Politiek roert zich rond blijvend misverstand contracting en detacheren

De discussie begint na publicatie van een artikel in de Volkskrant van 30 september jl. dat rept over onderbetaalde (ingehuurde) arbeidskrachten bij de overheid.

Het gaat hier om externe juristen (van USG Legal) die tijdelijk een project deden voor de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Dit project was nodig om de vele beroepsprocedures van melkveehouders op grond van de regeling Fosfaatrechten af te kunnen handelen.

Onderbetaald

Deze juristen verdienen minder dan hun ‘collega’s’ die in loondienst zijn bij RVO. Om precies te zijn krijgen de juristen van USG Legal volgens het Volkskrant-bericht € 4,62 bruto minder dan de ambtenaren in dienst bij RVO. ‘Ik kreeg € 1.700 per maand terwijl ik universitair geschoold ben’, zegt een van hen tegen de krant. Enkelen van hen doen vervolgens hun beklag bij de Inspectie SZW (Arbeidsinspectie).

Gelijk loon voor gelijk werk

En de Inspectie SZW oordeelt hard: het betalen van een lager loon aan de gedetacheerde juristen is in strijd met de Wet allocatie van arbeidskrachten door intermediairs (Waadi); artikel 8, het loonverhoudingsvoorschrift (inlenersbeloning) is namelijk niet nageleefd. De loonverhoudingsnorm stelt dat uitzendkrachten (en gedetacheerden) recht hebben op dezelfde arbeidsvoorwaarden als werknemers in dienst van de inlener. Het principe ‘gelijk loon voor gelijk werk’.

Ter beschikking gesteld?

Het krantenartikel is aanleiding voor Gijs van Dijk (PvdA) Kamervragen te stellen aan minister Wouter Koolmees (SZW). De tweede set antwoorden op 7 december jl. van minister Koolmees biedt helderheid: het gaat in dit specifieke geval om contracting. ‘Een legitieme en efficiënte vorm van bedrijfsvoering’ volgens de minister. En bij contracting is er geen sprake van het ter beschikking stellen van arbeidskrachten.

Want dat is de relevante vraag hier: ‘zijn de juristen van USG Legal ter beschikking gesteld bij RVO?’ ‘Ja’, stelt de Inspectie SZW, en dus staan zij volgens de Arbeidsinspectie onder leiding en toezicht van de RVO (en dus vallen zij onder de Waadi en dus geldt dat de loonverhoudingsnorm dient te worden nageleefd).

‘Nee’, zegt Koolmees dus. En zijn antwoord ligt in lijn met de officiële reactie die USG Legal aan ZiPconomy geeft; ‘USG Legal heeft naar aanleiding van het voorlopige rapport van de Inspectie SZW onderbouwd waarom het van mening is dat bij het specifieke project geen sprake is van ter beschikking stellen van arbeidskrachten zoals bedoeld in artikel 8 van de Waadi. En dat er dus geen sprake is van overtreding hiervan. In de zienswijze van USG Legal is na het definitieve rapport geen verandering gekomen.” Kortom, volgens USG Legal zijn de juristen niet ter beschikking gesteld aan de RVO, maar gewoon bij USG in loondienst.

Gezagsrelatie

Ter beschikking gesteld of niet? Wel of geen leiding en toezicht bij de inlener? – het grijze gebied en de discussie over wat de gezagsrelatie precies inhoudt speelt dus ook hier weer een rol. Koolmees wil daar zijn vingers niet aan branden en laat het liever over aan de rechter. De minister stelt dat de betrokken juristen met het rapport van de Inspectie SZW naar de rechter kunnen stappen en een civiele procedure kunnen starten tegen USG Legal. De RVO zou in een eventuele procedure geen partij zijn, zo stelt de minister. Van Dijk noemt dit antwoord ‘te gemakkelijk’.

Wettelijk kader ontbreekt

Maar het is nou juist helemaal niet gemakkelijk. Niet alleen is er blijkbaar het misverstand dat contracting niet hetzelfde is als detachering, er is sowieso veel onduidelijkheid over het onderscheid tussen contracting, payroll, uitzenden en detachering.

Want deze casus raakt ook de actuele discussie of gedetacheerden überhaupt wel onder de Waadi zouden moeten vallen zoals nu het geval is. Maikel Pals, voorzitter van de Vereniging van Detacheerders Nederland (VvDN) heeft eerder al laten weten dat op dit moment een goed wettelijk kader voor detachering ontbreekt. “Voor de wet zijn wij uitzenders (en vallen wij onder de WAADI), maar dat zijn wij natuurlijk niet. Het uitzendmodel sluit niet aan op ons werkgeversmodel. Dat wringt en daar hebben detacheerders in de praktijk echt last van.”

Rijbanen-discussie

Tijdens een bijeenkomst, georganiseerd door de VvDN op 1 oktober jl. in het Haagse Nieuwspoort, ging de discussie over de positie van detachering als de voorstellen van de Commissie Borstlap worden doorgevoerd. Kernvraag: is de detacheerder een werkgever (en zit hij dus op rijbaan één) of is de detacheerder een uitzender (en hoort hij in rijbaan drie). Johan Zwemmer (lid Commissie Borstlap) was hier heel duidelijk over. “Als de detacheerder echt toegevoegde waarde levert met zijn expertise is hij een ‘gewone’ werkgever.”

PvdA’er Gijs van Dijk was ook bij deze bijeenkomst aanwezig en stelde: “Detacheerders die echt expertise inbrengen, prima. Maar we moeten voorkomen dat detachering misbruikt wordt voor concurrentie aan de onderkant van de arbeidsmarkt.” Het is voorlopig een discussie met een open einde.

Betere wetgeving voor detacheren

Maikel Pals hoopt dat deze ‘vervelende’ discussie uiteindelijk leidt tot meer duidelijkheid en betere wetgeving. “Het is hier overduidelijk dat de RVO behoefte had aan tijdelijke externe expertise. Dat is ook wat detacheerders doen en weer een voorbeeld dat detacheerders daar vanuit hun dienstverlening toegevoegde waarde bieden. We lopen hier echter tegen wetgeving aan die onvoldoende aansluit bij deze praktijk en bij de behoefte van onze opdrachtgevers. Vervelend dat deze discussie ontstaat, maar ook noodzakelijk om uiteindelijk tot een oplossing te komen die zowel de behoefte aan flexibele expertise tegemoet komt, maar ook detachering als solide werkgeversvorm een definitieve plek geeft in de wetgeving”.