Tweede Kamer wil uitleg van minister Koolmees over mislukt zzp-beleid

‘Onaanvaardbaar’, oordeelde Tweede Kamerlid Paul Smeulders (GroenLinks) over het plan van minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën) om het opvoeren van de handhaving op schijnzelfstandigheid opnieuw uit te stellen.

Dit maakten Koolmees en Vijlbrief maandag bekend. Het kabinet wil namelijk eerst de pilot met de webmodule afronden. “Er is deze kabinetsperiode niets gedaan voor zzp’ers”, zei Smeulders dinsdag tijdens het debat over de begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). “Schijnzelfstandigheid wordt nog steeds niet aangepakt, terwijl van links tot rechts in de Kamer iedereen dat wil.”

Kritiek op de webmodule

De VVD pleit juist voor een verdere uitstel van het handhaafmoratorium. Volgens de partij is het ‘onrealistisch’ om in september 2021 een evaluatie te doen van de webmodule en dan een maand later al klaar te zijn met de handhaving.

Chantal Nijkerken (VVD) was ook kritisch over de webmodule: “Als je de webmodule invult, verwacht je een eenduidig antwoord op de vraag of je een zzp’er mag inhuren: ja of nee. Ook de experts die meewerkten aan de testversie van de webmodule hebben vaak tegenstrijdige antwoorden. Die tegenstrijdigheden gaan over van alles en nog wat, onder andere bijvoorbeeld over de definitie van ‘gezag’.”

Zij stelt voor om de proefperiode met de webmodule te gebruiken om in kaart te brengen wat die tegenstrijdigheden zijn en hoe ze opgelost kunnen worden.

VVD en CDA vinden het doel van de pilot met de webmodule onduidelijk. Hilde Palland (CDA) opperde om eens te kijken naar de vragenlijst zoals die gebruikt wordt in België. Daar werkt men met drie algemene criteria, aangevuld met aparte vragen per sector.

• Lees ook: reactie Koolmees op kritiek uit Kamer

‘Met lege handen’

D66 is verbaasd dat de Belastingdienst – na een jaar controleren – geen kwaadwillende opdrachtgevers heeft gevonden.  Toch is de partij er beducht op het handhavingsmoratorium op te heffen. Steven Van Weyenberg (D66): “Ik wil geen herhaling van Wet DBA-toestanden. Daarbij kwamen zelfstandigen, waarvan wij allemaal vinden dat het echte ondernemers zijn, in de problemen door handhaving.“

Ook de SP is ontevreden. Kamerlid Bart van Kent: “De minister staat met lege handen. En dat terwijl de Raad van State bij de introductie van de Wet Arbeidsmarkt in Balans al waarschuwde voor de gevolgen als die wet zonder aanvullende zzp-regels ingevoerd zou worden.”

Gijs van Dijk (PvdA) riep minister Koolmees op ‘te reflecteren’ waarom het hem niet gelukt is vooruit te komen met het zzp-dossier. “Drie jaar geleden bleek tijdens een hoorzitting dat de Kamer het eens was: platformen zouden geen gebruik meer mogen maken van zzp-constructies. Waarom lukt het de minister toch niet dat voor elkaar te krijgen?”

Wat was het probleem ook alweer?

Ondertussen lijkt de Tweede Kamer het zicht wat kwijt op wat nu echt het probleem is rondom zzp’ers. En dat maakt het lastig om een oplossing te vinden.

Volgens de SP en de PvdA stijgt bijvoorbeeld het aantal schijnzelfstandigen. Op navraag verwijst Bart van Kent (SP) naar een FNV-rapport over maaltijdbezorgers. Dat zijn er volgens dat rapport zo’n 5000 en maar deel daarvan is zzp’er. Ook het omkatten van uitzendkrachten naar zzp’ers door bedrijven als Temper en YoungOnes – veelal uitzendkrachten – is een doorn in het oog. Maar daarbij is het wel belangrijk om te weten dat Temper en YoungOnes zich vooral richten op studenten.

https://t.co/ZzSBagJoss

— Bart van Kent (@bartvankent) November 17, 2020

Wie is de ‘echte’ zzp’er?

In deze kabinetsperiode is de groei van het aantal zzp’ers – als percentage van de totale beroepsbevolking – vrijwel stabiel gebleven. Dat ‘echte ondernemers’ last hebben van misbruik van zzp-contracten, zoals Gijs van Dijk (PvdA) stelde, kan kloppen. Maar het debat over hoe we dan bepalen wie die ‘echte’ zzp’ers zijn, blijft in het midden.

Chris Stoffer (SGP) ziet dat het kabinet stappen zet om de fiscale verschillen tussen werknemer en zelfstandigen te verkleinen. Hij kan zich daar iets bij voorstellen, maar vraagt zich ook af of er niet een meer integrale aanpak nodig is. Moeten we niet meer doen dan van zzp’ers werknemers proberen te maken?

Minister Koolmees komt donderdag terug naar de Tweede Kamer om antwoord te geven op de vragen.