‘Denk als een regisseur, niet op basis van macht’

Was het een heleboel werk?

Toen we het boek presenteerden zeiden we: als we vooraf wisten dat het zoveel werk was, waren we er niet aan begonnen. We hebben vijf jaar lang informatie verzameld, daar white papers van gemaakt en pas daarna begon de gedachte te leven van een boek. De redacteur zou eerst de white papers transformeren in een boek, maar daar kwamen natuurlijk interviews en cases bij om er echt een compleet geheel van te maken.

Wat wilden jullie vertellen?

Ik zal proberen het een beetje kort te houden, maar het is een lang verhaal. Ik ben natuurlijk docent aan Nyenrode waar we praktijk en theorie aan elkaar koppelen. Ik heb altijd veel affiniteit met de literatuur over ‘supply chain management’ gehad waarin staat: als iedereen zijn eigen business goed organiseert in de keten is dat goed voor de hele keten. Daar kun je mooie papers over schrijven en dat ben ik als econometrist ook gewend, maar het is ook leuk om daarover te praten met managers want zij kennen de praktijk goed. Uit die gesprekken bleek dat al die mooie theorieën over ketens in de praktijk echter niet worden toegepast en dan wordt het natuurlijk juist interessant. Toen zijn we met SCELP (Supply Chain Excellence Leadership Platform) begonnen, het platform over ketens waar we die kennis toetsen vanuit het idee: hoe werkt ketenoptimalisatie in de praktijk? Dus theoretisch leidt het tot veel betere prestaties, maar wat zijn de uitdagingen waarmee organisaties worstelen en hoe kan het beter? Vanuit de overtuiging dat het leidt tot een betere wereld.

Wat kwam er uit die zoektocht?

Daar kwam uit dat het niet een kwestie is van de keten een beetje veranderen, maar dat het echt een compleet andere aanpak vraagt die voor mensen uit de praktijk wel een beetje ver van hun bed is. We kwamen dan met een hele brede agenda van zaken die we uitleggen in het boek. Dan praat je over strategie, cultuur en leiderschap.

In het boek benoemen jullie wat factoren die beter moeten om de keten te optimaliseren?

Zeker, de eerste is strategie, de tweede is infrastructuur en de derde is mindset. Wat strategie betreft zou je in de keten moeten focussen op klantwaarde in onze ogen. Dat betekent dat je als leveranciers en afdelingen samen optrekt om die klantwaarde te optimaliseren. Uiteindelijk is er meer één doel: zo goed mogelijk klanten bedienen. De tweede noemen we dus infrastructuur en dan gaat het er dus om hoe ketens bestudeerd worden. Je ziet nog steeds heel veel silo’s binnen bijvoorbeeld marketing en finance die hun eigen ding doen, maar eigenlijk moeten de teams samen die klantwaarde optimaliseren. Horizontaal denken in plaats van verticaal. De derde is de mindset en dan gaat het om de menselijke kant die vaak wordt vergeten. Hoe kan je mensen motiveren en creëer je vertrouwen tussen partners? Hoe zorg je voor een cultuur waarbij mensen bereid zijn elkaar te helpen?

Even over de cultuur: hebben jullie een strategie ontdekt die werkt?

We hebben de goede samenwerkingsculturen waarin hiërarchie veel minder past. Wij zeggen: denk als een regisseur en niet op basis van macht. Ga mensen stimuleren om te laten zien wie je bent en geef ruimte aan discussie. Je ziet nog niet dat in de goede cases die regisseerrol perfect is ingevuld, maar wel dat mensen bereid zijn om naar elkaar te luisteren en samen te werken. Wij vinden ‘de regisseer van waarde’ heel belangrijk, iemand die daar de leiding in neemt.

Jullie beschrijven ook wat cases zoals McDonald’s. Wat doen ze daar goed?

Het motto bij McDonald’s is eigenlijk: supply chain says yes. Dus dat wil zeggen: marketing heeft een doldwaas idee en dan zeg je als supply chain: dat gaan we zo regelen, dit zijn de kosten en dit zijn de risico’s. Supply chain wordt gevraagd mee te denken vanuit een positieve grondhouding; zeg niet nee, maar probeer het te regelen. Een mooi voorbeeld waarbij je samen iets wil bereiken en niet tegen een ander zeggen dat het niet kan. Je hebt iemand nodig die gaat meedenken. Organisaties zitten met lastige dilemma’s die ze niet alleen kunnen oplossen.

Ook mooi was het voorbeeld van de bekerhouders die besteld moesten worden waarbij er een keuze gemaakt moest worden tussen het klantbelang en het belang van het milieu. Voor de regisseur was die keuze snel gemaakt.

Dat is vaak het dilemma; er moet ruimte zijn om zelfstandig te kiezen voor de klantwaarde. Je kunt prima compliant zijn als de wereld volkomen voorspelbaar is, maar als de wereld steeds verandert, dan moet je mensen de ruimte geven om zelf te kiezen, mensen leren nadenken. We hebben wel wat cases zoals Coop en Flora Holland waarbij dat samenwerken al van nature gebeurt.

Vind je dat de rol van de ketenregisseur groter moet worden?

Dat denk ik wel. In principe kan je zeggen: neem als management die regierol. Maar dan moeten ze die verbindende rol wel op zich nemen en dan moet de afstand tussen het management en de werkvloer ook niet zo groot zijn. Je moet terug naar de structuren zoals ze bedoeld zijn. Zo’n CEO heeft heel veel andere rollen, maar de regisseer van waarde kan die klantwaarde optimaliseren. Waar is de organisatie ooit voor opgericht? Om perfecte producten voor de klanten te leveren.

Hebben jullie met de focus op klantwaarde en de perfecte keten ook en maatschappelijk doel voor ogen?

Wat mij betreft hebben alle bedrijven die maatschappelijke verantwoordelijkheid ook. Dan praat iedereen over Amazon en het succes, maar is dat het voorbeeld van de perfecte organisatie waarmee we de toekomst ingaan? Ik denk niet dat de wereld daar beter van wordt. Waar ik mij tegen verzet is dat het sociale denken naïef zou zijn. Ja, je sterft alleen en gaat alleen dood, maar mensen kunnen niet overleven als ze niet in groepen functioneren dus het sociale is net zo belangrijk als het individuele. We zien nu de tijdsgeest weer langzaam naar het gemeenschapsdenken gaan. Ik zit veel met jonge studenten in de zaal en daar word ik vrolijk van. Zij weten niet anders dan dat ze in groepen denken en werken, delen alles en communiceren zich suf. Zij willen gezien worden, zich inzetten voor het goede en ze willen dat samen doen.

Dit artikel verscheen eerder op managementboek.nl

‘Regisseer de keten’ is hier te bestellen.