2021, alleen nog maar zzp’ers in de Tweede Kamer?

Dit jaar was voor ondernemend Nederland een jaar vol uitdagingen. Zo bent u geconfronteerd met de gevolgen van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) en de coronacrisis. Wij hebben vol bewondering bij onze inspecties de creativiteit gezien van ondernemers die er ondanks alle hindernissen wat van hebben gemaakt. Onze complimenten.

In het nieuwe jaar is er geen tijd om te verslappen. Ondernemingen die gebruik hebben gemaakt van de bijzondere uitstelregeling voor belastingen, waaronder omzetbelasting en loonheffingen, zijn verplicht deze vanaf 1 juli aanstaande terug te betalen. Dit heeft invloed op de liquiditeiten en het werkkapitaal. Er wordt verwacht dat de groei die de uitzendsector laat zien eind 2020 doorzet in het nieuwe jaar. Groei gaat gepaard met voorfinanciering; ondernemingen met een krappe kas en daarnaast mogelijk ook een NOW-terugbetalingsregeling staan voor uitdagingen. Het zou ons niet verbazen als er in 2021 een verdere consolidatie plaats gaat vinden in de markt.

Ondernemingen die aan payrolling doen, weten het

Per 1 januari dient er een adequate pensioenregeling getroffen te zijn. We hebben daar eerder een blog over geschreven. Daarnaast zal er aandacht zijn voor de “schijn” uitzendkracht. Dat is in onze beleving de dame of heer die op een uitzendovereenkomst middels een payroll-constructie bij de opdrachtgever werkt. Een opdrachtgever zal in het kader van aansprakelijkheidsrisico’s (Wet Aanpak Schijnconstructies) er goed aan doen om te beoordelen welke arbeidsrelatie van toepassing is op de arbeidskracht, het keurmerk PayOK kan hierbij helpen.

Rapport Driehoeksrelaties

In het rapport driehoeksrelaties, dat is samengesteld in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, staat de vraag centraal in hoeverre de praktijk overeenkomt met de beoogde doelstellingen van de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi, 1998) en de Wet Flexibiliteit en Zekerheid (Wfz 1999). Een interessante denkrichting in dit rapport is dat zzp’ers die middels tussenkomst door een derde worden ingezet op de arbeidsmarkt ook onderdeel zijn van de beoogde doelstelling.

De conclusie uit het rapport luidt dan ook als volgt:

“Het aantal arbeidsmarktintermediairs is gegroeid en de arbeidsmarkt is flexibeler geworden. Een toename van het aantal arbeidsmarktintermediairs ligt in lijn van de verwachting van de wet (de Waadi, in combinatie met de Wfz). Een meer flexibele arbeidsmarkt in combinatie met meer zekerheid voor de beroepsbevolking was de bedoeling van de wet (de Wfz, in combinatie met de Waadi). Een deel van de driehoeksrelaties, die op dit moment bestaan, is – arbeidsrechtelijk – beperkt gereguleerd. Specifiek betreft dit tussenkomst (met zzp’ers) en uitbesteding van bedrijfseigen werkzaamheden. De groei van de markt van driehoeksrelaties is gepaard gegaan met ongewenste neveneffecten, zoals oneigenlijk gebruik, onderbieding (te lage beloning), overbieding (te hoge kosten voor bedrijven en instellingen) en afnemend bereik van cao’s (meer inzet van zzp’ers en het vóórkomen van schijnconstructies).”

Vanuit onze inspectiepraktijk kunnen we deze trend bevestigen, we zien dat werk dat in het verleden door medewerkers in loondienst werd gedaan nu wordt omgezet in zzp-opdrachten. Voor een deel is dit het hogere segment van de markt waarbij de beloning voor de zzp’er hoger is dan dat van de medewerker in loondienst. Dit zien we terug in sectoren zoals de zorg en de ICT. Feitelijk ondermijnt dit de kerngedachte van cao’s die als doel hebben om rust op de arbeidsmarkt te laten ontstaan.

Aan de andere kant komen we de aanbieders in de platformeconomie tegen, zoals Temper, Deliveroo en YoungOnes. Hier gaat het vaak om studenten die wat willen bijverdienen en die dat nu op basis van een overeenkomst van opdracht doen. De aanbieders onttrekken zich aan hun verantwoordelijkheid (‘wij zijn slechts een platform’), de opdrachtaanbieder en opdrachtnemer doen dat ook (van opdrachtverstrekking aan zelfstandigen is in de praktijk meestal geen sprake).

Kritiek op webmodule Belastingdienst en rapport Commissie-Borstlap

De Belastingdienst heeft een webmodule ontworpen die erin moet voorzien dat de arbeidsrelatie op voorhand kan worden beoordeeld. Hier is echter door belangenbehartigers veel kritiek op. Zo zou de module niet neutraal zijn en niet voldoen aan de huidige jurisprudentie.

Daarnaast heeft de Commissie Regulering van Werk (Commissie-Borstlap) aanbevelingen gedaan in het Rapport ‘In wat voor land willen wij werken?’

De Commissie acht de regulering van werk onvoldoende toekomstbestendig. Zij vindt dat in Nederland de afgelopen tijd weliswaar pogingen zijn gedaan de arbeidsmarktregels beter te laten aansluiten bij ‘de wereld van vandaag’, maar dat dit vooral een stapeling van maatregelen is geweest die voortbouwt op het paradigma dat ten grondslag ligt aan de regels rondom werk zoals die veel eerder zijn ontstaan.

De commissie adviseert om een stelsel met 3 rijbanen te ontwikkelen:

1. De zelfstandigen
2. De arbeidsovereenkomst voor bepaalde / onbepaalde duur
3. De uitzendovereenkomst

Waarbij alle werkenden in staat gesteld worden om zich te ontwikkelen en te blijven leren.

Rapport aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten

Verder heeft het kabinet het rapport “Geen tweederangsburgers” van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten ontvangen. De commissie doet daarin voorstellen om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren.

Al met al hoeft de bemiddelingsbranche zich geen zorgen te maken over de vraag of 2021 een saai jaar gaat worden. Ingrijpende wetswijzigingen of een introductie van nieuwe wetgeving zijn er voor 2021 echter nog niet.

Het lijkt nog ver weg, maar in maart zijn alweer de Tweede Kamerverkiezingen. Het politieke landschap zal voor een groot deel bepalend zijn voor hoe eerder genoemde initiatieven vormgegeven gaan worden. Wie weet worden alle zzp-ministers in 2021 middels tussenkomst door bemiddelaars aangeboden.