“Goodbye cv, hello skills!” Hans Cremer over het skillspaspoort

Wel eens gedacht aan een carrièreswitch? Kwamen toen ook meteen de twijfels? Want: geen relevante werkervaring. Niet de juiste opleiding. Geen tijd voor een nieuwe studie. Wel: verantwoordelijkheden (kinderen, hypotheek). Al snel denk je: laat maar.

De arbeidsmarkt is georganiseerd rond diploma’s en cv’s. Ze zijn dé toegangspas tot de arbeidsmarkt. Uiteraard kun je met deze ‘traditionele’ criteria een aardig beeld krijgen van wat iemand in zijn mars heeft. Maar is de sollicitant met het beste cv ook de beste kandidaat?

“Nee”, zegt Hans Cremer, docent en onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam. “In een cv staat niet waar iemands echte kwaliteiten en drijfveren liggen.” Om een goede match te maken tussen werkgever en werknemer moeten we kijken naar skills.

Skills

Hard skills zijn technisch en meetbaar. Je ontwikkelt ze tijdens opleidingen, gedurende je loopbaan en door de ervaring die je opdoet. Denk aan het spreken van een vreemde taal of het kunnen werken met bepaalde software.

Soft skills zijn persoonlijke vaardigheden en zijn meer onderdeel van ons karakter – Hoe gaan we met anderen om? Hoe communiceren we? Hoe lossen we problemen op? Denk aan leiderschap, empathie, aanpassingsvermogen en creativiteit.

Uiteenlopende beroepen, dezelfde vaardigheden

Het mooie van skills: ze tonen waar iemands mogelijkheden liggen: binnen zijn of haar vak, maar óók daarbuiten. Zo kan iemand ook gematcht worden op een functie waar hij in eerste instantie niet aan had gedacht of voor is opgeleid. Dit noemen we de zogenaamde transferable skills.

Het blijkt namelijk dat je voor uiteenlopende beroepen dezelfde vaardigheden nodig hebt. Een mooi voorbeeld is iemand die lang op hoog niveau heeft gesport. De sportprestaties zijn niet heel relevant voor een bedrijf. Het wordt pas echt interessant als je gaat kijken naar zijn of haar skills.

Ga maar na welke skills je nodig hebt voor topsport: doorzettingsvermogen, om kunnen gaan met druk en stressvolle situaties, focus op doelen, ook in lastige omstandigheden (en dat rijtje gaat nog wel even verder).

Het zijn allemaal vaardigheden waar veel werkgevers dolgelukkig van worden. Maar skills matchen vraagt wel een omslag in denken. 

2023 Year of Skills

Het is het jaar van de skills. Door een extra impuls te geven aan Leven Lang Ontwikkelen wil de Europese Commissie iets doen tegen het tekort aan bepaalde vaardigheden in veel sectoren.

Het World Economic Forum stelt dat het niét kennen van de eigen skills en die van anderen de belangrijkste oorzaak voor het disfunctioneren van de huidige arbeidsmarkt is. 

Nieuwe mindset nodig

Cremer: “In veel vacatures wordt een ‘MBO/HBO werk- en denkniveau’ plus zoveel jaar werkervaring in een bepaalde sector gevraagd. Door dit soort criteria zie je veel geschikte kandidaten vooral niét.”

“Neem een lasser. Die moet verschillende vaardigheden hebben om veilig en nauwkeurig te kunnen werken: fijne motoriek, technische vaardigheden, veiligheidsbewustzijn, probleemoplossend. Dat zouden wel eens precies de skills kunnen zijn die ook van een operatieassistent gevraagd worden. Toch zal hij, op zoek naar een baan, alleen kijken naar vacatures voor ‘lasser’. Dat betekent dat hij op zoek gaat in de wereld die hij kent, naar werk dat hij al gedaan heeft. Terwijl hij veel van zijn vaardigheden kan (her)gebruiken en inzetten in (totaal) andere functies.”

En dat is hard nodig: “Kennis veroudert zo snel. Er ontstaan op dit moment nieuwe beroepen waarvan we nog geen weet hebben. Hoe kunnen we dan in het verleden behaalde diploma’s als criterium hanteren voor deze nieuwe beroepen?” De eagerness to learn is daarmee volgens Cremer veel belangrijker geworden.

Betere match

Met een schreeuwend tekort aan arbeidskrachten (door krapte en doordat vraag en aanbod niet op elkaar aansluiten) zal het overstappen van baan of branche steeds vaker voor gaan komen. Zo’n overstap kun je het beste vormgeven met de skills die mensen al in huis hebben: leg het skillspaspoort naast een baan of vacature, die ook in skills is gesteld, en je ziet precies wat iemand al kan en wat hij nog moet leren.

Maar wie heeft zin, tijd en geld om weer vier jaar de schoolbanken in te gaan? “Studenten zelf zeggen nu al: die vier jaar studie duurt me te lang.”

“Hier ligt een rol voor de onderwijsinstellingen: door heel gericht modules aan te bieden kun je sneller en effectiever scholingsroutes ontwikkelen en mensen makkelijk laten doorstromen naar andere sectoren en beroepen. Dat wordt bekostigd door de overheid als je nog student bent, vanuit STAP-budgetten of door een werkgever of aankomend werkgever.”

Verzilveren van skills

Het skillspaspoort is een tool waarmee je gedurende je hele loopbaan skills kunt bijhouden en onderbouwen. Je verzamelt als het ware bewijs van de skills die je hebt, mede gegenereerd door Artificial Intelligence.

Er zijn nu al meerdere skillsplatformen in de markt (8vance, Skilllab, MyTalentboard, Fibonacci, etc.) waar je inzicht krijgt in jouw skills. Die platformen geven ook aanknopingspunten met bepaalde functies in de arbeidsmarkt. De platformen geven verder aan waar ontwikkelingsmogelijkheden liggen om nog beter op deze functies te kunnen matchen.

Skillswallet

Heb je bij een onderwijsinstelling met succes een bepaalde module afgerond, dan ontvang je een certificaat (microcredential) dat wordt geregistreerd bij DUO of SURF. Deze informatie wordt ontsloten in de zogenaamde Skillswallet, waarbij de certificaten worden vertaald naar skills volgens een eenduidige standaard (ESCO, Competent NL).

Als je vervolgens vraagt om deze informatie van de Skillswallet te zenden aan het Skillsplatform naar keuze, dan is er sprake van Skillsvalidatie. De onderwijsinstelling heeft namelijk op basis van haar geaccrediteerde bevoegdheid onafhankelijk vastgesteld dat de deelnemer beschikt over bijvoorbeeld ‘plannen en organiseren’.

Als dit eerder uit de persoonlijkheidstest ook is gebleken, betekent dit een validatie van die skill óf dat je daarin een leercurve hebt doorgemaakt. Kortom: de combinatie van Skillsplatform en Skillswallet is het Integraal Skillspaspoort.

Ook inzicht in wat mensen willen

Het skillspaspoort is dus voor meerdere dingen inzetbaar:  instroom, doorstroom maar ook uitstroom.

Onderzoek laat zien dat als iemands skills goed matchen met de benodigde skills van het werk dit tot kwalitatief beter werk leidt en tevredenheid en arbeidsproductiviteit stijgen.

“Maar in het skillspaspoort staat niet alleen wat iemand kan – je leest er ook wat iemand wil. Dat laatste is een hele belangrijke. Enkel en alleen matchen op wat mensen kunnen, werkt niet. Mensen moeten het ook nog leuk vinden, wil het een succes worden.”

Aan de slag met het skillspaspoort

Vanaf welke leeftijd moeten we gaan kijken naar skills? “Dat is de vraag. Michelangelo zei: ‘Het beeld zit al in de steen. Je hoeft alleen de rest weg te halen.’ Wanneer kun je het beeld uit die steen ontwaren? Ik heb daar nog geen antwoord op. Ik heb wel met 5 havo-scholieren gesproken en oefeningen gedaan en daar kan ik al aanknopingspunten zien met bepaalde functies in het werkveld.”

“Nu is het zo dat een scholier kan kiezen uit 2230 opleidingen in het hoger onderwijs: verdeeld over 80 instellingen. Twee derde van de scholieren weet bij god niet wat ze willen studeren, dus kiezen ze maar breed. Vervolgens valt 40% van de studenten uit.”

“Heel veel studenten weten niet waar ze goed in zijn. Als je kunt zien met welke functies je aanknopingspunten hebt dan kun je als student veel gerichter zoeken. Dat helpt studenten enorm om een eigen studiepad te kiezen. Want het is heel simpel: waar je goed in bent, vind je leuk. En wat je leuk vindt, daar wil je beter in worden.”

“In 2023 experimenteren we landelijk met alle arbeidsmarktpartijen met het Integraal Skillspaspoort, dus de diverse private Skillsplatformen in de markt gekoppeld aan de publieke Skillswallet om te laten zien dat een skillsbased arbeidsmarkt werkt!”

Vier persoonlijke vragen aan Hans Cremer

1 Waar klap jij meteen je laptop voor dicht?

“Als mijn kind me nodig heeft.”

2 Waar lig je ‘s nachts van wakker?

“Ik denk altijd, nu kan ik er toch even niets aan doen.” 

3 Waar erger je je mateloos aan? 

“Azijnpissers, maar ik luister wel altijd goed naar ze.”

4 Welke skills zou je graag leren? Of had je graag gehad?

“Geduld, misschien komt dat ooit nog eens.”

Over Hans Cremer

Met een achtergrond in economie en sociale wetenschappen heeft Hans Cremer 13 bedrijven opgezet met sociale impact en richt zich sinds 3 jaar op studentsucces als promovendus. Hij kijkt als docent/onderzoeker naar studenten als Michelangelo; ‘het beeld zit al in de steen’ en vindt als auteur van het management boek ‘Program Canvas’ dat we studenten en werknemers moeten leren dat; ‘als je geen plan maakt voor jezelf, je ingezet wordt voor het plan van iemand anders’.