Claartje Vogel 8 juni 2020 16 reacties Print Gijs van Dijk (PvdA) wil snelle arbeidsmarkt hervorming: ‘De crisis laat zien dat zzp’ers inkomensbescherming nodig hebben’Tweede Kamerlid Gijs van Dijk (PvdA) wil vaart maken. Nieuwe zzp-wetgeving ziet hij als een tussenstap voor volledige hervorming van de arbeidsmarkt waarin iedere werkende bijdraagt aan de sociale zekerheid. “Het is duidelijk geworden dat veel mensen gebrek hebben aan inkomensbescherming.”“De coronacrisis laat zien dat ons sociale zekerheidsstelsel niet meer past bij de realiteit”, zegt Tweede Kamerlid Gijs van Dijk. Sinds 2015 is hij namens de Partij van de Arbeid (PvdA) bezig met het zzp-dossier en volgens hem moet er nu echt iets gebeuren. Waakzaam op schijnzelfstandigheid In een brief (zie hier) roept het Platform zzp-dienstverleners de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid op om nieuw beleid rondom zelfstandig ondernemers uit te stellen in crisistijd. Daar is Van Dijk het totaal niet mee eens. “De crisis laat zien dat we snel aan de slag moeten”, zegt hij. “Natuurlijk moet je de echte zelfstandigen met rust laten, maar juist nu voelen zzp’ers aan de onderkant de pijn. Denk aan de schoonmakers en de arbeidsmigranten. Dit mag geen wetteloze tijd worden waarin we wegkijken van misstanden. Schijnzelfstandigheid voorkomen is belangrijk, ook tijdens de crisis.” Sociale zekerheid past niet meer Van Dijk hoopt dus dat er gauw stappen gezet worden als het gaat om de vervanging van de Wet Deregulering Arbeidsrelaties (DBA). Maar liever nog ziet hij een vernieuwing van het arbeidsmarktbeleid als geheel. “Als er iets duidelijk is geworden de afgelopen maanden, dan is het wel dat veel mensen gebrek hebben aan inkomensbescherming”, legt hij uit. “Ik heb het niet alleen over de tienduizenden zzp’ers die inkomensondersteuning aanvroegen, maar ook over de flexwerkers die van de ene op de andere dag zonder werk zaten. Dit laat zien dat onze sociale zekerheid niet meer past bij de arbeidsmarkt van nu.” Zzp’er moet meebetalen Bescherming van werkenden is ongelijk verdeeld, vindt het Kamerlid. “We moeten daarom eens goed kijken hoe we willen dat inkomensbescherming eruit ziet in de toekomst. Werknemers kunnen terugvallen op een ww, een uitkering waar zij voor betaald hebben met hun loon. We helpen de zzp’ers nu met de Tozo, een soort zelfstandigenbijstand die betaald is uit algemene middelen. Het is nu keihard nodig, maar het kost wel miljarden euro’s. Zoiets kunnen we niet iedere crisis optuigen.” Van Dijk ziet de huidige situatie als waarschuwing. “We moeten aan de slag met arrangementen voor zelfstandigen”, zegt hij. “Ook zij moeten meebetalen aan het sociale stelsel. De analyse van de commissie Borstlap klopt: de arbeidsmarkt is uit zijn verband gegroeid.” Minimumtarief als tussenoplossing Eind januari kwam de commissie Regulering van Werk onder leiding van Hans Borstlap met een rapport met bouwstenen voor een nieuw stelsel. Een stevige analyse, vindt Van Dijk. “Het liefst zou ik meteen doorschakelen naar zo’n brede herziening van ons sociale stelsel”, zegt hij. Maar hij weet ook dat je zo’n grote verandering niet ineens voor elkaar krijgt. “Daarom is de vervanging van de Wet DBA wat mij betreft een tussenoplossing. We moeten snel iets doen aan schijnzelfstandigheid en daar kan dit bij helpen.” Bij het huidige voorstel heeft de PvdA ‘wel wat bezwaren’, vertelt Van Dijk. Zo is zijn partij groot voorstander van een minimuminhuurtarief voor zelfstandig ondernemers (lees meer), maar het bedrag van 16 euro per uur vindt hij te laag. Daar kunnen zelfstandigen geen verzekeringen en premies van betalen, zegt hij. Lees in dit overzicht meer interviews met Kamerleden over arbeidsmarkt en (inhuur van) zzp Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zzp’ers Hij verwacht dat minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken voor het zomerreces nog komt met een reactie op de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zzp’ers. Dat die er komt, staat in het pensioenakkoord en was een eis van PvdA en GroenLinks. Begin maart bereikten de sociale partners, waaronder zzp-vertegenwoordigers PZO en FNV Zelfstandigen, een akkoord over die verplichte zzp-aov. Van Dijk is positief over het voorstel: “Er zitten veel elementen in die ik ook belangrijk vind. Ten eerste is het een basis die je kunt uitbreiden als je dat wilt. Verder zit er keuzevrijheid in, je mag bijvoorbeeld kiezen voor een langere wachttijd en een lagere premie. En zzp’ers die zich al goed verzekerd hebben, worden met rust gelaten.” Het punt waar hij zich nog zorgen over maakt, is eventuele uitsluiting. “Iedereen moet zich kunnen verzekeren, ook ouderen en mensen met een medisch verleden”, vertelt hij. “Op dit moment laten verzekeraars je niet toe als je 60 bent en in de bouw werkt. Dat is heel ongewenst. Zo’n aov moet echt voor iedereen zijn.” ‘Werknemer, tenzij’ geeft duidelijkheid De commissie Borstlap wil alle vormen van flexibele arbeid terugdringen. Werknemerschap moet volgens de commissie weer de norm worden voor alle ‘reguliere arbeid’. Dit ‘werknemer, tenzij’-principe past goed bij de visie van Van Dijk. Vorig jaar zomer stuurde Van Dijk een initiatiefnota over werkenden in de platformeconomie. “Keer de bewijslast om”, zei Van Dijk in een interview met ZiPconomy. “Tenzij een platform kan aantonen dat er geen enkele gezagsverhouding bestaat en het platform een bemiddelaar is, is zo’n platform werkgever. En dat betekent dat hij netjes zijn werkgeverstaak moet vervullen.” De afgelopen jaren zag Van Dijk de discussie rondom schijnzelfstandigheid veranderen door de opkomst van de platformeconomie. “Die nam een enorme vaart en heeft het probleem van de schijnconstructies uitvergroot. Platformwerkers zoals Deliveroo-bezorgers en Uber-chaffeurs zitten vaak in een kwetsbare positie ten opzichte van het platform, dat zich onterecht presenteert als bemiddelaar in plaats van werkgever. Zulke constructies zijn dus niet de bedoeling.” Van Dijk wil nu verder gaan en ingrijpen op alle vormen van flexconstructies. “Uitzend alleen voor piek en ziek, ondernemerschap voor de echte ondernemers en de rest is werknemer”, zegt Van Dijk. “Dat geeft een hoop duidelijkheid. En duidelijkheid, dat is precies wat we nodig hebben.” aov, Commissie Borstlap, coronacrisis, gijs van dijk, Interview Kamerlid, politiek, PvdA, TK2021, wet dba, zzp Print Over de auteur Over Claartje Vogel Claartje Vogel is redacteur bij ZiPconomy Bekijk alle berichten van Claartje Vogel
Ik zou zeggen: hou nou eens op met dat eeuwige geneuzel en die bemoeienis (en belemmering) over hoe mensen hun werkzame leven zouden moeten inrichten. Kennelijk wordt er onderscheid gemaakt tussen ‘echte zelfstandigen’ en ‘de onderkant van de ZZP markt’. Dat is makkelijk op te lossen. Bepaal dat om als zelfstandige aangemerkt te worden een minimumtarief van 50 euro per uur geldt. Dan help je ook meteen de ‘onderkant’ aan een non-negotiable minimum tarief om te voorkomen dat ze worden uitgeknepen door ondernemingen die misbruik maken van ‘de onderkant’. Een verplichte verzekering gaat niets helpen. Je kunt wel stellen dat een verzekeringsplicht moet gelden, maar dat zegt nog helemaal niets over de voorwaarden van die verzekering. Mijn ervaring is dat een verzekering (in veel gevallen) weggegooid geld is. Verzekeraars zijn ook niet gek. Die verzekeren alleen als er iets aan te verdienen valt. Een verplichte verzekering leidt er slechts toe dat de verzekerden met een ‘laag risico’ straks moeten gaan betalen voor de verzekerden met een ‘hoog risico’. Dit heeft niets te maken met ‘goed voor jezelf zorgen’ en ‘rekening houden met slechtere tijden’. De meeste werknemers zijn werknemer voor ‘het gemak en de zekerheid’. De meeste ondernemers zijn ondernemer geworden omdat ze meer riscovolle uitdagingen willen aanpakken en prima hun eigen boontjes kunnen (en willen) doppen. Een gebalanceerde maatschappij heeft beide nodig. Scheer niet iedereen over één kam.
Een minimum tarief lost het niet op. Veel diensten worden in een abonnementsvorm of tegen een aanneemsom aangeboden en is er dus geen duidelijke tijdcomponent.
De tekst bij “ZZP’er moet meebetalen” is wel erg eenzijdig belicht. De Tozo is betaald uit algemene middelen, en daar betaalt de ZZP’er dus al aan mee want de ZZPer betaalt omzet- en inkomstenbelasting. De ondersteuning van bedrijven om tot 90% van het salaris van werknemers te betalen komt ook uit algemene middelen, niet uit sociale premies, en daar wordt dus ook door ZZP’ers aan meebetaald.
Inderdaad Frans, die onbenullen die stelselmatig onterecht beweren dat zzp-er niets bijdragen aan de algemene middelen, moeten door de belangenorganisaties en beter geïnformeerde politica stelselmatig op hun fouten gewezen worden. Nu worden zzp-ers of als zielige armoedzaaiers of als graaiers te boek gezet. Dat ben ik stelselmatig beu. En inderdaad; De overheid heeft gezorgd dat we plotseling zonder werk kwamen te zitten (al dan niet terecht, dat is een andere discussie), niet een slecht management van onszelf! Diezelfde steunvraagdiscussie wordt toch ook niet bij andere bedrijven gelegd, die krijgen ook staatssteun, zonder dat er afgevraagd wordt of ie bedrijven misschien genationaliseerd moeten worden om zo de winsten niet naar aandeelhouders vloeien, maar in een potje voor slechtere tijden gaan
Een hervorming van de arbeidsmarkt is gedoemd te mislukken als er nu alleen gefocust wordt op symptoombestrijding en ondernemerschap (zzp’ers onder het minimumloon, schijnzelfstandigheid, een kunstmatig onderscheid tussen ‘echte’ ondernemerd en schijn-zzp’ers). Dit is het momentum voor de invoering van een basisinkomen. Die maakt de hele discussie over werknemerschap vs. ondernemerschap overbodig en ondervangt meteen de heisa rond een AOV omdat die daarmee dan ook gedekt is, werknemer, zelfstandige of werkloze. Iedereen een basisinkomen, geen uitkeringen meer, minder armoede en geen onderscheid meer in de manier waarop je je inkomen (wel of niet) verwerft. Rutger Bregman heeft er een mooie TED-talk over: https://youtu.be/ydKcaIE6O1k “De commissie Borstlap wil alle vormen van flexibele arbeid terugdringen. Werknemerschap moet volgens de commissie weer de norm worden voor alle ‘reguliere arbeid’. Dit ‘werknemer, tenzij’-principe past goed bij de visie van Van Dijk.” Van dit soort uitspraken en politici als Van Dijk krijg ik ernstige uitslag. Verhoede dat we door dit soort tunnelvisies ineens worden teruggekatapulteerd naar de tijd van de industrialisatie. In welke eeuw leven we ook weer?
Van Dijk is zich aan het realiseren dat er een sociale kwestie is. Zijn eigen partij is daar heel erg schuldig aan geweest, en daardoor bont en blauw geslagen met de verkiezingen van 2017. De onderkant van de arbeidsmarkt is door de linkse oppositie behoorlijk in de steek gelaten met schijnconstructies, een gesaneerde arbeidsinspectie, en een diepgeworteld wantrouwen naar deze groep mensen die het hardst geraakt zijn in de jaren 2008-2020.
Ons sociale stelsel is niet bestand tegen zoiets als een Covid-19 uitbraak. Noch tegen het smeltende ijskappen, grote meteorietinslagen, kernrampen, of -oorlogen. Dat is ook nooit de opzet geweest. Als zo’n catastrofe zich voordoet, dan kun je je daar niet tegen verzekeren. Staat in de bijsluiter. We moeten dat dan met elkaar oplossen, of je nu een vast dienstverband hebt, of niet. Het voortdurend in verband brengen van Covid-19 en de hulp die aan sommige zelfstandigen wordt gegeven, is valselijk misleidend. Je kunt het ook omkeren; juist het feit dat oneigenlijke steun wordt gegeven aan werkenden in een vast dienstverband, dus buiten de ww. om, toont het failliet aan van dit stelsel. Kennelijk wordt er ook door deze groep veel te weinig premie opgebracht om zo’n ramp te kunnen bekostigen.
Volledig eens met je betoog #richard. Tenenkrommend ook dat een van Dijk stelt dat ZZP’ers niet bijdragen aan algemene middelen, en de NOW (ook uit algemene middelen) lijkt dan te zijn opgebouwd door vast dienstverband. Auw. Ik zit aan de bovenkant van de ZZP”ers met een doorgaans goed inkomen (afgelopen 15 jaar 100k plus per jaar). Altijd verzekerd geweest voor AOV en jaarlijks gespaard voor mijn pensioen. Echter mijn buffer houdt einde van het jaar op. Een Pandemie kun je je niet op voorbereiden, die overvalt je. En zeer onverstandig om er “nu beleid op te maken”. Een Wet DBA aanpassen had wel gemoeten maar is de afgelopen jaren kennelijk ook tussen wal en schip gekomen………..
Dat de “hulp” selectief is geeft mij, als iemand die uitgesloten wordt daarvan, dan ook sterkt het gevoel dat eea juridisch niet helemaal in de haak is (bv oneerlijke concurrentie). Zoals je aangeeft is het belangrijk uit welke pot de steun komt. Zorgelijk vind ik dat steeds blijkt dat de politiek zo slecht op de hoogte is.
Beste Gijs, en anderen, Ik zou zeggen, laten we nog eens tijd maken om opnieuw de verschillende perspectieven te verkennen en te bekijken waar ‘de ZZP-ers’ eigenlijk door zijn ontstaan en wat zij ons brengen, bijv. aan innovatie en veerkracht naast de excessen die zijn ontstaan door andere oorzaken. Een verandering van perspectief met een hogerliggend gemeenschappelijk doel doet meestal wonderen en brengt besef dat onze kijk anders kan worden en dat we ook zonder vechten met elkaar tot oplossingen kunnen komen. Dan zien we ook dat nieuwe denkrichtingen allang bedacht zijn twee jaar geleden, die toen nog geen voet aan de grond konden krijgen, naar ik aanneem na corona wel. En dat dit kan in openheid en met vrijheid van eigen keuzes en handelen van de ZZP-er en haar/zijn opdrachtgever. En wensen van politiek en beleid eerbiedigt. Ik ben ervan overtuigd dat we dan ook redelijk snel zien dat alles er al is, alleen nog ingeregeld hoeft te worden. En ja, dat er ook heilige huisjes zullen omvallen, echter dat zal niet desastreus zijn, hooguit even wennen (omdat die nu niet in ons huidige zienswijze is ingebakken nog), omdat er vooral veel nieuwe energie, ruimte, (werk)plezier en geldbesparing zal ontstaan. We kunnen nu ook gaan zien wat er gebeurt als we blijven doen wat we deden… dan krijgen we wat we kregen en dat willen we niet meer, toch? Corona heeft ons geleerd mee te bewegen. Dus komt goed after-all en wel nodig, want we stevenen door ons huidige vastzittende en vasthoudende gedrag juist af op nog meer crises (het is een spiegel dat we iets niet handig doen en hoe meer verkramping hoe meer crises) en dat moeten we echt voor willen blijven. En dat kan ook, promised!! #SamenOntwikkelen #CollectiefOntwikkelen #Ontwikkelvaardig Hartelijke groet,
Quote: “Werknemers kunnen terugvallen op een ww, een uitkering waar zij voor betaald hebben met hun loon. We helpen de zzp’ers nu met de Tozo, een soort zelfstandigenbijstand die betaald is uit algemene middelen. Het is nu keihard nodig, maar het kost wel miljarden euro’s. Zoiets kunnen we niet iedere crisis optuigen.” Als het gaat om de ‘vele miljarden’ die zijn uitgegeven. Dan zit dat voor een groot deel in loondoorbetaling, die tot doel had om ontslagen te voorkomen. Daarmee zijn veel algemene middelen gebruikt om werknemers te beschermen. Die middelen kwamen ook niet uit de WW potten, maar uit algemene middelen. Het idee dat zelfstandigen onevenredig beschermd zijn vanuit algemene middelen herken ik niet, ik zou eerder het omgekeerde denken, nu ook het partnerinkomen wordt getoetst.
En over de comment “Zoiets kunnen we niet iedere crisis optuigen.” Dit is natuurlijk een uitzonderlijke situatie, vergelijkbaar met een natuurramp, waar je je ook niet voor kunt verzekeren. Bij een normale conjunctuurschommeling, waarin ondernemers het lastiger hebben, vind ik dat je gewoon ondernemers hun eigen broek moet laten ophouden. Daar heb je buffers voor of moet je creatief je bedrijf omvormen. Als echter door covid je onderneming wordt plat gelegd door de overheid zelf nota bene (terecht, daar gaat het niet over) dan is het een andere situatie.
Ik plunder nu noodgedwongen mijn bijeengespaarde pensioenpotje. Voor werknemers wordt pensioen nooit meegeteld, ook niet voor hun vermogensbelasting. Het is “heilig”. Als kleine ondernemer spaar ik zelf voor mijn pensioen. In goede tijden betaal ik volop belasting. In slechte tijden moet ik mijn reserves aanspreken, want het “pensioenpotje” van de zelfstandige is geenszins beschermd door de overheid. Sterker nog: ik moet er jaarlijks vermogensbelasting over betalen. Uitkeringen zijn (normaal gesproken) ook uit den boze: eet eerst al je eigen geld maar op. We kijken pas verder als je absoluut niets meer over hebt. Dit staat in schril contrast tegen de (vele) beschermingsconstructies die werknemers genieten. Wanneer wordt dit eens meegerekend? Onze overheid meet voortdurend met twee maten. Je kunt wel raden wie uiteindelijk de rekening betaalt.
Voor zzp’ers zou het inderdaad een uitkomst zijn als ze hun (geblokkeerde) pensioenrekening konden aanspreken wanneer hun inkomen onder een minimum daalt, zonder dat ze hierover revisierente moeten betalen. Nu kan het alleen bij langdurige arbeidsongeschiktheid. Wellicht zou dit ook meer zzp’ers aanzetten om een dergelijke voorziening aan te leggen.
Of anders: je zou je spaargeld, bedoeld voor pensioen, als zodanig moeten kunnen oormerken, zodat je daar net als werknemers geen vermogensbelasting over hoeft te betalen. Dit stimuleert ZZP’ers om spaargeld voor pensioen op te bouwen, 100% in eigen beheer.
‘Werknemer, tenzij’ is echt belachelijk. Het zou puur de beslissing van een persoon moeten zijn of hij/zij ZZP-er wil zijn of werknemer, met alle voor- en nadelen die erbij horen. DAT maakt het pas simpel. Teveel bemoeienis van de overheid. En bovendien, als van Dijk dit wil, zouden alle ZZP-ers die van geen regeling gebruik hebben gemaakt, maar gewoon een potje hadden of gewerkt hebben en belastingen hebben betaald, per direct een verklaring moeten krijgen dat ze dus echt wel ondernemer zijn. Waarbij niet betekent dat de andere groep geen ondernemer is overigens. Maar ik bedoel maar dat ik dat dan weer mis in zijn verhaal.
