CBS: Marktherstel zelfstandigen zet niet door

Zelfstandigen werkten in het vierde kwartaal van 2021 minder uren dan in het kwartaal daarvoor. Dat blijkt uit recente CBS cijfers. Na een forse dip in het aantal gewerkte uren in het tweede kwartaal, liet het derde kwartaal weer een stevig herstel zien. Dat herstel zet zich niet door in het laatste kwartaal. Alle zelfstandigen (met of zonder personeel) werkten in dat laatste kwartaal 688 miljoen uur, een daling van 11 miljoen uur ten opzichte van het kwartaal daarvoor. Het CBS heeft deze cijfers gecorrigeerd voor seizoensinvloeden.

In het vierde kwartaal van 2020 werkten zelfstandigen 3,5% minder uur dan een jaar geleden. In dezelfde periode kwamen er wel 1,6% zelfstandigen bij. Het afgenomen aantal uren moet dus ook verdeeld worden over meer zelfstandigen. Daarbij: het gaat bij ‘gewerkte uren’ niet per se om declarabele uren.

• Lees ook : Marktupdate, met cijfers uit detacherings-, uitzend, onlinemarkt en laatste KVK cijfers over zzp.

Verschillen per sector

Het ligt voor de hand: er zijn flinke verschillen per sector. De sector ‘informatie/communicatie’ laat vanaf het derde kwartaal 2019 een stevige groei zien. De terugval in Q4 in de sector industrie valt op. Zakelijke dienstverlening, waaronder veel interim-managers en organisatiesadviseurs, blijkt een van de meest stabiele sectoren.

Minder banen, vacatures

Het CBS meldt verder dat het aantal banen en vacatures in het vierde kwartaal van 2020 daalde. Maar ook de werkloosheid nam af.

De afname van de werkloosheid in het vierde kwartaal kwam volgens het CBS  vooral doordat meer werklozen aan het werk gingen dan er werkenden hun baan verloren. Per saldo daalde de werkloosheid hierdoor met 31 duizend.

Het aantal vacatures daalde met 6 duizend naar 210 duizend. In het derde kwartaal was het aantal openstaande vacatures juist met 16 duizend opgelopen, na twee kwartalen krimp. In de afgelopen vier kwartalen is het aantal openstaande vacatures in totaal met 76 duizend afgenomen.

Eind december stonden de meeste vacatures open in de handel (40 duizend), de zorg (38 duizend) en de zakelijke dienstverlening (33 duizend). Gezamenlijk zijn deze drie bedrijfstakken goed voor ruim de helft van alle openstaande vacatures.

Het aantal banen voor werknemers nam af met 24 duizend. Met 384 duizend was het aantal werklozen 35 duizend lager dan in het voorafgaande kwartaal.

Aantal flexwerknemers na het tweede kwartaal niet verder afgenomen

Bij de uitzendbureaus kwamen er 13 duizend banen bij van het derde op het vierde kwartaal, een stijging van 2 procent. Een zelfde stijging als een kwartaal eerder. In het tweede kwartaal nam het aantal uitzendbanen nog af met 15,8 procent. Het aantal banen in deze bedrijfstak is nu op hetzelfde niveau als in het vierde kwartaal van 2015.

Het aantal werknemers met een flexibele arbeidsrelatie groeide de afgelopen jaren tot 2,0 miljoen in de tweede helft van 2018. In de loop van 2019 zette echter een daling in, die vooral aan het begin van de coronacrisis relatief sterk was. Na het tweede kwartaal van 2020 nam het aantal werknemers met een flexibele arbeidsrelatie niet verder af. In het vierde kwartaal van 2020 waren er 1,7 miljoen werknemers met een flexibele arbeidsrelatie, 177 duizend minder dan in het vierde kwartaal van 2019.

Het aantal werknemers met een vaste arbeidsrelatie nam in dezelfde periode toe, maar minder sterk dan voorheen. In vergelijking met het vierde kwartaal van 2019 steeg het aantal vaste werknemers met 95 duizend naar 5,7 miljoen. Het aantal zelfstandig ondernemers zonder personeel nam met 53 duizend eveneens toe, naar 1,2 miljoen in het vierde kwartaal van 2020.

Vacaturegraad neemt weer af

De vacaturegraad nam in het vierde kwartaal af tot 25. Dat wil zeggen dat er 25 vacatures zijn per duizend banen van werknemers. In het derde kwartaal was de vacaturegraad nog iets toegenomen van 24 naar 26. Halverwege 2019 bereikte de vacaturegraad zijn hoogste stand, met 34 vacatures per duizend banen.

De schaarste blijft het hoogst in de bedrijfstak informatie en communicatie. Eind december waren er in deze bedrijfstak 54 vacatures op duizend werknemersbanen. Ook in de bouwnijverheid blijft het personeelsgebrek fors, met een vacaturegraad van 46. In beide bedrijfstakken is de vacaturegraad ten opzichte van het derde kwartaal zelfs toegenomen.

Spanning op de arbeidsmarkt in vierde kwartaal iets opgelopen

Hoewel het aantal vacatures in het vierde kwartaal afnam, nam het aantal werklozen sterker af. Hierdoor is de spanning op de arbeidsmarkt iets toegenomen tot 55 vacatures per 100 werklozen. Een kwartaal eerder waren dat er 51 en medio 2019 werd nog een recordstand van 93 vacatures per 100 werklozen gemeten.