Aantal zelfstandig professionals die ‘iets’ geregeld hebben voor arbeidsongeschiktheid licht toegenomen

Iets meer zelfstandig professionals hebben een arbeidsgeschiktheidsvoorziening. Dat blijkt uit de Zelfstandigen Enquête Arbeid 2021 (ZEA) van TNO en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De afgelopen twee jaar daalde het percentage zelfstandig professionals (zp’ers) dat helemaal niets geregeld heeft van 40,4% naar 37%.

Het gaat specifiek om zzp’ers die naast het ondernemerschap geen baan hebben en hun eigen arbeid verkopen.

Spaargeld, aov of een eigen huis

De meeste zzp’ers die wel iets hebben geregeld, hebben spaargeld of beleggingen. Dit geldt voor zo’n 39% van de zp’ers in 2021, in 2019 was dit nog 34%.

12% rekent erop dat de waarde van zijn huis voldoende is, twee jaar geleden was dat zo’n 10%. Ruim 6% is aangesloten bij een broodfonds, iets meer dan in 2019. Zo’n 24% heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) afgesloten. Dat is ongeveer een half procent meer dan twee jaar geleden.

Ook zzp’ers die producten verkopen hebben vaker iets geregeld voor het geval ze arbeidsongeschikt raken. 32,5% van alle zelfstandigen in deze groep zegt een vorm verzekering te hebben tegen arbeidsongeschiktheid. Via het UWV, een commerciële verzekering of via een broodfonds. In 2019 was dat 31,6%.

Aov te duur? ‘Achterhaald’

Het blijft een feit dat meer dan een derde van de zelfstandig professionals helemaal niets geregeld heeft. Uit de Zelfstandige Enquete blijkt dat 47% van de zzp’ers vindt dat de kosten van een speciale verzekering niet opwegen tegen de baten. 30% kan zo’n aov naar eigen zeggen niet betalen.

“Dat een verzekering te duur is voor zzp’ers, is echt achterhaald”, zegt Maudie Derks, CEO van de Acture Groep. Acture is een soort privaat UWV dat sociale zekerheid uitvoert voor de Nederlandse flexbranche. Onder Acture Groep valt ook het Tulpenfonds, dat drie verschillende soorten private vangnetten biedt voor zzp’ers.

Derks: “Arbeidsongeschiktheid opvangen is veel betaalbaarder voor zzp’ers dan vroeger. De doelgroep van verzekeraars was vroeger vooral de chirurg die zijn hand blesseerde. Zo’n verzekering is duur, maar de laatste jaren zijn er veel meer producten bij gekomen. Vooral voor de gemiddelde zzp’er. Neem bijvoorbeeld Crowdsurance, daarmee kun je met een 1% van je inkomen al basisdekking regelen.”

Broodfonds en crowdsurance in het kort

Crowdsurance en broodfondsen zijn geen verzekeringen. Heel kortgezegd is een broodfonds een collectieve voorziening waarbij ondernemers onderling afspreken om elkaar bij langdurige ziekte tijdelijk (maximaal twee jaar) met schenkingen te steunen. Deelnemers kennen elkaar, een broodfonds is gebaseerd op solidariteit en vertrouwen. De maandelijkse inleg varieert van een paar tientjes tot iets meer dan 100 euro.

Crowdsurance lijkt op een broodfonds, maar dan anoniem. Bij crowdsurance kan het aantal deelnemers in principe oneindig groot zijn en er zijn geen verplichte bijeenkomsten. Als je ziek bent, meld je dat niet bij de andere deelnemers maar bij een externe onafhankelijke arbodienstverlener. Die zal je ook begeleiden tijdens je ziekteperiode.

Lees ook: Nieuw: arbeidsongeschiktheidsverzekering via de crowd

Nieuwe aov-producten zijn transparant en toegankelijk, vindt ze. “Je hoeft niet per se je volledige inkomen te verzekeren en ook niet je leven lang. Je moet er even voor gaan zitten, maar het is lang niet zo ingewikkeld meer als vroeger. Er zijn bovendien allerlei online tests om te bepalen wat bij je past.”

Bewustwording

Derks vindt de daling van het aantal zzp’ers dat niets geregeld heeft tegenvallen. “Maar ik hoop dat dit het begin is van een trend”, zegt ze. “Sinds de coronapandemie stijgt de bewustwording onder zzp’ers. Ze zagen collega-ondernemers in de problemen komen en beseffen zich dat niet alles maakbaar en voorspelbaar is. Dat is een aanleiding om zelfs iets te regelen voor slechte tijden.”

Derks vindt het ‘wel erg optimistisch’ als zzp’ers spaargeld of hun huis zien als arbeidsongeschiktheidsvoorziening. “Je moet er toch niet aan denken dat je ineens niet meer kunt werken en dan ook nog je huis moet verkopen?”

Verplichte aov

Ook de politiek maakt zich zorgen over het feit dat weinig zzp’ers een arbeidsongeschiktheidsvoorziening hebben. De huidige plannen voor een verplichte aov voor zzp’ers blijken niet tot nauwelijks uitvoerbaar voor bijvoorbeeld het UWV en de Belastingdienst, zo liet Minister Koolmees weten.

• Lees ook: Koolmees concludeert dat huidig voorstel AOV voor zzp onuitvoerbaar is

“Als het kabinet echt wil dat zzp’ers zich verzekeren, ontkomen politici niet aan verplichtstelling”, zegt Derks. “Ondanks dat bewustwording groeit, is het de menselijke natuur om dit soort zaken uit te stellen. Het is naïef om te denken dat het jou niet zal overkomen. De meeste mensen onderschatten wat arbeidsongeschiktheid en een forse terugval in inkomen met je doet.”

In plaats van een aov-zzp, hoopt ze dat er een basisvangnet komt voor alle werkenden. “Op korte termijn zou de politiek een aov fiscaal kunnen stimuleren. Dat werkt, kijk maar naar de populariteit van elektrische auto’s”, zegt ze. “Denk bijvoorbeeld aan een extra rubriek voor aftrek bij de inkomstenbelasting. Daar hoeft het kabinet niet eens wet- en regelgeving voor aan te passen.”