Chocobonbons, kerntaken en vrije vervanging: Hof oordeelt dat depothouders van Mediahuis schijnzelfstandig waren

Het gerechtshof Amsterdam oordeelt dat krantenconcern Mediahuis achttien depothouders met terugwerkende kracht in loondienst moet nemen. Deze uitbaters van distributiepunten werkten voor Mediahuis als zzp’er, maar volgens de rechter was dit schijnzelfstandigheid.  Dat betekent dat ze recht hebben op een transitievergoeding. Eén depothouder krijgt maar liefst 75.000 euro.

Net zoals arrest Deliveroo

De rechter beoordeelde deze zaak op dezelfde manier als de Hoge Raad deed met de zaak Deliveroo. Net als in het Deliveroo-arrest, kijkt de rechter vooral naar de manier waarop opdrachtgever en opdrachtnemer in de praktijk samenwerken. Het maakt niet uit of zij op papier afspreken dat het gaat om zzp-schap als zij in de praktijk niet werken als echte ondernemers. Het is een ‘holistische weging’, oftewel: een oordeel op basis van alle omstandigheden bij elkaar.

Depothouders konden in de praktijk bijvoorbeeld niet zelf bepalen wanneer en hoe zij hun werk doen. De kranten werden namelijk op vaste tijden geleverd en moesten op tijd bezorgd zijn. Ook konden ze zich niet vrij laten vervangen en nauwelijks onderhandelen over tarieven. Een dochterbedrijf van Mediahuis verzorgde grotendeels hun administratie.

‘Papieren vrijheid’

Ook konden de depothouders zich in de praktijk niet vrij laten vervangen door andere ondernemers, omdat Mediahuis ‘tijdig’ wilde weten wie de vervanger zou zijn. Verder bepaalde Mediahuis de looproutes van de bezorgers. Daarbij maakten de depothouders gebruik van een app. Volgens Mediahuis was die app slechts ondersteuning en konden depothouders afwijken van routes, maar het gerechtshof zag dat als een ‘papieren vrijheid’. In de praktijk moesten ze zich er wel degelijk aan houden.

Verder bemoeide Mediahuis zich met allerlei details op de werkvloer. Zo bepaalde het krantenconcern bijvoorbeeld aan welke bezorgers de depothouders snoepzakjes, chocobonbons of mondkapjes mochten uitdelen.

Kerntaak en uurloon

Bovendien zijn de depothouders ‘ingebed in de organisatie’, besloot het gerechtshof. Ze houden zich namelijk bezig met een kerntaak van het bedrijf. Dat is een criterium voor werknemerschap.

Volgens Mediahuis is de distributie van de kranten slechts bijzaak, maar het hof gaat daar niet in mee. Ten eerste omdat ‘alleen al de naam Mediahuis Distributie B.V. dit tegenspreekt’, ten tweede omdat de activiteiten in bij de Kamer van Koophandel staan omschreven als ‘het (laten) opslaan en distribueren van dagbladen’.

Tot slot: de vergoeding. De rechter berekende dat de depothouders gemiddeld 9,36 euro bruto per uur verdienden. “Dat is een zeer lage vergoeding, lager dan het in 2021 geldende minimumloon (9,72 euro bruto)”, staat in het vonnis. “Dit alles doet niet direct aan een zelfstandige denken maar eerder aan een werknemer.”.

Niet alle depothouders

Het is een tegenvaller voor Mediahuis, die had namelijk de hogerberoepszaak aangevraagd nadat de rechtbank in Amsterdam de depothouders gelijk had gegeven. De uitspraak geldt overigens niet voor alle depothouders van Mediahuis, maar enkel voor de depothouders die de rechtszaak hadden aangespannen. In heel Nederland werkt Mediahuis met 150 depothouders.

De onenigheid tussen Mediahuis en depothouders begon in 2021, toen het krantenconcern uit kostenbesparing stopte met de middagbezorging van NRC Handelsblad en Het Parool. Mediahuis zegde toen ineens de contracten met depothouders op. Achttien depothouders maakten bezwaar en eisten een vergoeding. Hun argument: zij waren geen echte ondernemers maar hadden recht op een arbeidsovereenkomst. Het gerechtshof geeft hen gelijk.

Vervolg: arbeidsovereenkomst met DPG Media?

“We zijn heel blij dat het gerechtshof ons gelijk bevestigt, ook omdat dit de deur opent naar een arbeidsovereenkomst met DPG Media”, vertelt Abdel Boudhane aan ZiPconomy. Hij voert het woord namens zijn mede-depothouders. Hij vertelt dat hij en een aantal anderen nog steeds werken voor DPG Media en dat die werkwijze heel erg lijkt op de manier waarop zij samenwerkten met Mediahuis. “Het is dus logisch om ons een arbeidsovereenkomst te geven”, zegt Boudhane. “We zijn met DPG in gesprek en komen graag gezamenlijk tot een oplossing.”

Verder bereiden de depothouders een vervolgzaak tegen Mediahuis voor. Daarin eisen ze met terugwerkende kracht werknemersrechten zoals vakantiegeld, vakantiedagen en uitbetaling van minimaal het minimumloon. Boudhane: “Maar liever komen we er samen uit.”