IR35: de volgende fase van de ‘Britse Wet DBA’ gaat beginnen

Wie in het Verenigd Koninkrijk werkt via een zzp-bemiddelaar of intermediair, heeft te maken met IR35. Deze wet tegen schijnzelfstandigheid geldt sinds 2017 voor de publieke sector en vanaf april 2020 hebben ook midden- en grootbedrijven ermee te maken.

Zzp via bemiddelaars

IR35 is vergelijkbaar met de Wet DBA, maar dan specifiek gericht op bedrijven die zzp’ers inhuren via een intermediair. De Britse belastingdienst controleert de daadwerkelijke relatie tussen de inlener en de zzp’er en bepaalt zo of die zzp’er een echte ondernemer is. Als blijkt dat de zzp’er werkt zoals een werknemer, dan moet het bedrijf sociale verzekeringspremies betalen. De verantwoordelijkheid van die beoordeling is niet meer voor het bemiddelingsbureau, maar voor de opdrachtgever.

Er is veel kritiek op IR35, vooral omdat het onderscheid tussen werknemers en zzp’ers nogal vaag blijft. Of iemand mag werken als zzp’er, hangt af van allerlei factoren. Al die criteria samen bepalen uiteindelijk om wat voor arbeidsrelatie het gaat. Net als in Nederland.

Het is onduidelijk hoe zwaar ieder criterium weegt in de beoordeling. Een aantal indicatoren voor een verkapt dienstverband volgens de Britse fiscus:

• De zzp’er werkt voor slechts één opdrachtgever
• Hij gebruikt geen eigen spullen, maar die van de opdrachtgever. Hij moet bijvoorbeeld de bestelbus, computer of het gereedschap van de klant gebruiken
• De zzp’er mag geen vervanger sturen
• De zzp’er is ‘onderdeel van het meubilair’ in de organisatie van de klant
• Een contract op basis van uren in plaats van stukprijs of projectmijlpalen (statements-of-work, SoW)
• Doorbetaling bij ziekte

Britse ‘webmodule’

Om duidelijkheid te scheppen, heeft Her Majesty’s Revenue and Customs (HMRC, oftewel de Britse Belastingdienst) een tool gebouwd. Deze Check Employment Status for Tax (CEST) is te vergelijken met de webmodule, een tool die ons kabinet op dit moment bouwt.

Het is een online vragenlijst waarmee zzp’ers, inleners en bureaus erachter komen of iemand ingehuurd mag worden als zelfstandige. In het Verenigd Koninkrijk vertelt de CEST-tool of een opdracht valt onder de IR35-wet.

Flink meer belasting betalen

Er is veel kritiek op de Britse tool, want de uitkomsten zijn vaak dubbelzinnig. Bovendien geeft de toets geen zekerheid vooraf. Achteraf bepaalt de fiscus pas of opdrachtgever en opdrachtnemer zich aan de regels gehouden hebben. Als blijkt dat er sprake was van schijnzelfstandigheid, dan valt de overeenkomst onder IR35 en moet de opdrachtgever premies betalen.

Wie valt onder de regels van IR35, moet een stuk meer belasting betalen dan iemand die werkt als zzp’er. Vakmedium ContractorUK bouwde een belasting-calculator waarmee je kunt uitrekenen hoeveel geld het scheelt op jaarbasis. Ter indicatie: over een omzet van zo’n 50.000 euro ontvangt de fiscus zo’n 28% belasting van een werknemer en slechts 9% van een zzp’er.

35 procent heeft geen idee

Deze wetgeving geldt inmiddels al twee jaar voor de publieke sector en vanaf april ook voor het bedrijfsleven. Lang niet alle Britse ondernemers zijn daarop voorbereid, schrijft zakenblad Forbes. Zo’n 65 procent van de ondernemers is op de hoogte van de nieuwe wet en heeft een plan om ermee om te gaan, maar 35 procent heeft nog geen idee.

Veel bedrijven veranderen hun contracten met zzp’ers in statements-of-work (SoW) om onder IR35 uit te komen. Zzp’ers werken dan niet op uurbasis, maar op basis van stukprijs. Ze krijgen dan bijvoorbeeld betaald per afgerond project, geschreven artikel of afgeleverd pakketje. Ongeveer een vijfde van de bedrijven is overgestapt op zulke resultaatgerichte afspraken met freelancers.

Volgens Forbes heerst er paniek in de IT en de bouw. Deze sectoren zijn namelijk sterk afhankelijk van zzp’ers. Dat komt vooral door de onzekerheid en onduidelijkheid rondom IR35.

Door de onzekerheid heerst er paniek in sectoren die sterk afhankelijk zijn van zzp’ers

New Jersey

Niet alleen in het Verenigd Koninkrijk en Nederland krijgen zzp’ers en bemiddelaars te maken met nieuwe wetgeving. De gouverneur van de staat New Jersey (VS) diende deze week nog wetsvoorstellen in die schijnzelfstandigheid tegen moeten gaan. Het doel: verkapte werknemers meer rechten geven en meer belasting innen van de bedrijven die ze inhuren. Volgens de lokale krant loopt de staat momenteel miljoenen dollars mis aan inkomstenbelasting en sociale premies.

De nieuwe regels in New Jersey zijn wel milder dan die in de staat Californië, waar sinds 1 januari de omstreden AB5-wet van kracht is. Die wet is een stuk strikter en eenvoudiger dan de regels in bijvoorbeeld Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Zzp’ers moeten daar aan drie voorwaarden voldoen voordat ze een opdracht als zelfstandige mogen uitvoeren: ze bepalen zelf hoe en wanneer ze werken, ze doen niet hetzelfde werk dat werknemers in loondienst verrichten bij hetzelfde bedrijf en ze werken ook voor andere opdrachtgevers.