Rechter in Californië vindt uitzondering voor Uber op gig-economy regels ongrondwettelijk

Een onverwachte wending in het Amerikaanse debat over wie als freelancer mag werken. Een rechter in Californië oordeelt dat de ‘Proposition 22’-regels (Prop 22) ingaan tegen de grondwet.

Uitzonderingswet

De maatregel Prop 22 creëert een uitzonderingspositie voor platformwerkers van app’s zoals Uber en Lyft. Dankzij de maatregel vallen deze werkenden niet onder de AB5-wetgeving, die bepaalt wie als freelancer kan werken.

Uber, Lyft en maaltijdbezorgapp DoorDash waren het niet eens met deze wet. Zij kwamen daarom met een wetsvoorstel voor een uitzondering op de regels voor digitale platformen. In deze Prop 22 staat dat digitale platformen freelancers niet in dienst hoeven te nemen, maar ze wel minimumtarieven en een toelage voor ziektekosten moeten betalen. De situatie is vergelijkbaar met de Britse status van ‘worker’.

Platform-zzp’ers krijgen dus minder bescherming dan werknemers, maar meer dan andere zelfstandigen. Hiermee ontstaat er een soort tussencategorie. En daarmee besparen alleen Uber en Lyft al zo’n 100 miljoen dollar per jaar aan werkgeverskosten. De bedrijven staken zo’n 200 miljoen dollar in een promotiecampagne voor de wet. Met succes: in een referendum in november 2020 stemde een ruime meerderheid (58%) voor Propositon 22 (zie hier).

Voorlopige uitspraak, hoger beroep al aangekondigd

Maar de rechter in Californië zet nu dus een streep door de uitzonderingspositie. Volgens rechter Frank Roesch van het Alameda County Superior Court is Prop 22 in strijd met de grondwet, “omdat het de bevoegdheid van een toekomstige wetgever beperkt om app-gebaseerde chauffeurs te definiëren als werknemers die onderworpen zijn aan de Workers Injury Act.”

Bovendien is de wet niet te handhaven en staat het toekomstige wetgeving om de status van platformwerkers te bepalen in de weg, aldus de rechter.

De uitspraak is overigens niet bindend, waardoor Prop 22 voorlopig nog geldt.

Voorbeeld voor de rest van de wereld

Uber zag de nieuwe regels in Californië als een voorbeeld voor wereldwijde wetgeving rondom platformarbeid. Daar is lang niet iedereen het mee eens. Momenteel speelt een zelfde discussie in de staat Massachusetts en daar zijn de vakbonden juist fel tegen een uitzonderingspositie. Ook de Amerikaanse president Joe Biden sprak zich in zijn verkiezingscampagne uit tegen Proposition 22.

Uber gaat direct in hoger beroep tegen de nieuwe uitspraak. “Deze uitspraak gaat in tegen de wens van een ruime meerderheid”, aldus de taxi-app. Het bedrijf heeft er dan ook vertrouwen in de zaak in hoger beroep te winnen.

• Lees meer over hoe de discussie over de zzp-status speelt in diverse landen in dit speciale eMagazine van ZiPconomy.