Profiel: Wie is de nieuwe minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid?

Hervorming van de arbeidsmarkt heeft prioriteit deze kabinetsperiode, verklaarde Karien van Gennip vlak na haar beëdiging aan persbureau ANP. Sinds afgelopen week is de CDA-politica minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Van Gennip is de eerste vrouwelijke minister van SZW. Ook is ze de eerste met ruime ervaring in het bedrijfsleven.

Taak uit het regeerakkoord

Van Gennip is van plan om ‘haar tanden te zetten’ in de problemen op de arbeidsmarkt. Dat is ook afgesproken in het regeerakkoord. Daarin staat dat het nieuwe kabinet de arbeidsmarkt gaat hervormen en zo lasten verlaagt, bestaanszekerheid verbetert en armoede tegengaat.

Werken moet lonen, werkgeverschap en ondernemerschap moeten aantrekkelijk blijven en het welzijn van Nederlanders moet stijgen. Van Gennip mag 500 miljoen euro per jaar besteden aan de hervorming.

Borstlap en SER als leidraad

Hoe Van Gennip de veranderingen moet aanpakken, staat niet concreet in het coalitieplan. Daarin is alleen afgesproken dat het eindrapport van de commissie Borstlap en het SER MLT-advies de leidraad zijn voor de hervormingen. Het terugdringen van ‘flex’ en het vergroten van de ‘interne wendbaarheid’ staat centraal in die adviezen.

De nieuwe minister van Sociale Zaken wil eerst uitzoeken welke voorstellen van de Commissie Borstlap haalbaar en wenselijk zijn. Ze hecht naar eigen zeggen veel waarde aan de mening van de vakbonden en werkgeversorganisaties. Ook wil ze met Hans Borstlap zelf in gesprek. Daarna komt ze met een “gedragen voorstel”, belooft de nieuwe minister.

Ze kan het nog best lastig krijgen, ook omdat coalitiepartijen CDA en D66 heel andere ideeën hebben over de arbeidsmarkt. Terwijl het CDA wil dat het vaste contract weer de norm wordt, wil D66 juist ‘minder druk op de juridische kwalificatie van de arbeidsrelatie’.

Vast, flex en deeltijd-WW

In ieder geval moeten de verschillende tussen vast en flex kleiner worden. In lijn met het SER MLT-advies worden oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd.

Verder gaat Van Gennip in overleg met de sociale partners een ‘budgettair neutrale deeltijd-WW’ uitwerken, om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten. Met zo’n deeltijd-WW kan een werkgever met omzetverlies zijn werknemers bijvoorbeeld een dag per week betaald thuis laten zitten.

Dat kan nog lastig worden. Vakbonden en werkgevers willen dat de overheid grotendeels opdraait voor de kosten. De nieuwe coalitie wil juist een ‘budgettair neutrale’ regeling.

Zelfstandig ondernemers

Van Gennip gaat ook aan de slag met de vervanging van de Wet DBA, een taak die ook al in het vorige regeerakkoord stond. In het nieuwe coalitieakkoord belooft het kabinet wederom helderheid voor werkgevers, zodat ze weten onder welke voorwaarden zzp’ers ingehuurd kunnen worden.  Wat betreft handhaving op schijnzelfstandigheid zal Van Gennip samenwerken met Marnix van Rij. Hij is de nieuwe staatssecretaris Fiscaliteit, en ook namens het CDA

Over de “grote groep” zelfstandigen in Nederland, zei Van Gennip tegen ANP: “Niet iedereen daarvan is een goed betaalde consultant. Daar zitten ook heel veel constructies waarover je moet nadenken: wat moet je daarmee.”

Wat wel duidelijk is op het gebied van zzp, is dat er een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen komt. Verder wordt de zelfstandigenaftrek afgebouwd, zelfstandigen krijgen daar compensatie voor via de verhoging van de arbeidskorting. Lees meer.

Loopbaan: van ingenieur tot directeur…

Van Gennip staat niet bekend als een arbeidsmarkt-expert, maar heeft wel veel ervaring in het bedrijfsleven. Ze is van huis uit ingenieur Technische Natuurkunde en werkte na haar afstuderen zes jaar bij consultant McKinsey. Dat deed ze in eerste instantie in Amsterdam en later vanuit San Francisco.

In 2002 werd ze projectleider reorganisatie bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM), waar ze een jaar later directeur werd. In diezelfde periode was ze bestuurslid van het CDA in de gemeente Amsterdam.

…en van staatssecretaris tot bestuursvoorzitter

Kort daarna werd Van Gennip gevraagd om een rol te vervullen in het tweede kabinet van Jan-Peter Balkenende. Ze was staatssecretaris van Economische zaken in de kabinetten Balkenende II en III, in een tijd dat de positie van de zelfstandig ondernemer weinig politieke aandacht kreeg. Na haar periode in het kabinet was ze kort lid van de Tweede Kamer namens het CDA. Ze was actief als parlementslid tot en met september 2008.

In de dertien jaar daarna was Van Gennip onder andere directeur van de Franse tak van ING, directielid van de internationale INSEAD businessschool en bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar VGZ.

Samenwerking

Van Gennip is niet de enige die met hervorming van de arbeidsmarkt aan de slag gaat. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft sinds het kabinet-Rutte IV twee ministers: die van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen. Die tweede minister is nu Carola Schouten van de ChristenUnie (CU).