Minister Koolmees over webmodule en zzp-regels: ‘Ambitie lag hoger, maar we maken stappen’

“Ik heb niet alle ambities kunnen waarmaken, maar ik hoop dat uw Kamer mijn worsteling gezien heeft”, zei minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken donderdag. De minister reageerde tijdens een debat op een Tweede Kamer die zich kritisch uitte over zijn voortgang met het zzp-dossier en vervanging van de mislukte Wet DBA.

Paul Smeulders (GroenLinks) noemde het bijvoorbeeld ‘onaanvaardbaar’ dat handhaving op schijnzelfstandigheid opnieuw is uitgesteld. Andere kamerleden waren vooral teleurgesteld dat er geen nieuwe regelgeving is rondom zelfstandigen en dat de webmodule nog niet af is.

Teleurstelling voortgang wet DBA

Donderdag legde Koolmees nog eens uit waarom zijn plannen voor een minimumtarief en een zelfstandigenverklaring mislukt zijn. Het minimumtarief liep eerst vast op het Europees recht, het alternatief moest van de baan vanwege grote administratieve lasten en handhavingsbezwaren.

“Dat is ook voor mij een teleurstelling geweest”, zei Koolmees. “We blijven dus zoeken naar nieuwe haakjes en nieuwe mogelijkheden. In al deze zoektochten zit eigenlijk de vraag: hoe zorgen we ervoor dat we met name de kwetsbare onderkant beter kunnen beschermen?”

• Lees ook: Er komt geen minimumtarief

‘Meer inzicht in complexiteit’

De minister van Sociale Zaken & Werkgelegenheid begrijpt de kritiek uit de Kamer, maar hij wijst er ook op dat er stappen gezet zijn. “Er is meer inzicht in de complexiteit van het arbeidsrechtelijke vraagstuk en de randvoorwaarden waaraan zzp-maatregelen moeten voldoen.”

Verder benadrukt hij dat er gewerkt wordt aan de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen en dat de zelfstandigenaftrek wordt afgebouwd.

Koolmees: “Bovendien werken we nog steeds aan een succesvolle invoering van de webmodule. Hiermee willen we zelfstandigen en opdrachtgevers zo veel mogelijk zekerheid en duidelijkheid geven over de aard van de klus en of die in dienstverband moet gebeuren of als zelfstandige kan worden uitgevoerd.”

Te vroeg voor handhaving

Verder vindt Koolmees het te vroeg om nu met handhaving op schijnzelfstandigheid te beginnen. “We hebben wel geleerd van de situatie met de Wet DBA. Als we nu boetes uitdelen zonder dat er duidelijkheid is over de criteria en hoe de afweging wordt gemaakt, dan ontstaat er zoveel onrust bij opdrachtgevers dat je hele markten stilzet.”

• Lees ook: Webmodule vanaf januari 2021, handhaving Wet DBA weer uitgesteld

Koolmees vreest dat dan inkomsten van veel mensen opdrogen. “En dat vind ik gewoon onverstandig. Het moet gewoon zorgvuldig, voorspelbaar en duidelijk omschreven gebeuren. Anders gaan we onze eigen spoeddebat organiseren en daar is niemand bij gebaat.”

‘Razend ingewikkeld’

Smeulders van Groenlinks was het niet helemaal eens met die uitleg. “Die webmodule is toch al getest? Uit de eerste proef met het internetformulier onder 84 bedrijven die zzp’ers inhuren, bleek het in bijna de helft van de gevallen onterecht te zijn. Hoe kan het dat er dan nooit een naheffing is opgelegd?”

De handhaving van de regels rond schijnzelfstandigheid zijn sinds het mislukken van de Wet DBA opgeschort, maar er geldt een uitzondering voor ‘kwaadwillende’ bedrijven. Vorige week bleek echter dat de Belastingdienst nog geen ‘kwaadwillend’ bedrijf op het spoor is gekomen. Lees meer.

Koolmees: “Het klopt dat de webmodule getest is door externe en interne experts. Daaruit blijkt dat experts heel vaak van mening verschillen daarover. Verschillende experts geven verschillende oordelen over de aard van de arbeidsrelatie. Dat maakt dit punt zo razend ingewikkeld.” De minister verwees daarbij naar dit ZiPconomy artikel: ‘Tjee wat is dit moeilijk’ Een webmodule, 84 casussen en 16 meningen van experts.

Ook kwaadwillendheid bewijzen blijkt in de praktijk niet eenvoudig, voegt de minister toe.

Motie VVD/CDA/D66

Chantal Nijkerken-de Haan van VVD maakt zich zorgen over het feit dat in de eerste testvariant van de webmodule bleek dat er geen duidelijk antwoord uit voortkomt. “Er zitten heel wat tegenstrijdigheden in”, zegt ze. “Moeten we de pilotdoelen en de evaluatiecriteria niet aanscherpen, zodat we de pilot ook echt goed kunnen uitvoeren?”

Samen met CDA en D66 diende ze een motie in om de doelstelling van de pilot te verruimen. De coalitiepartijen willen dat tijdens de pilot de genoemde tegenstrijdigheden in wet- en regelgeving beter in kaart gebracht worden, ‘bijvoorbeeld als het gaat om gezag, autonomie en ondernemerschap’.

Over die motie wordt vanmiddag gestemd.