Waardeloze webmodule

Mensen hebben behoefte aan zekerheid in het leven. Dat is een evolutionair gegeven. Het ontbreken van zekerheid leidt bij veel mensen tot structurele negatieve gevoelens met alle gevolgen van dien. Zzp’ers en opdrachtgevers hebben in het bijzonder behoefte aan zekerheid in hun zakelijke leven. Als een zzp’er een contract sluit met een opdrachtgever willen beiden graag van tevoren weten of de Belastingdienst (en het UWV) hen als opdrachtnemer en opdrachtgever zien en niet als werknemer en werkgever. Dat laatste heeft zeer negatieve gevolgen voor de zzp’er – hij mist substantiële fiscale faciliteiten – en de opdrachtgever – hij moet loonheffingen betalen en draagt overige werkgeversverantwoordelijkheden.

Verklaring Arbeidsrelatie (VAR)

Deze roep om zekerheid vindt al jaren gehoor in de politiek en bij de wetgever. In 2005 werd daarvoor voor het eerst een algemeen instrument geïntroduceerd: de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Na invulling van een paar vragen gaf de Belastingdienst aan de opdrachtnemer (de zzp’er) vooraf een oordeel over de arbeidsrelatie tussen de zzp’er en de opdrachtgever. In dat laatste school de duivel. Na controle achteraf kon de Belastingdienst altijd zeggen dat de feiten niet correspondeerden met de gegeven antwoorden. Echte zekerheid werd hierdoor niet geboden.

Modelovereenkomsten

In 2016 werd de VAR afgeschaft en kwam er een nieuw instrument, de modelovereenkomsten (die overigens nog steeds gelden). Dit zijn overeenkomsten, voor de opdrachtnemer en de opdrachtgever, die vooraf door de Belastingdienst worden goedgekeurd en die als model kunnen dienen voor de dagelijkse praktijk. Maar ook dit instrument bood niet de gewenste zekerheid vooraf. Als de Belastingdienst de feiten na controle anders interpreteerde dreigden weer zware gevolgen voor de zzp’er en zijn opdrachtgever.

Webmodule

Na veel kritiek stelde het kabinet Rutte III een nieuw alternatief voor zekerheid voor, de Webmodule. Via een uitgekiend aantal vragen zou de opdrachtgever een advies kunnen krijgen of de opdracht die hij uit wil zetten bij een zzp’er een echte opdracht is of eigenlijk werkzaamheden in dienstbetrekking zijn. Het ontwerp van de Webmodule is klaar en met ingang van januari 2021 is hiermee een proef gestart. Maar ook de Webmodule biedt geen zekerheid. De Webmodule biedt alleen maar onzekerheid. De Webmodule is waardeloos.

• Allereerst negeert de Webmodule de fiscale (en SV-) normen voor ondernemerschap. Dit betekent dat indien de Belastingdienst een zpp’er erkent als ondernemer dit zeker niet betekent dat de Webmodule aan de opdrachtgever diezelfde uitkomst zal geven. Sterker, in veel gevallen zal de Webmodule aan hem aangeven dat er juist sprake is van een werkgever-werknemerverhouding. Dit is natuurlijk onbegrijpelijk en onwerkbaar.
• Daarnaast is de Webmodule zeer gebruikersonvriendelijk. Per zzp’er en per opdracht moet er een vragenlijst van 82 (!) – soms voor meerdere uitleg vatbare – vragen worden ingevuld.
• Ten derde zullen bij verplichte toepassing van de Webmodule opdrachtgevers honderdduizenden opdrachten niet meer willen verstrekken aan zzp’ers omdat de Webmodule aangeeft dat er sprake is van een dienstbetrekking.
• En ten slotte biedt de Webmodule wederom geen zekerheid aan de zzp’er en de opdrachtgever. Er kan bij controle nog steeds worden afgeweken van de uitkomst van de vragen van de Webmodule.

Stop!

Gelukkig is er bij de Webmodule slechts sprake van een proef, een experiment. Het mooie van proeven en experimenten is dat je daar ook mee kunt stoppen. Gewoon omdat de opzet niet deugt of de resultaten desastreus zijn. Dat blijkt nu het geval. De Webmodule creëert rechtsongelijkheid, is gebruiksonvriendelijk, leidt tot weglopende opdrachtgevers en … biedt wederom geen zekerheid aan de partijen die daar zo veel behoefte aan hebben. Dat leidt maar tot één conclusie. Stop met de Webmodule en kom met (wets-) voorstellen die echt zekerheid bieden.

Jurgen Warmerdam

Senior adviseur Fiscaliteit en Ondernemerschap – NBBU