Van Gennip: publiek-private samenwerking nodig om de toekomst van werk te laten werken voor iedereen

Publiek-private samenwerking kan op drie manieren de drijvende kracht worden achter de toekomst van werk. Dat stelde demissionair minister Karien van Gennip tijdens een inleiding op het World Economic Forum. Een integrale weergave van haar toespraak.  

“De toekomst van werk is niet ver weg: het gebeurt hier en nu. Platformwerkers die eten bij ons thuis afleveren, het gebruik van AI in ziekenhuizen en de toenemende vraag van consumenten naar duurzaam geproduceerde producten. Het zijn voorbeelden van hoe de wereld van werk de afgelopen tien jaar is veranderd en zal blijven veranderen.”

“We moeten kansen grijpen en het hoofd bieden aan grote uitdagingen die een effect hebben op de arbeidsmarkt en de wereld van werk – zoals demografische veranderingen,  digitalisering, (de)globalisering, de groene transitie en migratiestromen.”

Krachten bundelen voor een welvarende en inclusieve toekomst

“Het is glashelder dat we ons voortdurend moeten kunnen aanpassen om van de economie van vandaag de economie van morgen te maken. Dit vereist een duidelijke visie, ondernemerschap, sociale cohesie, fatsoenlijk werk en sociale rechtvaardigheid.”

“Ik ben me bewust van de enorme impact van werk op de maatschappij en individuen en ik geloof dat als bedrijven en overheden hun krachten bundelen, we een welvarende en inclusieve toekomst kunnen creëren. Ik zal drie manieren beschrijven waarop publiek-private partnerschappen de motor zullen blijken te zijn voor de toekomst van werk en daarmee voor een betere toekomst voor iedereen.”

1. Het draait allemaal om mensen

Eerst en vooral moeten we het menselijk perspectief verdedigen. Ik ben er diep van overtuigd dat landen het alleen goed kunnen doen als al hun burgers het goed doen. Alle mensen in de werkende leeftijd verdienen een eerlijke kans om in hun levensonderhoud te voorzien door middel van fatsoenlijk werk en om hun vaardigheden en talenten volledig te ontwikkelen.

Dit impliceert een arbeidsmarkt die gebaseerd is op gelijkheid en sociale rechtvaardigheid. Wat betekent dit in de praktijk? Een effectieve arbeidswetgeving die de belangen van werknemers beschermt zonder de groei van bedrijven te belemmeren, normatieve normen die de rechten van werknemers garanderen en een gelijk speelveld creëert op de geglobaliseerde markt, toegang biedt tot kinderopvang en gezondheidszorg en tegelijkertijd sociale bescherming biedt aan degenen die niet aan het arbeidsproces kunnen deelnemen.Voor bedrijven: weigeer deel te nemen aan een race naar de bodem. In plaats daarvan moet u waarde hechten aan uw belangrijkste bron van groei: uw personeel. Denk aan inclusieve werving. Denk aan het betalen van eerlijke lonen. Denk aan mogelijkheden voor flexibele werktijden en werken op afstand. Een  menselijk perspectief moet aan het begin en in het hart van onze acties staan.

2. Van leren naar groei

Ten tweede moeten overheden en bedrijven elkaar aanvullen op het gebied van levenslang leren en de vaardigheidstransities die nodig zijn voor de steeds veranderende aard van het werk.

Overheden moeten een duidelijke visie hebben op die toekomst en hoe die vorm te geven. En het lijdt geen twijfel dat die toekomst groener en inclusiever moet zijn en gebruik moet maken van alles wat digitalisering ons te bieden heeft. Om die doelen te bereiken moeten overheden onderwijs en de ontwikkeling van vaardigheden stimuleren, zowel financieel (belastingvoordelen, subsidies) als via regelgeving, bijvoorbeeld door de erkenning van vaardigheden over de grenzen heen mogelijk te maken.

Overheden zouden ook (data-gedreven) inzichten moeten verschaffen in de vereiste transitie van vaardigheden en samenwerken met bedrijven om die inzichten te verzamelen.

Bedrijven zouden op hun beurt hun werknemers kunnen stimuleren door prioriteit te geven aan hun vermogen om wendbaar te zijn. Bijvoorbeeld door opleidingsprogramma’s en stages aan te bieden die hen in staat stellen fit te blijven voor (de toekomst van) werk en de veranderingen die voor hen liggen. Bedrijven zouden ook moeten willen investeren in het aanpassingsvermogen van hun werknemers: het stimuleert hun werktevredenheid en stelt mensen in staat om andere carrièrepaden te kiezen als ze daar de voorkeur aan geven.

3. It takes three to tango

Ten derde mag het geen verrassing zijn dat een Nederlandse minister pleit voor een sterke sociale dialoog. Dagelijks ervaar ik de voordelen van ‘polderen’ in mijn eigen land en internationaal, zoals in de International Labour Organization. 

Met de veranderende vormen van werk en de grote informele sector in een groot deel van de wereld, is het een taak voor zowel overheden als bedrijven om de vertegenwoordiging van werknemers en werkgevers te versterken. Het geven van een stem aan iedereen is geen teken van ‘liefdadigheid’, maar komt ten goede aan mensen, bedrijven en samenlevingen als geheel.

Het leidt tot innovatie, inclusie, eerlijke omstandigheden, gemotiveerde werknemers en, alles bij elkaar, bloeiende samenlevingen.

Dit brengt me terug bij de mensgerichte benadering. Regeringen, bedrijven, werknemers, vakbonden, welke organisatie we ook vertegenwoordigen, we kunnen het niet alleen. We moeten luisteren naar en rekening houden met elkaars ideeën, zorgen en dromen.

We moeten onszelf en elkaar afvragen wat de toekomst is die we willen? Hoe willen we dat onze samenlevingen eruitzien? Dit zijn vragen voor ons allemaal en alleen samen kunnen we die toekomst vormgeven.

Bron: World Economic Forum (Vertaling ZiPconomy)