Belastingdienst heeft nog geen ‘kwaadwillende’ zzp-opdrachtgever gevonden

De handhaving van de regels rond schijnzelfstandigheid zijn sinds het mislukken van de Wet DBA opgeschort. Er geldt echter een uitzondering voor ‘kwaadwillende’ bedrijven. Bedrijven die willens en wetens gebruik maken van schijnconstructies kunnen wel een naheffing loonbelasting krijgen en boetes ontvangen.

De Belastingdienst is echter nog geen ‘kwaadwillend’ bedrijf op het spoor gekomen. Dat meldt staatssecretaris Vijlbrief in zijn ‘voortgangsrapportage toezicht arbeidsrelatie‘ die hij naar de Kamer heeft toegestuurd.

Complex onderzoek

In zijn brief wijst de staatssecretaris, met minister Koolmees er op dat de bewijslast voor ‘kwaadwillendheid’ zwaar is. “De uitgevoerde onderzoeken bevestigen dat het toezicht op arbeidsrelaties een complexe en bewerkelijke aangelegenheid is.” De bewindslieden wijzen er op dat een onderzoek bij intermediairs nog extra complex is “ Zeker als het gaat om grote aantallen te controleren arbeidsrelaties of als sprake is van driehoeksverhoudingen (opdrachtnemer werkt via intermediair bij opdrachtgever) is dat complex. Vergelijkbare feiten en omstandigheden worden bovendien in de jurisprudentie ook niet altijd eenduidig gekwalificeerd.”

Naast het aantonen van schijnzelfstandigheid moet de Belastingdienst ook nog aantonen dat een overtreding moedwillig is gedaan. Ook speelt mee dat de Covid-uitbraak het uitvoeren van bedrijfsbezoeken belemmert.

• Lees ook: webmodule vanaf januari, handhaving opgeschort

155 onderzoeken, geen kwaadwillend bedrijf gevonden

Tussen 1 oktober 2019 en 31 augustus 2020 zijn 155 bedrijven onderzocht. Uit die bezoeken blijkt dat de behoefte aan voorlichting over de geldende wet- en regelgeving groot is.

“In ongeveer de helft van de gevallen is een vervolg niet nodig omdat er geen twijfels waren over de juiste kwalificatie van de arbeidsrelaties. In ongeveer 20% van de gevallen heeft het bedrijfsbezoek geleid tot vervolgacties, zoals nader onderzoek naar overeenkomsten, een vervolgbezoek, het aangaan van vooroverleg, het doen van boekenonderzoek of andere nadere afspraken. In 30% van de gevallen wordt nog bezien of vervolgacties nodig zijn.” Zo staat in de brief te lezen. De vervolgacties zijn door COVID-19 vertraagd.

Bij 54 bedrijven is aanvullend boekenonderzoek afgerond. “De uitkomsten van de afgeronde boekenonderzoeken zijn dat in een deel van deze gevallen afspraken gemaakt zijn dat de opdrachtgever zelf of de adviseur de herbeoordeling uitvoert voor de actuele situatie van de arbeidsrelatie en waar nodig de betreffende personen in de loonadministratie opneemt of de werkwijze aanpast.” Er zijn geen correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen opgelegd.

Geen sectorale aanpak van ‘maaltijdbezorgers”

Eerder kondigde het kabinet al aan om specifiek aandacht te besteden aan een aantal sectoren “waar de problematiek rondom de kwalificatie van arbeidsrelaties sterk speelt”. Dat is bijvoorbeeld de zorg en onderdelen van de bouw.

Voor die sectorspecifieke aanpak zijn gesprekken gevoerd met koepelorganisaties. De gesprekken zijn echter opgeschort in verband met de COVID-19 uitbraak.

In de Tweede Kamer is herhaaldelijk gevraagd om specifiek naar de sector van de maaltijdbezorgers te kijken. Gijs van Dijk van de PvdA vraagt daar al jaren om. VVD Kamerlid Judith Tielen herhaalde dat verzoek in juni nog eens om deze sector te betrekken bij de sectorspecifieke aanpak.

Vijlbrief en Koolmees zien daar echter geen mogelijkheden toe. “In het geval van de maaltijdbezorgdiensten of -platforms ontbreekt een duidelijk afgebakende sector en zijn er geen branche- of koepelorganisaties die relevante partijen vertegenwoordigen en waarmee samengewerkt kan worden. Bovendien is het aantal opdrachtgevers waar de kwalificatieproblematiek speelt, beperkt waardoor er dan eerder sprake is van individueel toezicht dan van een sectorspecifieke benadering.”

Van de grote platformen voor maaltijdbezorging werken alleen Deliveroo en Uber Eats structureel met zzp’ers.

“Daarbij komt dat de kwalificatie van de arbeidsrelatie van maaltijdbezorgers met hun opdrachtgevers (waaronder platforms) in de jurisprudentie ook nog onvoldoende is uitgekristalliseerd.”

Daarom vindt het kabinet het “niet wenselijk” om de maaltijdbezorgdiensten en-platforms aan de sectorale aanpak toe te voegen. Dat neemt “niet weg dat maaltijdbezorgdiensten onderdeel zijn van het reguliere individuele toezicht door de Belastingdienst.”

Nieuwe beoordelingen modelovereenkomst

De Belastingdienst blijft ondertussen ook druk met het beoordelen van ingediende modelovereenkomsten, die zijn intrede vond bij de start van de Wet DBA.

De afgelopen 12 maanden zijn er 235 verzoeken voor beoordeling van een modelovereenkomst ingediend. 170 van die aanvragen zijn afgerond, 65 zijn er nog in behandeling. Een deel van de aanvragen komt doordat de geldigheidstermijn van 5 jaar voor de eerder goedgekeurde overeenkomst weer afloopt.