VVD, SGP en Nieuw Sociaal Contract dienen motie in om zzp-wet te splitsen

Thierry Aartsen (VVD), Tjebbe van Oostenbruggen (Nieuw Sociaal Contract) en André Flach (SGP) hebben een motie ingediend om de nieuwe zzp-wet te splitsen. Ze willen het conceptwetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelatie en Rechtsvermoeden (Wet VBAR) in tweeën knippen: een wet waarin staat dat laagbetaalde zzp’ers automatisch werknemers zijn (rechtsvermoeden van werknemerschap) en een wet met daarin nieuwe, duidelijkere criteria voor inhuur van zzp’ers.

Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) ziet daar niets in, zei ze donderdag tijdens een tweeminutendebat over arbeidsmarktbeleid. In eerste instantie ontraadde zij de motie, maar daar was Aartsen het niet mee eens. Hij besloot de motie aan te houden tot de minister een nieuwe versie van het wetsvoorstel presenteert.

Sneller schijnzelfstandigheid aanpakken

Het tweeminutendebat was een vervolg op het eerste commissiedebat Arbeidsmarktbeleid in de nieuwe samenstelling sinds de Tweede Kamerverkiezingen. Lees hier het verslag. Tijdens dit debat maakten Nieuw Sociaal Contract, SGP en VVD al duidelijk dat zij de zzp-wet willen splitsen. Ze hopen dat ze op die manier sneller schijnzelfstandigheid bij kwetsbare werkenden kunnen aanpakken.

Het huidige wetsvoorstel bestaat namelijk uit twee onderdelen: een rechtsvermoeden van werknemerschap instellen onder een bepaald uurtarief (ongeveer 33 euro) en vernieuwing van de criteria om te werken als zzp’er. Op het rechtsvermoeden heeft niemand commentaar. Dat zou de minister dus snel kunnen invoeren, denken VVD, SGP en Nieuw Sociaal Contract.

Kritiek op nieuwe criteria

Maar op de nieuwe criteria voor werken met zelfstandigen is wel veel kritiek, bleek tijdens de internetconsultatie over het wetsvoorstel. Zzp’ers, opdrachtgevers en bemiddelaars dienden maar liefst 1100 suggesties en kritieken in op dit voorstel. De nieuwe regels maken het namelijk een stuk moeilijker om te werken als zzp’er, ook voor zelfstandigen met een goede onderhandelingspositie en tarieven. Ook politici zijn kritisch, behalve het CDA is eigenlijk niemand enthousiast over de criteria. 

“Als we de wet in twee delen splitsen, kunnen we prioriteit geven aan het rechtsvermoeden”, zei Aartsen. “Dat kan de minister als eerste naar de Kamer sturen. Het is zonde om te wachten met deze goede oplossing, omdat er veel politieke en maatschappelijke discussie is over een ander onderdeel van de wet.”

Hij denkt dat er een hoop tijd nodig is om alle kritieken uit de internetconsultatie te verwerken in het nieuwe voorstel. “De discussie over het onderscheid tussen werknemers en zzp’ers loopt al heel lang”, zei Aartsen. “We hebben nu veel suggesties gehad om tot een oplossing te komen. Daar moeten we goed naar kijken. Als we de wet splitsen, kunnen we dat doen zonder kwetsbare schijnzelfstandigen te laten wachten.”

GroenLinks-PvdA en D66 willen niet splitsen

Anne-Marijke Podt (D66) en Mariëtte Patijn (GroenLinks-PvdA) zijn het oneens met de motie. Patijn benadrukt dat de Belastingdienst duidelijkere criteria nodig heeft om te kunnen handhaven. Podt: “De arbeidsmarktplannen zijn een samenhangend pakket. Als je daar één onderdeel uitpakt, raakt het uit balans.”

Bovendien zijn schijnzelfstandigheid en onderbetaling niet per se hetzelfde, vertelde Podt. “Er zijn ook mensen die tegen hogere tarieven werken als zzp’er terwijl ze in loondienst moeten zijn. Vooral in de zorg en het onderwijs is dat een probleem.”

Voor al die verschillende typen zzp’ers zijn nieuwe regels hard nodig, zei ook minister Van Gennip. “Bovendien is het rechtsvermoeden veel minder effectief als de kwalificatie niet verduidelijkt is”, legde ze uit. “De Belastingdienst heeft duidelijkere regels nodig om te kunnen handhaven.”

Nieuwe versie wetsvoorstel komt eraan

Daarnaast kan de Nederlandse Staat miljarden euro’s verliezen als de zzp-wet niet op tijd klaar is. Aanpak van schijnzelfstandigheid is namelijk een heel belangrijke voorwaarde om geld te krijgen uit het Europees coronaherstelfonds. Van Gennip: “We moeten deze wet begin 2025 publiceren. Er is dus haast bij.”

Van Gennip komt binnenkort met een nieuwe versie van het wetsvoorstel. “We hebben de wet nu verduidelijkt op basis van huidige jurisprudentie, maar de arbeidsmarkt is volop aan het veranderen”, zei ze. “Daarover gaan ook veel reacties op de internetconsultatie. We moeten hier rekening mee houden in wetgeving.”

Meer weten?

In deze column legt ZiPconomy-hoofdredacteur Hugo-Jan Ruts uit waarom de wet splitsen een goed plan is. In de podcast ZiPtalk. bespreekt Sem Overduin van Bovib (de branchevereniging voor intermediairs) het idee.