Zo check je de kredietwaardigheid van je flexleveranciers. Tips en aanbevelingen.

Het uitzendbureau Eventure was onlangs een van de eerste bedrijven in de flexbranche dat een faillissement aan moest vragen. Het bedrijf is gespecialiseerd in personeel voor events en lijkt daarmee een onvermijdelijk en logisch slachtoffer van de corona-crisis. Wie echter in de openbare jaarcijfers van Eventure duikt, komt er al snel achter dat de financiële situatie van het bedrijf al in 2018 niet al te best was. Aan het eind van 2018 had het bedrijf een negatief werkkapitaal en liet al een paar jaar een dalende liquiditeitsratio zien.

Was de corona-crisis hier het laatste zetje? Wie weet. Het gaat me nu niet specifiek om deze casus; daar weten we uiteindelijk ook te weinig van af. Waar het me wel om gaat is de vraag of inkopers van flexibele arbeid zich niet vaker zouden moeten verdiepen in de financiële positie van de flexleverancier. Dat is mogelijk (blijkt ook uit het voorbeeld van Eventure), maar het is niet altijd even gemakkelijk. Daarom een aantal tips op een rij.

De corona-crisis raakt veel sectoren hard. Dat geldt natuurlijk ook voor bedrijven die organisaties voorzien van flexibele arbeid. Het gaat dan om de hele range, van uitzendkrachten tot hoog gekwalificeerde zelfstandige professionals. De pijn wordt gevoeld, al lijkt de vraaguitval naar met name de laatste groep nog mee te vallen. Wellicht is er momenteel voor opdrachtgevers toch een extra aanleiding om eens na te denken over de financiële situatie van flexleveranciers. Ze zijn immers een vitale schakel in het leveren van cruciaal ‘human capital’ en als opdrachtgever loop je op basis van de ketenaansprakelijkheid risico als de leverancier niet aan zijn betalingsverplichting kan voldoen. Het kan bovendien zo zijn dat je je moreel verplicht voelt om de ingehuurde zzp’ers zelf te betalen als een leverancier dat niet meer kan.

Basiscontrole

Laten we vooropstellen: er is geen silver bullet als het gaat om het kunnen inschatten van de financiële stabiliteit van een dienstverlener. Of het nu gaan om een MSP, een broker of een zzp-bemiddelaar. Maar een samenwerking zou wel moeten beginnen met de controle van een aantal basale zaken. Het gaat om zaken die het nodige zeggen over de financiële stevigheid van de dienstverlener. Bovendien geven deze zaken een indicatie met betrekking tot de vraag of bijvoorbeeld een bank bereid zal zijn om een onderneming te helpen als hij in zwaar weer komt.

Denk hierbij aan de volgende informatie. Het gaat om informatie die via verschillende gespecialiseerde dienstverleners (bijv Creditsafe of Graydon) eenvoudig is in te zien en die is afgeleid van de jaarrekening:

• • Is er een positief werkkapitaal in de vennootschap?
  • Hoe zien de resultaten er uit?
  • Is er een positief eigen vermogen en solvabiliteitsratio?
  • Is er een gezonde ‘current- en quickratio’ (een ratio van ten miste 1,00 wordt vaak als norm gebruik)? Dit geeft de mate aan waarin de verschaffers van het ‘kort vreemd vermogen’ (onder andere betalingsverplichtingen aan zzp’ers) uit de vlottende activa kunnen worden betaald. Oftewel: kunnen betalingsverplichtingen aan zzp’ers vrij eenvoudig betaald worden?
  • Is de jaarrekening tijdig ingediend? Grote ondernemingen moeten vóór 30 juni van het volgende boekjaar een gecontroleerde jaarrekening publiceren. Bij een aantal geruchtmakende faillissementen de afgelopen jaren was steeds de jaarrekening (nog) niet gepubliceerd.

Het is goed om op deze zaken te controleren bij de start van een samenwerking. Maar doe het ook gedurende de contractperiode.

Dieper in de cijfers kijken

U dient zich als opdrachtgever te realiseren dat een flexleverancier niet zelden onderdeel is van een groter geheel. Kijk daarom niet alleen naar de werkmaatschappij waarmee een contract wordt afgesloten, maar ook naar de moedermaatschappij of holding waar de partij deel van uit maakt. Is die ook financieel gezond? Hoe is de opbouw van de totale balans en het vermogen en welke rol spelen intercompany verhoudingen en worden de balansratio’s daardoor beïnvloed? Of dreigt er een domino-effect, waarbij een op zich stevige dochtermaatschappij meevalt als de moedermaatschappij in de problemen komt?

Dat brengt ons ook gelijk tot een andere – soms lastige, maar belangrijke – aanbeveling: kijk door de dienstverlening van een leverancier heen. Soms wordt iets zo goedkoop aangeboden, dat er wel iets anders aan de hand moet zijn. Er is blijkbaar een grote drang om omzet (zonder marge?) te genereren. Wat zegt dat over deze leverancier? Koopt iemand toegang om zo ook op andere, minder zichtbare, manieren marge te kunnen maken? Het vergt ook inzicht in verdienmodellen en in dienstverleningsconcepten van je leveranciers:  Een MSP, een broker, een intermediair, een zzp-bemiddelaar (zie bij het artikel “Het Flexicon: de ene zp-dienstverlener is de andere niet ).

Ook het verschil tussen detacheren en zzp-bemiddeling speelt een rol. Een detacheerder heeft mensen in loondienst en loopt dus grotere risico’s bij een dalende vraag. Daarom zullen er stevigere lange termijnbuffers nodig zijn. En gedetacheerden hebben een ww-vangnet achter de hand. Een zzp-bemiddelaar heeft veel minder mensen in vaste dienst, maar de hoge volumes, snelle doorlooptijd en soms beperkte marges vragen weer om een goede beheersing van vaak forse geldstromen. Al was het maar omdat die zzp’ers niet bij het UWV aan kunnen kloppen, maar mogelijk wel de feitelijke opdrachtgever aankijken op het moment dat het misgaat.

Signalen

Een jaarrekening zegt, ook al is hij tijdig ingeleverd, niet per se iets over de actuele stand van zaken van een bedrijf. Financiële problemen kunnen soms hard gaan.

Een van de meest in het oog springende signalen is wanneer een leverancier betalingen aan zzp’ers die hij inhuurt vertraagt. Dat levert immers snel – eventjes –  wat financiële ruimte. Maar het is zelden zonder reden. De zzp’ers zullen hier vaak al snel melding van maken.

Vraag bij twijfels periodieke betaalrapportages op aan een MSP, broker of leverancier. Controleer welke betalingen per maand zijn verricht (inclusief gehanteerde betaaltermijn) en welke betalingen per maand open staan en hoe lang deze open staan (met vermelding van reden). Laat die rapportages desgewenst controleren door een accountant.

Tips

• Werk interdisciplinair: het doorgronden van businessmodellen, beoordelen van financiële ratio’s en controleren van voorwaarden vraagt om samenwerking met je collega’s van HR, inkoop, finance en legal.
• Wees alert, maar trek geen overhaaste conclusies: vang signalen op, wees kritisch, maar wees je er ook van bewust dat achter elk getal een verhaal zit. Mogelijk is er een logische verklaring. Ga bij twijfels of onduidelijkheden vooral in gesprek met je leveranciers.
• Een onafhankelijke blik kan goud waard zijn: vraag waar nodig extra garanties op. Laat een accountant de financiële positie onderzoeken of vraag een accountantsverklaring bijvoorbeeld.
• Leg je wensen contractueel vast: zorg dat wat je qua financiële zekerheid verwacht ook contractueel vastligt. Neem bijvoorbeeld een meldingsplicht op voor het geval dat bepaalde ratio’s onder een kritisch niveau komen. Met mogelijk een extra bankgarantie of garantstelling van bestuurders indien die ratio’s dalen.
• Beperk risico’s: als een bedrijf in financiële problemen komt, of zelfs failliet gaat, dan is er ook bijna altijd een belastingschuld. Manage dus goed het inleenaansprakelijkheidsrisico, zowel contractueel als door gebruikmaking van g-rekeningen of ‘assurance rapporten’ van accountants.
• Creëer vrijheid: zorg dat je als inlener een clausule opneemt waarin staat dat, in geval van wanbetaling door de MSP/broker of leverancier, de contractpartij (bureau of zzp) zelf mag betalen of om kan zetten naar een andere partij. Eventueel met terugwerkende kracht, waarbij je verplichtingen naar de wanbetalende partij vervalt.