Ongekende spanning op arbeidsmarkt. Maar aantal uren zelfstandigen blijft achter.

Hoe productief waren de zelfstandigen in 2021? Werknemers en zelfstandigen werkten in het derde kwartaal samen ongeveer 2,1 procent meer dan een kwartaal eerder. Maar sinds vorig jaar laat het aantal uren gemaakt door zelfstandigen een lichte daling zien. Dat blijkt uit recente cijfers van het CBS. In een onderzoek van Knab geven zzp’ers juist aan dat ze meer werk aangeboden krijgen dan dat ze kunnen leveren.

In het derde kwartaal van dit jaar nam de spanning op de arbeidsmarkt spectaculair toe. Tegenover elke 100 werklozen stonden 126 vacatures. Een record. Een kwartaal eerder was de verhouding nog 106 vacatures tegenover 100 werklozen. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.

CBS cijfers laten ook zien dan het totaal aantal gewerkte uren door zelfstandigen licht daalt, terwijl het aantal uren gewerkt door werknemers – onder andere door de dalende werkloosheid – flink stijgt.

Gewerkte uren zelfstandigen

In onderstaande grafiek zijn de (seizoensgecorrigeerde) gewerkte uren geïndexeerd. De eerste lockdown gaf een flinke daling in het uren van de ongeveer 1,6 miljoen zelfstandigen (met of zonder personeel), waarna een fors herstel volgde. Na dat herstel zien we echter een dalende trend. Dit overigens in een periode waarin het totaal aantal zelfstandigen toenam met 1,4%. Het aantal werknemers groeide met 1,1%.

Gewerkte uren per sector

Per sector zijn flinke verschillen te zien. In de IT sector worden 20 procent meer uren gemaakt dan begin 2020. Andere grote ‘zelfstandigensectoren’ als de zakelijke dienstverlening en overheid/zorg zitten na een dipje weer op het oude niveau. De bouw is altijd stabiel gebleven. De groep ‘cultuur, horeca en particuliere dienstverlening’ blijft, niet zo vreemd, achter.

Zelfstandigen en werkaanbod

Ook onder gebruikers van de Knab-rekening zijn grote verschillen te zien. De bank deed een onderzoek onder 1000 zakelijke klanten. Daarin geven 6 op de 10 zzp’ers aan dat ze meer werk aangeboden krijgen dan dat ze kunnen leveren. In de bouw is het werkaanbod het grootst. 74% van de zzp’ers in die branche zegt het huidige werkaanbod niet bij te kunnen benen. In de cultuursector merken ondernemers het minst van de toenemende vraag, al krijgt ook 35% van die groep meer opdrachtverzoeken dan ze kunnen aannemen.

Invloed werkaanbod op uurtarief zelfstandigen

Ondanks het grote werkaanbod, verhogen de meeste zzp’ers hun tarieven niet, aldus Knab. Slechts 17% van de zzp’ers heeft sinds deze zomer het (uur)tarief verhoogd. Nog eens 23% is van plan dit in de komende drie maanden te doen. De tariefverhoging bedraagt gemiddeld 11%. Daarentegen geeft 36% aan de tarieven niet te verhogen, omdat ze dat niet willen doen bij hun vaste opdrachtgever. 20% heeft geen specifieke reden om niet te verhogen. Slechts 9% is bang dat ze minder opdrachten krijgen als ze hun tarieven verhogen.