Aantal freelancers in Vlaanderen groeit flink. Klappen door corona, maar positief over de toekomst.

Om dé Belgische freelancer te bepalen hanteert Unizo drie criteria: je bent ondernemer zonder personeel (ongeacht de juridische vorm van de onderneming), je levert hoofdzakelijk zakelijke diensten binnen een B2B-context en je werkt met tijdelijke contracten. Op basis van deze voorwaarden filtert Unizo de freelancers uit de grote groep zelfstandige ondernemingen.

Top drie freelance-activiteiten

In het onderzoek onderscheidt Unizo zes categorieën waar binnen freelancers actief zijn. Van alle freelancers werkt 80% in consultancy, technische & ICT-opdrachten of intellectuele opdrachten. Onder consultancy (32%) valt bijvoorbeeld marktonderzoek, marketing, communicatie, HR, management en finance & accounting. Technische of ICT-opdrachten (31%) omvatten o.a. architectuur, installateur, mechaniek, engineering, logistiek, applicaties of websites. Intellectuele opdrachten (22%), daaronder verstaan we onder meer opleiding, administratie, copywriting, grafische vormgeving of tolk.

De tarieven per categorie verschillen flink, zo vertelt het rapport ons. Voor consultancy-opdrachten vraagt 68% van de freelancers een tarief tussen 71 en 90 euro per uur. Voor intellectuele opdrachten vraagt 75% dan weer eerder een tarief tussen 51 en 70 euro per uur. Freelancers met technische of ICT-opdrachten hebben een gemiddeld tarief van 64 euro per uur.

Nederland kent in de officiële statistieken niet de hier gebruikte van ‘freelancer’. Het CBS onderscheidt wel de zelfstandigen ‘eigen arbeid’ (diensten) en ‘producten’, ongeveer een 80/20 verhouding. In de Zelfstandigen Arbeid Enquête van het CBS/TNO geeft 3 op de 10 ‘zelfstandigen eigen arbeid’ aan uitsluitend of vooral voor particulieren te werken. 53% werkt voor bedrijven/organisaties en 17% zegt de omzet gelijk te verdelen over bedrijven en particulieren.

Van alle zzp’ers in Nederland voldoet dus zo’n 55% aan deze ‘freelance’ definitie die Unizo gebruikt. Waar in Vlaanderen het aantal freelancers sinds 2017 dus met 17% toenam, groeide deze groep in Nederland in dezelfde drie jaar met zo’n 8%.

Het aantal freelancers – als percentage van de beroepsbevolking – ligt in Vlaanderen lager dan in Nederland, maar groeit dus wel veel harder. België kent ten opzichte van Nederland veel minder fiscale voordelen voor freelancers en freelancers betalen in België ongeveer 25% van hun omzet aan premies voor sociale zekerheid.  

Wakker liggen door gebrek aan nieuwe opdrachten en corona

Uit het onderzoek van Unizo blijkt dat meer dan 36% van de Belgische zzp’ers zich zorgen maken over het inkomen. En die kopzorgen zijn gestegen in 2020 tegenover 2019: vorig jaar was dit nog 20%. De grootste zorg blijft voor de helft van de freelancers het vinden van freelanceopdrachten en de steeds goedkoper wordende freelancetarieven (24%). En met het oog op de coronacrisis blijkt die zorg niet onterecht.

Van de werkgevers geeft 61% namelijk aan minder beroep te doen op freelancers dan initieel voorzien bij het begin van 2020. Meer dan driekwart stelt dat opdrachten uitgesteld werden en 44% moest opdrachten of samenwerkingen stopzetten omwille van sluiting. 35% kiest voor kostenbesparing door minder met freelancers samen te werken. De coronacrisis trekt zijn sporen, zoveel is duidelijk.

Lees ook: En toen kwam corona: 5 freelancers getuigen

In Nederland voelen de zzp’ers de klappen die de coronacrisis uitdeelt (vooralsnog) minder. Uit onderzoek van de Nederlandse Kamer van Koophandel (KvK) blijkt dat een derde van de ondervraagde zzp’ers vindt dat de coronacrisis weinig impact heeft gehad op de werkzaamheden. 37% van deze groep stelt dan ook net zo door te kunnen werken als voor de coronacrisis. Een oorzaak hiervan kan te maken hebben met het verschillende coronabeleid van beide landen. Zo kunnen Nederlandse werkgevers met een omzetverlies van ten minste 20% terugvallen op de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (de NOW-regeling), om zo in loonkosten van hun vaste als flexibele personeel te kunnen blijven voorzien.

In België is er geen NOW-regeling, maar kan een werkgever een beroep doen op een versoepeld ontslagrecht (het deeltijdontslag), waarbij het aantal werkuren van een werknemer verminderd wordt. Een voorwaarde is wel dat de werkgever eerst zijn contract met flexwerkers en freelancers beëindigd om in kosten te besparen.

En dat voelen de Belgische freelancers. Maar wie dacht dat freelancers in 2020 massaal de handdoek in de ring zouden gooien, heeft het bij het verkeerde eind. Het onderzoek toont aan dat de freelancers resoluut vooruitkijken. Slechts 3% heeft plannen om in de toekomst terug in loondienst te gaan. 63% hoopt binnen de 5 jaar nog actief te zijn als freelancer. 19% stelt zelfs een onderneming met personeel voorop. Sterker nog, 85% van de freelancers zegt eenduidig: “Met alles wat ik nu weet, zou ik nog steeds de sprong wagen als freelancer.”

Meer inzicht in de resultaten van het onderzoek? Lees hier het volledige Freelancer Focus 2020.