Webmodule bij practicum DBA

Op 15 juni jl. verscheen een hulpmiddel bij het vaststellen of een opdrachtgever inhoudingsplichtig is als werkgever als een zzp’er wordt ingehuurd. Volgens de minister zal een deel van het zzp-werk mede hierdoor terecht verdwijnen, maar hij kan zich ook voorstellen dat de webmodule zzp-werk afwijst dat wel gewenst is. Het debat over welk werk gedaan mag worden door zzp’ers, moet gevoerd worden, voordat eventuele regels aangepast kunnen worden en voordat handhaven mogelijk is. Jasper Commandeur, fiscalist bij Brainnet, schreef er een column over.

Experimenteren met DBA en webmodule

“ Studenten, welkom bij dit practicum DBA! Vandaag bespreken we het nieuwe handhavingskader voor de beoordeling of iemand wel een échte zelfstandige is of eigenlijk een verkapte werknemer: de webmodule. Aan de hand van vragen en een puntentelling kunt u nu vooraf vaststellen of een arbeidsovereenkomst verplicht is. De webmodule is gebaseerd op harde data en goedgekeurd door wetenschappers dus vanaf nu is het mogelijk om vast te stellen of rechters het in het verleden het recht eigenlijk wel juist hebben toegepast. Eindelijk is hier een wetenschappelijke theorie voor ontwikkeld. In deze les gaan we deze theorie onderzoeken. Ik zou zeggen: trek uw witte jas aan, zet uw bril op en hou wat labatorium buisjes bij de hand. Laten we beginnen met ons eerste experiment. Daarvoor heeft u nodig: een scoreformulier en een werkende internetverbinding. Een wetboek belastingrecht is optioneel.”

Een arbeidsovereenkomst is bij inbedding niet per se verplicht bij andere intenties

“Ga naar www.rechtspraak.nl en vul in bij ‘uitspraken zoeken’: ‘dienstbetrekking zzp belastingrecht’. Sorteer vervolgens op ‘datum publicatie nieuwste boven’ voor de meest recente uitspraken. Voor dit practicum gaan we de zevende uitspraak en de achtste uitspraak die verschijnt ontleden.”

“Als u het scoreformulier heeft toegepast op de uitspraak van Hof Amsterdam, zult u zien dat daar helaas evident sprake was van een rechterlijke dwaling. De beoordeelde situatie levert in de webmodule minstens honderd (!) punten op, maar een arbeidsovereenkomst blijkt toch niet verplicht. Bij 70 punten is er al een indicatie voor een verplichte dienstbetrekking, laat staan bij 100(!). Iemand die reclameposters maakt voor een bedrijf dat winkels inricht. Kan het duidelijker? Inbedding in de organisatie, vergelijkbaar met werknemers, inspanningsverplichting, aanwijzingen etc. Deze rechter lijkt echter te vinden dat wil van partijen iets met de beoordeling te maken heeft. Mooi niet dus. Kijk het scoreformulier er maar op na.”

“ Nou, nou, nou, klas rustig blijven! Die rechter kon er weinig aan doen. Bij de presentatie van de webmodule is opgemerkt dat het onmogelijk is de weging zo af te stellen dat deze aansluit bij de beoordelingen door de deskundigen. Dus rechters of andere deskundigen weten ook niet altijd wat de uitkomst moet zijn. Ah, ik zie een vinger”.“ Meneer, als zelfs DBA-deskundigen vooraf niet kunnen vaststellen of er sprake is van een dienstbetrekking, zou bestraffing bij handhaving van belastingrecht toch in strijd zijn met de grondwet?” “Jawel, maar soms moeten grondrechten nu eenmaal wijken voor beleidsdoelstellingen. Tot er een betere oplossing is natuurlijk. Ik benadruk dat het hier om een wetenschappelijke theorie gaat, dus het is waar. Gewoon uitvoeren dus. Nu even geen moeilijke vragen meer stellen. Als het niet werkt, kan het beleid gewoon weer ingetrokken worden en bedenken we weer wat nieuws.”

Vrijheid van handelen is ook van belang voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst

“ Nu dan de zevende uitspraak. Een directeur van een reclameadviesbureau. Zo te zien minimaal 80 punten maar toch geen arbeidsovereenkomst. Huh? Leidinggeven, periodieke beloning, gereedschap van de baas etc. Ditmaal oordeelt de hoogste feitenrechter dat er voor de directeur geen verplichte arbeidsovereenkomst geldt, omdat hij voldoende vrijheid van handelen heeft (geen gezag, een wezenskenmerk van de arbeidsovereenkomst).”

“Tja studenten, sorry.. Soms valt het allemaal gewoon niet meer uit te leggen. Gelukkig hebben we nu een objectief wetenschappelijk onderbouwd hulpmiddel, zodat nu eindelijk vooraf vaak duidelijk is wat wel en niet kan. Goed beschouwd leven jullie in een heel uitzonderlijke tijd. Voor dit onderwerp geldt nu min of meer dat we het eindpunt van de rechtsontwikkeling hebben bereikt. Een oordeel van een rechter of een nieuw kader van de volksvertegenwoordiging is niet meer nodig”.

“Tenminste… Als dit DBA-model voldoende getest is in de praktijk uiteraard. Op echte zzp’ers en echte opdrachtgevers. Het baart me wat zorgen dat de theorie achter de webmodule niet reproduceerbaar bleek in ons experiment en dat de contra-indicaties voor het bestaan van een dienstbetrekking uit het handboek loonheffingen minder van belang lijken. Ook de publicatie in een vakblad, waarin de betrokken wetenschappers hun theorie gepassioneerd verdedigen, is wat aan de late kant. Maar die publicatie volgt vast nog wel. In de wetenschap is het immers een goed gebruik om je vakgenoten en andere geïnteresseerden deelgenoot te maken van de totstandkoming en werking van je theorie. De gemeenschap krijgt op die manier de kans om tot betere regels te komen, door gebruik te maken van de commentaren en ideeën die volgen.”

De theorie als voorlopig de beste weergave van de waarheid

“Als de maatschappelijke positie van de wetenschapper het enige bewijs zou zijn, zou slechts een bewijs geleverd zijn dat wetenschap ook maar een mening is. Een waarheid waar jullie het dan voorlopig desondanks wel even mee moeten doen studenten.

In de wetenschap geldt immers dat een theorie de beste weergave van de waarheid is, tot deze wordt weerlegd of vervangen door een beter idee.”