Behoud de waardevolle zelfstandig ondernemers in de zorg!

De berichtenstroom over de te dure zelfstandigen die het onderwijs en de zorg ‘uithollen’ houdt maar niet op. Al maanden wordt het nieuws erdoor gedomineerd. In al die berichten lijkt het eigenlijk maar over één type zelfstandige te gaan, terwijl ze hun weerslag hebben op álle zelfstandigen. Ook de zelfstandigen die de publieke sector juist niet duurder maken, regionale samenwerking verstevigen en een vast gezicht zijn naar hun cliënten, worden de dupe van negatieve beeldvorming. Een oproep aan de politiek om deze grote groep ondernemers, die onmisbaar zijn voor onze vitale sectoren, niet te vergeten!

De zelfstandige in het nieuws

‘Dure zzp’er holt Amsterdamse zorg nog meer uit dan elders’, ‘Honderden basisscholen stoppen met inhuren dure zzp’ers en uitzendkrachten’ en ‘Schijn-zzp’ers in de zorg worden in 2025 dan toch aangepakt’. Het is slechts een kleine greep uit de koppen in de berichtgeving van de afgelopen weken. De hoofdboodschap: de zelfstandige is een financiële last waar we vanaf moeten! Het gaat in deze berichten veelal over de zelfstandige die eigenlijk geen zelfstandige is: verplegers, OK-personeel, of onderwijzers die uit loondienst gaan om vervolgens hetzelfde werk als zelfstandige te gaan doen voor de organisatie waar ze voorheen in loondienst werkten. Al dan niet via een duur bemiddelingsbureau. In de beeldvorming wordt vrijwel geen onderscheid gemaakt tussen deze ‘schijnzelfstandige’ en de echte zelfstandig ondernemer. Dat is tot daaraantoe, maar we moeten ervoor waken dat we ook in beleid verzuimen te handelen naar dat onderscheid. Politieke partijen, neem geen maatregelen die ook de échte zelfstandig ondernemer raken!

Alternatief samenwerkingsverband van zelfstandigen: de zorgcoöperatie

Alleen al als we kijken naar het zorglandschap, kent dat een grote diversiteit aan type zelfstandigen en aan type samenwerkingsverbanden. En die maken de zorg er juist beter op! Eén van die waardevolle samenwerkingsverbanden is de zorgcoöperatie. Dat is nadrukkelijk geen verzameling van eenpitters aan (schijn)zelfstandigen, maar collectieven van zelfstandigen die krachten bundelen. De coöperatie verkleint de nadelen van een individuele zelfstandige en vergroot de voordelen van een collectief. Zij maken de zorg effectiever én efficiënter. Deze goede initiatieven zijn ook bij veel verzekeraars nog onvoldoende bekend. In het streven het aantal onderhandelingspartijen in de regio te beperken, sluit een aantal van hen de samenwerking met coöperaties van zelfstandigen uit. Maar dat is onuitlegbaar én onverantwoord gezien de grote zorgopgave die er ligt!

De opgave in de zorg

“De toename van zzp’ers in de publieke sector holt de solidariteit – waar de organisaties op draaien – uit, verlaagt de solidariteit binnen organisaties, drijft de kosten op en verhoogt de werkdruk voor collega’s die wel in loondienst blijven werken”. Dit is een passage uit het verkiezingsprogramma van PvdA/GroenLinks. De zelfstandig ondernemer wordt enkel gezien als iemand die de solidariteit verlaagt of ondermijnt, terwijl het in veel gevallen iemand is die pal voor solidariteit staat. In dit verkiezingsprogramma, maar ook in die van de andere partijen, valt meerdere malen het begrip solidariteit. Maar politieke partijen lijken daarin te vergeten dat je alleen solidair kunt zijn met elkaar. Het lijkt alsof ze niet willen zien dat de contractvorm niet bepaalt in hoeverre men betrokken of loyaal is. Zo voelen zelfstandigen in een zorgcoöperatie zich verantwoordelijk én betrokken om goede zorg te leveren, zij geven aan dit zelfs nog méér te doen dan dat zij voorheen deden in dienstverband. Ze zijn dus bij uitstek solidair met de zorgopgave die er ligt!

Oproep aan politieke partijen: vergeet de zelfstandig ondernemer niet!

Politieke partijen, bij deze een oproep om het ondernemerschap niet in één klap weg te vagen! Geef ruimte aan de echte zelfstandig ondernemer om in vrijheid te kunnen ondernemen. Dat doen we niet door ze in een oude mal van werknemer te blijven stoppen, maar door te kijken naar échte alternatieven. Die alternatieven beginnen bij het vaststellen van objectieve criteria voor het ondernemerschap en door de werkende als uitgangspunt te nemen, niet de contractvorm. Erken daarnaast alternatieve samenwerkingsverbanden in wet- en regelgeving, zoals de zorgcoöperatie. Als we dat niet doen is het gevolg dat we deze broodnodige professionals kwijtraken. En dat moeten we met de grote opgave die er ligt, niet willen. Zorg er dus voor dat we iedereen die we nodig hebben op de arbeidsmarkt behouden! Laat het oude los en geef ruimte aan de nieuwe werkelijkheid, in woord en in daad!