Flexbranche wereldwijd aan banden gelegd vanaf 2022

Naar verwachting gaan vanaf 2022 overal ter wereld strengere eisen gelden voor de inhuur van flexibele arbeid. Dat blijkt uit een onderzoek onder de vertegenwoordigers van brancheorganisaties die lid zijn van de World Employment Confederation (WEC), de internationale brancheorganisatie

De strengere voorwaarden vormen mogelijk niet alleen een bedreiging voor de branche, maar ook voor de economie, zo stelt de WEC. De brancheorganisaties voorzien dat ze door die beperkingen minder kunnen bijdragen aan het herstel van de arbeidsmarkt na de Coronacrisis.

Wereldwijd wetswijzigingen uitzendbranche

Van de 28 federaties die deelnamen aan het onderzoek verwachten 13 organisaties wetswijzigingen met een negatieve impact op de flexbranche in 2022. Het gaat om een wereldwijde trend. Maar vooral in Chili, Rusland, Noorwegen en Zweden voorzien de leden van de WEC grote problemen.

Staffing Executive Regulatory Outlook (SERO)

Deze conclusies staan in de de Staffing Executive Regulatory Outlook (SERO) van de WEC. Dit is een kwartaalonderzoek onder de topmanagers uit verschillende nationale brancheorganisaties.

Met de SERO tracht de WEC wetswijzigingen te voorspellen. Het onderzoek kijkt daarbij naar de volgende zeven elementen:

• Voorwaarden voor vestiging voor het verrichten van uitzendwerk en opdrachten
• Voorwaarden voor het gebruik van uitzenddiensten
• Arbeidsvoorwaarden voor uitzendkrachten
• Dekking van de sociale zekerheid van uitzendkrachten
• Belastingen en premies in verband met uitzendovereenkomsten en/of -diensten
• Overige arbeidsreglementen
• Overige regelgeving.

Strengere regels in Nederland

Ook voor Nederland worden de regels omtrent verschillende vormen van flexwerk strenger. Zo beperkte het huidige kabinet via de WAB (Wet arbeidsmarkt in balans) de mogelijkheid van payrolling en tijdelijke contracten. De verwachting is dat een nieuw kabinet verdere stappen zal zetten in zowel beperking van de uitzendarbeid als inzet van zelfstandigen.

Daarover zijn op verzoek van het kabinet voorstellen geformuleerd in rapporten van de commissie Regulering van werk onder leiding van Hans Borstlap (Commissie Borstlap). In een middellange-termijnadvies heeft de Sociaal-Economische Raad (SER) een flink deel van die voorstellen verder uitgewerkt.

Commissie Borstlap

De commissie Regulering van werk onder leiding van Hans Borstlap onderzocht in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken de veranderingen op de arbeidsmarkt en de gevolgen voor de regelgeving. Het eindrapport verscheen begin 2020. Conclusie: de huidige wet- en regelgeving voldoet niet meer en moet fundamenteel aangepast worden.

• Lees daarover meer in: Alle voorstellen van de Commissie Borstlap op een rij

De integrale uitvoering van de voorstellen van de Commissie Borstlap kan voor honderdduizenden zp’ers het einde betekenen voor de wijze waarop ze nu ingehuurd worden door organisaties om opdrachten en werkzaamheden uit te voeren.

• Lees daarover meer in: Voorstellen commissie Borstlap betekenen einde van huidige ZP-model

SER-advies

Daarnaast kwam de Sociaal-Economische Raad (SER) in juni 2021 met het ontwerp SER-advies “Zekerheid voor mensen, een wendbare economie en herstel van de samenleving”. Dit advies kan gezien kan worden als een concretisering van het advies van Borstlap. Ook dit advies  zet een aantal zaken binnen de flexbranche en zzp-markt op zijn kop. Voorstellen in dit rapport zijn onder meer: forse inperking van uitzendarbeid, het afschaffen van de zelfstandigenaftrek, een de facto minimumtarief voor zzp-inhuur, verplichte sociale voorzieningen voor zzp‘ers, geen oproepcontracten meer.

Uitzendarbeid en nieuwe CAO

In een moeizaam bereikt akkoord heeft de ABU samen met vakbonden een nieuwe CAO afgesproken, waarin al een fors deel van het SER-advies is overgenomen. De NBBU schaarde zich vrijdag ook achter dit akkoord.

In deze CAO is afgesproken dat de duur van een eerste tijdelijk contract gaat van maximaal 78 weken naar maximaal 52 weken. Ook de periode dat iemand een contract voor bepaalde tijd mag krijgen wordt korter en gaat van vier naar drie jaar. Daardoor is de stap naar een vast dienstverband sneller te maken.

Daarmee gaat dit CAO-akkoord, net als het SER-advies, minder ver dat wat de commissie Borstlap voor ogen had met uitzendwerk. De hoop en verwachting van de brancheorganisaties ABU en NBBU zal zijn dat dit CAO-akkoord (en het SER-advies) voldoende aanleiding is voor een nieuw kabinet om geen verdere beperking aan de uitzendsector op te leggen.

• Lees ook: Vakbonden, ABU bereiken akkoord nieuwe CAO Uitzendkrachten

Ook voor wat betreft de zzp-markt wijkt het SER-advies af van wat de Commissie Borstlap voorstelt. De SER gaat mee in de voorstellen voor een ‘gelijk(er)’ speelveld op het terrein van sociale voorzieningen en fiscaliteit. Voor wat betreft het ‘kwalificatie’-vraagstuk (kortweg: wanneer mag je wel of niet een zzp’er inhuren), wil de SER een tariefsgrens. Inhuren van een zzp’er onder de 35 euro per uur wordt dan een stuk lastiger dan nu.

• Lees daarover meer in: SER: aanpak schijnzelfstandigheid focussen op uurtarieven onder 35 euro

Gevolgen wetgeving voor bemiddelaars

Het lijkt een uitgemaakte zaak dat een nieuw kabinet komt met een verplichte basisarbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen. De kans lijkt ook groot dat de fiscale voordelen voor zelfstandigen verder worden afgebouwd. Met name voor zelfstandigen met lagere inkomens maakt dat wellicht de overstap naar een baan weer wat aantrekkelijker. Maar deze twee maatregelen zullen niet direct grote impact hebben op zzp-bemiddelaars.

Spannender wordt het wat een nieuw kabinet in petto heeft voor het ‘kwalificatievraagstuk’. Komt er nieuwe wetgeving en wordt die beperkender of juist strikter? Wordt vastgehouden aan de webmodule, die uitgaat van bestaande wetgeving? Of volgt men het idee van de SER?

Wanneer het SER-advies gevolgd wordt, dan zullen zzp-bemiddelaars opgelucht ademhalen. Zij bemiddelen immers vrijwel uitsluitend zzp’ers die boven die 35 euro zitten (uitgezonderd enkele platformen).

Reactie WEC op restricties

De World Employment Confederation beklemtoont dat deze restricties verregaande consequenties kunnen hebben en ziet deze ontwikkelingen als zorgwekkend. Denis Pennel, algemeen directeur van de WEC, verklaarde: “De uitzendsector is sterk gereglementeerd en elke wijziging in het regelgevingskader kan aanzienlijke gevolgen hebben, in positieve of negatieve zin, voor de economische groei van onze sector en het goed functioneren van de arbeidsmarkten.”

Negatief voor arbeidsparticipatie en integratie

“In een tijd waarin de meeste arbeidsmarkten in de wereld met een tekort aan arbeidskrachten te kampen hebben, zou het contraproductief zijn om de positieve rol die de uitzendsector kan spelen op het gebied van arbeidsparticipatie en integratie, te beperken.”

“In de context van de crisis van Covid-19 en de aanzienlijke gevolgen daarvan voor de arbeidsmarkten, is het van essentieel belang dat de uitzendsector kan profiteren van een passend regelgevingskader en zijn rol kan spelen bij het scheppen van werkgelegenheid, het verhogen van de arbeidsparticipatie en het zorgen voor inclusiviteit”, aldus de WEC.