Koopkrachtdeal waarschijnlijk nadelig voor zzp’ers: ‘Dit valt niet goed te praten’

Zelfstandigenorganisaties zijn ongerust over de koopkrachtdeal en de versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek die daarbij hoort. Ze vrezen dat zzp’ers met een laag tarief het extra zwaar krijgen. Bovendien hebben een aantal organisaties het gevoel dat het kabinet zzp’ers niet waardeert.

Koopkrachtdeal en lastenverhoging

Het kabinet en coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie maakten vorige week hun plannen bekend om de koopkracht te repareren. Ze maken maar liefst 16 miljard vrij om onder andere de uitkeringen en het minimumloon te verhogen en de inkomstenbelasting te verlagen, schrijft RTL Nieuws.

Daar staat een flinke lastenverhoging voor het bedrijfsleven tegenover. Zo stijgen het lage tarief van de vennootschapsbelasting (van 15% naar 19%), de belasting op vermogen en de overdrachtsbelasting op de verkoop van bedrijfspanden.

Tot slot wordt de zelfstandigenaftrek nog sneller afgebouwd. Dat moet volgend jaar 170 miljoen euro opleveren, in plaats van 86 miljoen euro zoals eerder het plan was.

Cijfers: meer impact op lage tot modale inkomens

Het vorige kabinet begon met de afbouw van de zelfstandigenaftrek. Doel: het fiscale verschil tussen werknemers en zelfstandig ondernemers verkleinen. Maar de afbouw van de zelfstandigenaftrek raakt niet alleen zelfstandigen die voor organisaties werken. De versobering geldt ook voor ondernemers die niet concurreren met werknemers, zoals zelfstandigen die producten verkopen of voor particulieren werken. Denk aan bakkers, kappers of winkeliers.

Ongeveer de helft van alle 1,6 miljoen zelfstandigen maakte in 2019 gebruik van zelfstandigenaftrek, blijkt uit cijfers van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Het is van belang te realiseren dat de zelfstandigenaftrek een vast bedrag is. Daardoor heeft de inperking veel meer impact op zelfstandigen met een laag tot modaal inkomen, dan op zzp’ers met een hoog inkomen.

Bovendien gaan veel zzp’ers er momenteel harder op achteruit dan andere Nederlanders. Uit het overzicht van 117 ‘huishoudtypen’ van het Nibud blijkt dat de koopkracht van de zelfstandigen duidelijk harder daalt dan van andere groepen. De huishoudens met twee zelfstandigen staan al helemaal bovenaan. Lees meer.

FNV Zelfstandigen wil compensatie

Zzp-organisaties maken zich zorgen over deze plannen. “Zelfstandigen moeten compensatie krijgen voor het versneld uitfaseren van de zelfstandigenaftrek”, schrijft Florian de Jager, beleidsadviseur bij FNV Zelfstandigen.

“Wij vinden dat er fiscale faciliteiten moeten worden geïntroduceerd voor zelfstandig ondernemers die daadwerkelijk risico lopen met eigen investeringen. Deze maatregelen moeten getemporiseerd worden doorgevoerd en op een wijze die koopkrachtverlies onder zelfstandigen voorkomt of compenseert.”

Kunstenbond: ‘Valt niet goed te praten’

Peter van den Bunder van de Kunstenbond maakt zich ernstig zorgen over zijn achterban. “In de culturele en creatieve sector moet tienduizenden hoogopgeleide zzp’ers in de nasleep van corona alle eindjes aan knopen”, zegt hij. “Hier komt deze maatregel extra hard aan. Men heeft veelal geen reserves meer en geen mogelijkheden om tarieven te verhogen.”

De Kunstenbond roept het kabinet en de Tweede Kamer op af te zien van deze bezuiniging en de zelfstandigenaftrek niet verder af te bouwen.

“Deze groep moet juist extra worden beschermd tegen prijsstijgingen en koopkrachtdaling”, zegt Van den Bunder. “Het kabinet treft kunstenaars hard met een verkeerde maatregel, verkeerd signaal, en een pijnlijk slechte timing. Het minimumloon wordt terecht met 10% structureel verhoogd, en tegelijkertijd wordt op de inkomensondersteuning van zelfstandigen structureel 80% bezuinigd. Dat valt niet goed te praten.”

SoloPartners: ‘Dit voelt extra zuur’

Ook zelfstandige zorgmedewerkers voelen zich slecht gewaardeerd door deze maatregel, zegt Loe van Erp, algemeen directeur van SoloPartners. SoloPartners is een branchevereniging voor zzp’ers in de zorg. “De afgelopen jaren hebben ook zij een uitzonderlijke prestatie geleverd door de zorg tijdens de coronapandemie draaiend te houden. Dat zij nu geacht worden mee te betalen, voelt dan extra zuur.”

VZN: ‘Kwetsbare zzp’er verder in de problemen’

Verder sluit Van Erp zich aan bij de reactie van Cristel van de Ven van zelfstandigenvereniging VZN. Zij noemt de versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek verkeerd getimed, omdat versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek vooral zelfstandigen met lage inkomsten treft.

Zij benadrukt daarbij dat nog niet duidelijk is hoe de extra belasting voor zelfstandigen zich verhoudt tot de belastingverlaging en hogere toeslagen. Of het pakket uiteindelijk leidt tot koopkrachtverbetering voor zelfstandigen, is de vraag.

Maar ze maakt zich wel zorgen: “Wat gebeurt er bijvoorbeeld met zelfstandigen die door een lagere zelfstandigenaftrek geen aanspraak meer kunnen maken op toeslagen omdat hun inkomen hierdoor net te hoog uitkomt? Zij worden op deze manier niet geholpen maar komen juist verder in de problemen. Dat lijkt me niet de bedoeling.”

Werkvereniging: ‘Geen idee waar je aan toe bent’

“Je hebt geen idee waar je aan toe bent als zzp’er”, zegt Roos Wouters van de Werkvereniging. “Maar het is duidelijk dat een groep zzp’ers hard geraakt wordt. Denk bijvoorbeeld aan tolken en vertalers, zij kunnen niet zomaar hun tarieven verhogen. Zij moeten hun buffers nog verder opmaken.”

De overheid is duidelijk ‘klaar met zzp’ers’, zegt Wouters. “Politici scheren alle zelfstandigen over één kam. De zzp’er met een hoog tarief merkt er waarschijnlijk weinig van, maar juist die hardwerkende bakkers, tolken en kunstenaars komen in de problemen. Zij moeten dan maar weer afwachten of ze toeslagen krijgen.”