Maatwerk voor zzp’ers in de zorg

Het personeelstekort in de zorg is nijpend. We moeten daarom voorzichtig zijn met de mensen die er werken, voorkomen dat mensen uit de branche vertrekken en kijken hoe we de weg kunnen effenen voor mensen die er nog niet werken, maar dat wel willen. Laten we alle zeilen bijzetten om de krapte aan arbeidskrachten te beteugelen.

De NBBU is vertegenwoordiger van intermediairs op de arbeidsmarkt. Via onder andere uitzendbanen, detacheringsconstructies en zzp-bemiddeling ondersteunen zij (o.a.) zorginstellingen bij de personeelsplanning en doen zij hun uiterste best om er voor te zorgen dat er voldoende menskracht in de zorg wordt ingezet.

Wat werkomstandigheden betreft valt er in de zorg wel wat te verbeteren. Op de medewerkers wordt een zwaar beroep gedaan. Van hen wordt verwacht dat ze dag-, avond, nacht en weekenddiensten draaien, wat door velen als rigide personeelsbeleid wordt ervaren. Behoud van personeel begint bij goed werkgeverschap. Er is dus in elk geval werk aan de winkel voor de zorginstellingen.

Werken als zelfstandig professional populair

Intermediairs bieden (potentiële) medewerkers meer maatwerk en zijn voor veel medewerkers een aantrekkelijke optie om via hen te worden ingezet. Bij het ter beschikking stellen van arbeidskrachten ervaren de intermediairs beperkingen. Van de uitzendformule bijvoorbeeld, wordt relatief weinig gebruik gemaakt. Dat heeft met name te maken met de BTW. Over de uren die uitzendkrachten werken is BTW verschuldigd. Deze BTW kan de zorginstelling niet terugkrijgen.  De prijs voor het inhuren van een uitzendkracht wordt daarmee onevenredig hoog.

ZZP’ers zijn, net als vaste medewerkers in de zorg, vrijgesteld van BTW. Veel zorgprofessionals bieden zich daar dan ook als zzp’er aan. Bij het werken als zzp’er kun je daarnaast zelf aangeven hoeveel en op welke uren je beschikbaar bent. Intermediairs roosteren in afstemming met de zorginstelling zodanig dat aan de wens van de zzp’er zoveel mogelijk wordt voldaan. Dat het werken als zelfstandig professional populair is, is dan ook niet zo gek.

Onrust bij zorginstelling en zzp’er

Het is de vraag of iedere zzp’er die werkt in de zorg, daadwerkelijk als zelfstandig ondernemer beschouwd kan worden. De belastingdienst zet daar vraagtekens bij en heeft de controle-activiteit in de sector verhoogd. Dat leidt tot onrust bij de zorginstelling die zzp’ers inhuurt, want die wenst niet het risico te lopen om achteraf loonheffing af te moeten dragen. Natuurlijk leidt het ook tot onrust bij de zzp’ers. Die zijn bang om alsnog onder het keurslijf van het personeelsregime van de zorginstelling te vallen. De onrust kan zomaar leiden tot uitstroom uit de branche en dat is zeer ongewenst.

De belastingdienst baseert de controles op het huidige, verouderde arbeidsrecht. Als NBBU zien we voor de zorg graag maatwerk. Daarom is het belangrijk dat deze wetgeving wordt aangepast. Het regeerakkoord van het kabinet Rutte IV geeft daar voorzichtig een eerste aanzet toe door aan te geven dat zzp’ers vooraf duidelijkheid moeten kunnen krijgen over hun precieze status. Dit is een kleine stap en gelukkig maakte de minister van SZW onlangs in de Tweede Kamer bekend dat zij vindt dat dè zzp’er niet bestaat en dat er eigenlijk een sectorale benadering gekozen zou moeten worden – dit onder andere naar Belgisch model. Hierdoor kunnen per sector eisen worden gesteld aan het zelfstandig ondernemerschap waarmee veel meer tegemoetgekomen kan worden aan de sectorspecifieke elementen van het zzp-schap. De NBBU steunt deze ontwikkeling van harte.

Korte termijn mogelijkheden

Maar maatwerk in wetgeving kost tijd en de NBBU vindt dat er ook nu op korte termijn mogelijkheden zijn – en noodzaak bestaat – om maatwerk te bieden voor verschillende sectoren en zeker in de zorg. Zzp’ers in de zorg zijn onderworpen aan strenge regels op het gebied van registratie, toezicht, kwaliteit en klachten- en geschillenafhandeling. De verplichtingen die uit deze onderworpenheid voortvloeien gaan uit boven de verhouding die de zzp’er met de opdrachtgever heeft en kunnen prima dienen als eisen voor het zelfstandig ondernemerschap binnen een nieuwe goed te keuren modelovereenkomst. De NBBU vindt daarom dat op korte termijn zo’n modelovereenkomst moet worden ingediend en goedgekeurd.

Indien door de wetgever daadwerkelijk de weg richting sectorspecifieke benadering van zzp’ers wordt ingeslagen en op korte termijn een voor de zorg specifieke modelovereenkomst wordt ingediend en goedgekeurd zal dit de onrust over en de onduidelijkheid bij het contracteren van zzp’ers wegnemen bij de zorginstellingen en bij de zzp’ers. Want laten we niet vergeten dat het personeel in de zorg het kapitaal van de branche is. Het is in ons aller belang dat zij het blijvend naar hun zin hebben, dat werken in de zorg aantrekkelijk blijft en dat niemand onnodig uit de branche vertrekt.

Auteur: Jurgen Warmerdam, Senior Beleidsmedewerker Fiscaliteit en Ondernemerschap NBBU