestaand HR beleid – denk aan opleiding, aandacht voor persoonlijke ontwikkeling – ook op hen gericht werd. Maar dat er ook best een flinke groep was die het daar juist helemaal mee oneens is. Die groep lijkt te zeggen: ‘ik ben ondernemer, ga dus anders met me om dan met een werknemer’.

Dat geldt dus ook met het kerstpakket. Neem die discussie over wel/niet een kerstpakket serieus. Stel jezelf de vraag met welk type freelancers jij het liefst wil werken en onderzoek wat zij willen. Richt daar je goed opdrachtgeverschapsbeleid op in en maak het dan onderdeel van je communicatie met je freelancers. Anders loop je het risico dat je – met al je goede bedoelingen – alsnog de plank mis slaat.