Werk- en opdrachtgever moeten aan de slag, want werkenden maken zich op voor het grote afscheid

Bereid je voor op ‘The Great Resignation’ (vrij vertaald: de grote uittrede), waarschuwt het Amerikaanse zakenmagazine Forbes. Tijdens de onzekere coronaperiode durfden werkenden hun baan niet op te zeggen, maar nu de economie aantrekt zijn ze massaal klaar om ontslag te nemen. Werken op afstand bevalt veel mensen wel. Ze willen niet meer verplicht van 9 tot 5 op kantoor zitten, dus gaan ze op zoek naar werkgevers die aan die wens tegemoet komen. Forbes voorspelt bovendien een toename van het aantal freelancers.

Is dit ook in Nederland zo en hoe kun je je voorbereiden als werkgever? En hoe zit dat met zzp’ers? Gaan ook zij massaal op zoek naar nieuwe opdrachtgevers?

Structurele mismatch

Uit onderzoek van ABN AMRO bleek laatst al dat de mismatch op de Nederlandse arbeidsmarkt op recordniveau staat. Zo’n 16,5 procent van de vacatures is onvervulbaar, becijferde de bank. Volgens bedrijfskundig en economisch historicus Han Mesters van ABN AMRO is de situatie in de Verenigde Staten inderdaad vergelijkbaar met Nederland.

“In de hele westerse wereld is structureel schaarste aan werknemers”, vertelt Mesters. “De ontwikkelingen die daaraan ten grondslag liggen zijn niet nieuw. Jongeren willen niet meer hun hele leven overwerken voor dezelfde baas. Ze willen liever een goede werk-privébalans en aan de slag voor organisaties waar ze trots op zijn. Je lokt ze niet meer met klassieke traineeships, bekende merknamen of de kans om partner te worden.”

Oplossingen voor werkgevers

De schaarste aan personeel oplossen is lastig. “Sommige bedrijven vinden onze jongeren maar verwend. Zij zoeken hoogopgeleid personeel in Azië of China, waar de arbeidsethos nog lijkt op die van de oudere generatie”, vertelt Mesters. “Andere oplossingen zijn mensen langer laten doorwerken, omscholen of meer technologie inzetten. Helaas zijn die oplossingen op lange termijn niet genoeg.”

De tekorten blijven groeien. Generatie Alfa stelt nog hogere eisen

De tekorten blijven groeien, denkt hij. “Generatie Alfa stelt nog hogere eisen”, zegt hij. “Ik adviseer organisaties om het werk aantrekkelijker te maken. Als je geen ruimte biedt voor een goede werk-privébalans en geen maatschappelijke impact maakt, verlies je alles.”

‘Bult in de slang’

Als het probleem al langer speelt, kun je dan spreken van een ‘grote uittrede’ na de coronacrisis? Mesters: “Een grote golf verwacht ik niet, maar ik hoor wel dat er een bult in de slang zit. Er is een groep mensen die al langer weg wil, maar niet durfde in de onzekere periode.”

Dat blijkt ook uit een enquête van het Nederlandse HR-softwarebedrijf Personio onder 1000 werknemers. Zo’n 46% van de werknemers is van plan binnen een jaar van baan te veranderen. Zij willen vooral meer waardering, betere ondersteuning en minder digitale tools. Maar: deze enquête werd uitgevoerd in maart en tot op heden lijken de werknemers hun intentie niet waar te maken. Momenteel is het aantal baanwisselaars met 17% erg laag, blijkt uit cijfers van data- en technologie bedrijf Intelligence Group.

Nog nooit waren er zo weinig mensen actief op zoek naar een baan als op dit moment

“Er is minder arbeidsmarktactiviteit en -mobiliteit dan ooit te voren op de arbeidsmarkt”, zegt directeur Geert-Jan Waasdorp. “De krapte wordt dan ook grotendeels bepaald door gebrek aan aanbod. Mijn vermoeden was dat na de vakantie dit aanbod weer zou groeien, maar ik twijfel momenteel.”

The Great Inactivity bij de rationele Nederlander

Volgens Waasdorp is er nog veel onzekerheid op de markt en gebrek aan vertrouwen in de politiek. “Great resignation, een mooie term. Maar in Nederland hebben we op dit moment eerder last van The Great Inactivity”, zegt hij. “Nog nooit waren er zo weinig mensen actief op zoek naar een baan als op dit moment. Het percentage is gedaald van ruim 16% in 2015 naar 11%. Dat scheelt miljoenen sollicitaties per maand.”

Als je twee jonge kinderen en een forse hypotheek hebt, dan kies je niet voor onzekerheid

Ook als de onzekere periode afloopt, blijft het maar de vraag of Nederlanders massaal hun baan opzeggen. “Dat hangt af van hun persoonlijke situatie”, zegt Mesters. “Nederlanders blijven rationeel. Als je twee jonge kinderen en een forse hypotheek hebt, dan kies je niet voor onzekerheid. Maar als je jong bent of juist wat ouder en al flink hebt gespaard, dan kun je misschien wel het roer omgooien. Stoppen bij die grote organisatie met goede arbeidsvoorwaarden en je passie volgen als zzp’er.”

Gewilde zzp’er zoekt impresario

De twee experts verwachten geen extra toename van het aantal zzp’ers in Nederland. Maar hoe zit het eigenlijk met de huidige zzp’ers? Zijn zij ook van plan om het anders te doen na de crisis? Tijdens de crisis moesten sommige professionals genoegen nemen met lagere tarieven en langere betalingstermijnen. “Wat geldt voor werkgevers en werknemers, geldt ook voor flex en opdrachtgevers”, denkt Waasdorp. “Flex is schaars en flex stelt eisen.”

Dat beaamt Mesters. “Ook in de zzp-wereld is een slag om talent aan de gang, bijvoorbeeld in de IT. Professionals die de opdrachten voor het uitkiezen hebben, willen liever met een soort impresario werken dan met een standaard intermediair. Iemand die transparant is over de fee en die kan helpen met persoonlijke ontwikkeling. Brokers die die rol kunnen oppakken, hebben een streepje voor.”